KỸ THUẬT HẠT GIỐNG CÂY CON
Giống
Giống phải thu hái từ những cây đã có 2 mùa quả trở lên (9 - 10tu / i) cây mẹ sinh trưởng tốt, phát triển cân đối, không bị sâu bệnh, cong queo.Quả trám trắng chín vào tháng 9, 10. Khi thấy - quả chuyển từ màu xanh sang màu vàng mơ, ăn có vị chua ngọt, nhân hạt màu trắng mới thu hái. Không thu hái non ảnh hưởng đến chất lượng cây con.
- Sau khi thu hái về, cần loại bỏ những quả kém phẩm chất, sau đó vun thành đống ủ trong 2 - 3 ngày. Ngâm quả vào nước nóng khoảng 60°C (2 sôi 3 lạnh) trong thùng có nắp đậy kín, sau 2 - 3 giờ vớt ra và tách lấy hạt, có thể đem gieo ngay hoặc bảo quản ẩm.
- Hạt chế biến xong cần bảo quản trong cát ẩm từ 5 - 8% hoặc bảo quản trong tủ lạnh có nhiệt độ ổn định 5°C.
Vườn ươm
Vườn ươm nên gần nơi trồng rừng và thuận tiện cho việc vận chuyển cây con. Mặt vườn cần bằng phẳng, thoát nước, rọi nắng và gần nguồn nước. Vườn phải đặt xa nguồn bệnh và tách rời khu canh tác nông nghiệp.Tạo bầu
Vỏ bầu được làm bằng PE màu trắng đục hay đen, bảo đảm độ bền để khi đóng bầu và vận chuyển không bị rách. Kích thước bầu 9 x 14cm, không đáy đục lỗ xung quanh để ươm cây 6 - 7 tháng và 12 x 18cm có đáy nhưng cắt góc đục lỗ xung quanh cho cây ươm trong vườn 15 - 16 tháng.Thành phần ruột bầu gồm đất tầng A dưới tán rừng 90%, phân chuồng hoai 9% và Supe lân Lâm Thao 1%. Ba thành phần được trộn đều nhau.
Bầu được đóng đầy, chặt sau đó xếp thành luống rộng 0, 8 - m dai * 5 - 10m mặt bầu bằng phẳng. Các luống bầu đặt cách nhau 50 - 60cm để thuận tiện việc đi lại chăm sóc cây con. Xung quanh luống bầu lấp đất cao bằng 2/3 bầu, rải đất bột vào khe hở giữa các bầu.
Gieo ươm
- Xử lý hạt: Ngâm hạt vào nước lã từ 10 - 12 giờ sau đó tiến hành ủ hạt. Chọn nền xi măng hoặc nền đất cứng ngoài trời, đổ 1 lớp hạt cát xuống dưới dày 5cm, tiếp đó rải 1 - 2 lớp hạt ở giữa sau đó đổ cát và san đều để cát lấp kín hết khe hở giữa các hạt trám, trên cùng rải 1 lớp cát dày 3 - 5cm và tưới đẫm nước, dùng rơm rạ phủ lên trên để giữ ẩm. Sau 20 ngày hạt bắt đầu nảy mầm.Thời vụ gieo ươm thích hợp nhất là tháng 10, 11 ngay sau khi thu hái và chế biến xong.
- Khi hạt đã nảy mầm áp dụng 1 trong 2 cách cấy cây như sau: để cho cây mọc khỏi mặt luống, khi lá đã xoà hết và màu lá đã chuyển từ vàng sang xanh thì nhổ lên đem cấy vào bầu, hoặc chọn những hạt đã nứt nanh đem cấy vào bầu, lấp kín đất dày 1cm và tưới nước cho đủ ẩm ngay sau khi cấy xong.
CHĂM SÓC CÂY
- Giai đoạn cây con ở vườn ươm cần có dần che bóng, mức độ che giảm dần theo tháng tuổi, 20 ngày đầu che bóng 100% sau đó giảm 50%, khi cây mầm đã có 1-2 lá thật (khoảng 40 ngày) thì giảm xuống 25%. Giỡ bỏ dần trước lúc trồng khoảng 1 - 1,5 tháng.
Thường xuyên phải tưới nước đủ và định kỳ 20 ngày 1 lần làm cỏ phá váng cho cây con.
- Định kỳ bón thúc 1 tháng 1 lần bằng phân NPK tỷ lệ 2%, tưới 3 lít/1m², phải tưới rửa lá ngay sau khi tưới phân. Tuyệt đối không dùng đạm urê để tưới thúc cho cây.
Thường xuyên quan sát để đề phòng nấm bệnh và sâu hại cây con. Nếu bị lở cổ rễ thì dùng Benlat nồng độ 0, 3 + 0, 5% phun đều lên luống và ngừng tưới nước. Nếu bị sâu ăn lá thì bắt bằng thủ công hoặc dùng thuốc Malathion nồng độ 0,1% phun 1 lít nur*delta*c / 5 * m ^ 2
Trong quá trình chăm sóc cây con ở vườn ươm cần tiến hành đảo bầu 2 lần, lần 1 sau khi cấy 2 tháng và lần 2 trước lúc trồng 1- 1 ,5 tháng.
TRỒNG RỪNG
Vùng trồng:
Trám có thể trồng được ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam nơi có tính chất đất rừng, độ dày tầng đất trên 0,5m, thoát nước và nơi ít bị khô hạn.Phương thức trồng
Trám trắng có thể trồng hồn giao với các loài cây bản địa khác và có sử dụng cây họ đậu che bóng 3-4 năm đầu. Kỹ thuật xử lý thực bì trong phương thức này là phát trắng lớp thực bì cũ, dọn sạch trên mặt đất sau đó thiết kế đào hố trồng rừng. Giữa 2 hàng cây chính gieo hoặc trồng 1 hàng cây phù trợ. Mật độ trồng là 1.200 - 1.600 cây/ha, trong đó trám trắng 50%.Trồng kết hợp với cây nông nghiệp trong 2-3 năm đầu.
- Trồng theo rạch ở những nơi thực bì là cây bụi, cây tái sinh có chiều cao bình quân dưới 3m. Kỹ thuật xử lý thực bì là mở các rạch rộng 2m, trên rạch phát trắng, thiết kế trồng 1 hàng cây \mathfrak{sigma} giữa. Mật độ 550 - 600 cây/ha.
Thời vụ trồng
- Tùy theo từng vùng sinh thái khác nhau nhưng trám trắng có thể trồng được cả 3 vụ xuân hè từ tháng 2 - tháng 4 và hè thu từ tháng 5 - tháng 8.Hố trồng
Kích thước: 40 x 40 x 40cm, hố phải cuốc trước khi trồng 1 - 1,5 tháng, lấp hố sau khi cuốc 15 ngày, Hố lấp phải đầy, ở giữa cao hơn hố 3 - 5cm.
Trồng cây
Trồng bằng cây có bầu được ươm tại vườn có tuổi từ 7 - 9 tháng hoặc 15 - 16 tháng. Tiêu chuẩn cây con loại 7 - 9 tháng có chiều cao 40 - 60cm, đường kính cổ rễ lớn hơn 0,45cm, loại cây 15 - 16 tháng có chiều cao bình quân 70 - 100cm và đường kính cổ rễ lớn hơn 0,7cm, cây sinh trưởng bình thường không sâu bệnh hoặc cụt ngọn.CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ RỪNG NON
Sau khi trồng cần chăm sóc tiếp 4 năm liền.- Năm thứ nhất, thứ hai và thứ ba mỗi năm chăm sóc 3 lần: 2 lần phát và xới quanh gốc, 1 lần phát quang cỏ dại và cây bụi chèn ép cây trồng, kết hợp điều chỉnh cây phù trợ không cho cây phù trợ che bóng ngọn Trám trắng.
Năm thứ tư: chăm sóc 2 lần gồm 1 lần phát, xới quanh gốc và 1 lần phát quang.
Trong phương thức nông lâm kết hợp việc chăm sóc chủ yếu là kết hợp lúc chăm sóc cây nông nghiệp.
NUÔI DƯỠNG RỪNG
Sau khi rừng đã khép tán (5 - 6 năm) thì bắt đầu chuyển sang giai đoạn nuôi dưỡng. Kỹ thuật nuôi dưỡng chủ yếu là tỉa thưa để giải quyết nhu cầu ánh sáng và không gian dinh dưỡng cho cây Trám. Thời gian tỉa thưa lần đầu có thể tiến hành sau năm thứ 6 (cây Trám đã giao tán), tuỳ thuộc vào mật độ trồng và phương thức trồng để xác định thời gian tia và số lần tỉa. Có thể dự kiến các lần tỉa cho từng phương thức như sau:
- Đối với rừng trồng tập trung: Lần tỉa đầu tiên vào năm thứ 6, 7, mật độ để lại khoảng 700 - 800 cây/ha. Lần hai vào năm thứ 10, 11 mật độ để lại khoảng 500 - 600 cây/ha. Lần ba vào năm thứ 15 - 16, mật độ còn lại (mật độ cuối cùng) là 250 - 300 cây/ha. Đối với cây trồng phân tán thì không cần tỉa vì khoảng cách trồng ban đầu là khoảng cách cuối cùng.
BẢO VỆ VÀ PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH
Rừng trồng cần được bảo vệ nghiêm ngặt không chăn thả trâu, bò, dê trong khu vực rừng trồng.Phòng trừ sâu bệnh
Điều tra dự báo sâu hại
Trám trắng thường bị sâu vòi voi xanh phá hại (cả giai đoạn sâu non và sâu trưởng thành). Sâu trưởng thành thường dùng vòi đục xung quanh ngọn cây thành các lỗ để hút chất dinh dưỡng và sau đó để trứng vào lỗ đục, trứng nở thánh sâu non, sâu non chui vào thân ngọn trám để phá hại. Khi sâu non chui ra ngoài cũng là lúc ngọn Trám bị héo, cây Trám bị tổn thương. Sâu trưởng thành xuất hiện tập trung vào khoảng tháng 4-9, thời gian này cần tổ chức các đợt điều tra để phát hiện sâu hại kịp thời đề xuất biện pháp phòng trừ. Phương pháp điều tra đơn giản nhất là bố trí các tuyến điển hình xuyên qua rừng, tiến hành thống kê số lượng cây hại và mức độ bị hại trên tuyến từ đó suy ra cho toàn rừng.Phòng trừ sâu hại
Khi phát hiện có sâu hại cần áp dụng các biện pháp phòng trừ sau đây:- Ngắt những lá Trám, búp Trám đã bị sâu trưởng thánh phá hại đem đốt để diệt hết trứng sâu non.
- Dùng đèn bẫy sâu trưởng thành vào buổi tối.
- Rung từng cây Trám để sâu trưởng thành rơi và giết.
- Dùng Wofatox nồng độ 0, 2 + 0, 5% phun đều vào ngọn và lá những cây có sâu hại.
Nguồn: Thông tin Khoa học Kỹ thuật Lâm nghiệp
