Từ lâu, rau là nguồn thực phẩm cần thiết trong đời sống của chúng ta. Mỗi loại rau đều có những yêu cầu ngoại cảnh riêng như thời tiết, đất đai, dinh dưỡng để sinh trưởng và phát triển, vì thế chúng cần có thời vụ gieo trồng thích hợp, đúng mùa vụ. Trong mùa mưa, rau sinh trưởng kém, năng suất thấp, dễ bị sâu bệnh và thậm chí có loại còn không cho thu hoạch. Tuy sản xuất trái vụ có nhiều khó khăn, nhưng điều hấp dẫn đối với người sản xuất là giá cao (thường gấp 3 – 5 lần lúc chính vụ) nên đem đến cho người nông dân nguồn thu nhập đáng kể. Vì vậy chúng tôi muốn giới thiệu tới bà con nông dân một số kỹ thuật cơ bản để trồng rau trái vụ cho năng suất và phát triển kinh tế.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công trong sản xuất rau trái vụ:
Giống
Giới thiệu các biện pháp kỹ thuật để sản xuất rau trái vụ, nhằm giúp bà con nông dân có thêm tư liệu để vận dụng thích hợp vào từng vùng sản xuất.Trước hết là chọn giống trồng thích hợp. Đây là một yếu tố rất quan trọng vì mỗi giống chỉ sinh trưởng tốt và cho năng suất cao trong một số vùng nhất định.
Bên cạnh yếu tố giống, sự thành công của mùa vụ còn được quyết định bởi các biện pháp canh tác nhằm phát huy hiệu quả giống. Sau đây là các yêu cầu chung trong sản xuất rau trái vụ.
Vườn ươm – hạt giống
Đất gieo phải sạch, tơi xốp. Vườn ươm bố trí nơi quang đãng, không bị che rợp để cây con cứng cáp, ít sâu bệnh. Luống ươm cần cao táo thoát nước, bằng phẳng, để ánh sáng, nước tưới được phân bổ đều.Hạt giống phải được xử lý trước khi gieo bằng cách: Phơi nắng nhẹ vài giờ hoặc ngâm nước ấm (2 s hat oi + 3 lạnh) để kích thích sự nảy mầm. Hoặc xử lý hạt bằng Benlate, Zineb, Ridomyl bằng cách trộn hạt với thuốc, để tạo thành một lớp áo mỏng quanh hạt.
Hạt gieo ở mật độ vừa phải, tránh làm lãng phí hạt giống và cây con không mọc chen chúc, yếu ớt. Có thể tỉa bớt cây con ở nơi dày để cấy sang nơi khác. Nếu có khả năng nên gieo hạt vào bầu bằng nilon có đục lỗ. Hoặc gieo hạt trên luống ươm thật dày rồi nhổ cấy vào bầu khi cây có lá thật đầu tiên.
Vào mùa mưa, nên làm giàn che cho luống ươm với các vật liệu như lưới, vòng kẽm hoặc tre, lá để che mưa cho cây con và bỏ ra khi trời nắng. Làm như vậy, cây con ít bệnh.
Đất trồng
Chọn chân đất cao, thoát nước tốt. Tránh trồng trên đất trũng.Luống trồng phải cao ráo, rãnh rộng để dễ thoát nước. Đồng thời chuẩn bị mương nội đồng dễ dẫn nước tưới khi có hạn và thoát nước khi trời mưa.
Phân bón
Dùng phân hữu cơ hoai mục để giảm thiểu nguồn bệnh. Bón đầy đủ, cân đối NPK. Cần chia lượng phân bón thành 4 - 5 lần thay vì 2 - 3 lần như trong mùa nắng, để giảm thiểu sự thất thoát phân bón do rửa trôi. Cần chú ý bón tăng cường thêm kali cho các loại rau cho quả như lá, ớt, cải bắp... Có thể dùng thêm các loại phân bón lá như Komix, HVP... phù hợp cho từng loại rau.Trong thời tiết rét đậm rét hại cần tăng cường bón phân: Bón phân cho rau ăn lá cân đối, bón sớm, bón nhiều kali và phun chế phẩm K-H; A-H 502 cho cây trước các đợt rét đậm, có tác dụng giúp cho cây tăng khả năng chống rét.
Chăm sóc, tưới tiêu
Tưới tiêu đúng kỹ thuật: Cần cung cấp đủ nước cho cây trồng, không để ngập úng khô hạn, nhất là thời kỳ cây ra hoa kết quả để tránh làm ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.Tỉa bớt những cành hỏng, lá vàng, lá bị sâu bệnh để ruộng luôn được thông thoáng. Dùng dao kéo sắc bén khi cắt lá, để vết thương không bầm giập, tỉa khi trời khô ráo, sau khi tỉa có thể phun Ridomyl Kasuran...
Làm sạch cỏ dại để cỏ không tranh giành dinh dưỡng với cây trồng, làm mất nơi ẩn náu của sâu bệnh. Nếu có thể, nên phủ luống bằng rơm hoặc nhựa đen, tuy đầu tư cao lứa đầu nhưng tiện lợi và hiệu quả như hạn chế cỏ dại, giảm sự thất thoát phân bón, ngăn đất bắn lên lá khi trời mưa, khống chế độ ẩm đất.
Chăm sóc tưới tiêu cho cây rau
Phòng trừ sâu bệnh
Cần lưu ý, mùa mưa nên độ ẩm không khí cao là điều kiện cho mầm bệnh phát triển, vì thế, cần thường xuyên kiểm tra đồng ruộng để sớm phát hiện sâu bệnh và phun trừ kịp thời mới có hiệu quả. Song song với việc dùng thuốc hóa học, các biện pháp canh tác như bón phân, nước d tưới, làm cỏ... được thực hiện chặt chẽ, thì việc phòng trừ sâu bệnh mới d có hiệu quả.Hiện nay, khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển nên phương pháp trồng rau trong nhà kính cho phép trồng được rau ở tất cả các mùa trong năm. Nhưng đây là phương pháp ảnh hưởng đến môi trường và chi phí cao nên không được phổ biến mạnh.
