Ghép cây là một kỹ thuật nhân giống thú vị đã được thực hiện trong nhiều thế kỷ gần đây. Kỹ thuật này liên quan đến việc nối hai hoặc nhiều cây lại với nhau để chúng phát triển như một cây duy nhất. Quá trình này cho phép các cây chia sẻ một hệ thống mạch máu, một mạng lưới phức tạp chịu trách nhiệm cho việc vận chuyển chất lỏng và dưỡng chất cho cây.
Hình ảnh cây ghép
Trong quá khứ, việc ghép cây từng được xem là một kỹ thuật khó, đòi hỏi những người ghép phải thành thạo cắt cành với một con dao ghép, nhưng hiện nay các công cụ hiện đại đã giúp đơn giản hóa quá trình này, làm cho việc ghép cây trở nên dễ tiếp cận hơn với những người mới học kỹ thuật này. Đọc tiếp nếu bạn muốn khám phá về việc tại sao nên ghép cây, thời gian thích hợp và cách để ghép đúng cách. 
Các cách ghép cây khác nhau
Tại sao lại phải thực hiện kỹ thuật ghép cây
Việc ghép cây đặc biệt hữu ích khi hạt của cây không phát triển đúng loại hoặc khi cây không dễ ra rễ từ cành giâm (cành giâm là phương pháp cắt 1 đoạn cành có đủ mắt, chồi cắm xuống đất ẩm để cho cành đó bén rễ phát triển thành cây mới).Ghép cây là một hình thức nhân giống thực vật có thể khắc phục những hạn chế trên để đạt được những đặc tính mong muốn ở cây trồng thành quả. Một ứng dụng phổ biến là sử dụng gốc ghép kháng bệnh hoặc gốc ghép phù hợp với một loại đất cụ thể, những cây được ghép vào sẽ kế thừa khả năng chống bệnh tật hoặc thích ứng tốt với loại đất đó. Việc ghép cũng có thể kiểm soát kích thước của cây, chẳng hạn như trường hợp kiểm soát cho cây cao một khoảng nhỏ, thường từ 1 đến 2 mét.
Hình ảnh ghép cây
Ngoài ra, việc ghép cho phép chúng ta ghép nhiều cây, kéo dài mùa ra quả với nhiều loại quả trên một cây, hoặc thậm chí thay đổi hoàn toàn giống thông qua một quá trình gọi là “topworking”. Quá trình “topworking” là một phương pháp trong việc ghép cây trồng. Trong quá trình này, một phần trên cùng của cây gốc, thường là nhánh hoặc phần trên của cây sẽ được thay thế bằng một phần của cây giống khác. Mục tiêu của “topworking” là thay đổi loại cây hoặc cải thiện đặc tính của cây hiện tại. 
Top working
Nên ghép cây vào thời điểm nào
Thời điểm thực hiện việc ghép cây đóng một vai trò quan trọng trong sự thành công của kỹ thuật này. Hầu hết các công đoạn ghép cây sẽ được thực hiện vào cuối mùa đông trước khi nụ bắt đầu sưng trên cây rụng lá. Khi mùa xuân đến, những cây rụng lá thường trải qua quá trình bắt đầu mọc nụ, và trong giai đoạn này, nụ bắt đầu phình to, chuẩn bị cho việc mọc thành lá mới hoặc các cấu trúc khác của cây. Thời điểm này cho phép cành ghép có thể tận dụng được sự di chuyển tự nhiên của chất lỏng và dưỡng chất có trong cây gốc.Các kỹ thuật ghép cây (Grafting) phổ biến
Ghép chồi (Scion grafting) là một kỹ thuật ghép cây phổ biến nhất đối với những người làm vườn nhỏ. Nó bao gồm việc gắn phần cây (gọi là cành ghép) từ cây hiện tại vào thân cây đã cắt của cây chủ (gọi là gốc ghép). Việc ghép chồi khá dễ học và bao gồm một số kỹ thuật ghép khác nhau như whip and tongue (gắn cành với lưỡi), notch (rãnh), double-notch (rãnh kép) và omega. Mỗi kỹ thuật có một cách thực hiện riêng biệt và có thể được chọn tùy thuộc vào loại cây và điều kiện cụ thể. Việc ghép chồi này thường được thực hiện vào cuối mùa đông hoặc đầu mùa xuân. 
Kỹ thuật whip and tongue
Kỹ thuật notch
Ghép mắt nhỏ (Bud grafting) là một kỹ thuật cấy chồi khác, trong đó một búp của cây nguồn sẽ được chuyển và gắn dưới lớp vỏ của cây chủ. Phương pháp này đòi hỏi nhiều kỹ năng hơn so với phương pháp ghép chồi và thường được sử dụng khi kích thước của cây chủ và cây ghép khác nhau hoặc khi cây chủ không có sẵn để ghép. Phương pháp này được ưu chuộng trong việc sản xuất quy mô lớn do tình hiệu quả kinh tế của nó. Ghép mắt nhỏ thường được thực hiện vào cuối mùa hè. 
Kỹ thuật ghép mắt nhỏ
Cho dù là sử dụng kỹ thuật nào, mục đích của việc ghép cây là để sắp xếp các lớp thượng tầng của cành ghép và gốc ghép sao cho chất lỏng có thể chảy giữa 2 phần của cây. Thượng tầng là một lớp mô mảnh và mềm mại, thường có màu xanh sáng, nằm ở phía giữa lõi gỗ và vỏ cây, chịu trách nhiệm cho việc sản xuất các tế bào mới cho cả phần gỗ và vỏ của cây. 
Hình ảnh lớp thượng tầng màu xanh sáng
Cách ghép cây với dụng cụ ghép cầm tay
Việc sử dụng dụng cụ ghép cây cầm tay giúp cho quá trình ghép cây trở nên dễ dàng hơn. Hãy sử dụng hướng dẫn từng bước sau để có thể sử dụng công cụ ghép một cách hiệu quả. 
Các lưỡi ghép phổ biến
Chuẩn bị trước khi cắt
Trước khi cắt cành ghép và chuẩn bị gốc ghép, hãy chọn những cây sao cho đường kính của chúng gần nhau nhất có thể, với đường kính lý tưởng thường nằm trong khoảng 0.5 cm và 1.5 cm. Sự trùng khớp chặt này đảm bảo diện tích 2 bề mặt ghép được tiếp xúc tối đa, điều này giúp các lớp thượng tầng tiếp xúc trực tiếp và hợp nhất với nhau.Cả cành ghép và gốc ghép đều phải được cung cấp đủ nước trước khi ghép. Điều này giúp đảm bảo rằng cây ở tình trạng tốt nhất để lành sẹo và hợp nhất với nhau sau khi ghép chồi. Những cây đang trong tình trạng không tốt sẽ ít có khả năng phục hồi và lành sẹo sau khi ghép, vì vậy hãy cắt chồi từ những cây ngậm nước tốt giúp cho quá trình ghép cây trở nên dễ dàng hơn. Nên giữ cách cành ghép sau khi được cắt ra xa ánh nắng trực tiếp, thậm chí có thể đặt chúng trong tủ lạnh cho đến khi sử dụng.
Cành ghép nên là một thanh gỗ dài 10-15cm, có từ 2 đến 3 mắt. Cắt tỉa những lá trên cùng hoặc của thân cây để có thể xác định được đường kính chính xác. Chuẩn bị cành ghép và gốc ghép bằng cách cắt bỏ những lá và nhánh phụ. Để quá trình ghép diễn ra thành công, các phần phải được kết hợp với nhau theo đúng hướng cành của chúng, đánh dấu phần đầu trên của gốc ghép hoặc để lại một số lá ở đỉnh trên của cành ghép để giúp tránh cho việc gắn cây ngược lên. Điều này quan trong để đảm bảo rằng mọi phần của cây đang hướng đúng và khớp nhau.
Chuẩn bị đồ dùng trước khi cắt
Sử dụng dụng cụ cầm tay
Ưu tiên vệ sinh bằng cách lau lưỡi dao của dụng cụ bằng cồn hoặc bằng thuốc tẩy trước khi sử dụng. Bước này giúp ngăn chặn sự xâm nhập của các vi khuẩn vào bề mặt cắtGiữ gốc ghép trong dụng cụ ghép, đảm bảo rằng vết cắt sẽ được hiện trên vùng thân không có chồi. Bóp tay cầm của dụng cụ để thực hiện cắt và lặp lại thao tác này cho cành ghép.
Vết cắt sẽ được hiện trên vùng thân không có chồi
Trượt cành ghép vào rãnh của cây gốc, đảm bảo các bề mặt cắt càng khít càng tốt. Nếu kích thước của gốc ghép và cành ghép khác nhau thì chỉ cần kết hợp một bên của cành ghép và gốc ghép. Thay vì cố gắng kết hợp cả hai bên, chỉ cần tập trung vào một phía để giảm thiếu sự chênh lệch và tăng khả nắng thành công của việc ghép cây.Sử dụng băng dính chuyển dụng để buộc chắc chắn mối nối và thân cây cách vài cm ở hai bên. Tiếp theo là dùng sáp ghép dưới lớp băng như một biện pháp bảo vệ bổ sung. Lớp bảo vệ này giúp ổn định mối nối và ngăn vi khuẩn xâm nhập vào vết cắt.
Cố định vết cắt
Để gốc ghép phát triển như bình thường trong thời gian vết ghép lành lại. Sau khi vết ghép đã lành và có chồi mới trên cành ghép thì hãy tỉa bớt lá và chồi bên của gốc ghépKhi cành ghép có sự phát triển mới đáng kể và bạn tin chắc rằng cành ghép đã hoàn toàn liền thì hãy tháo băng dính ra. Bước này giúp tránh tình trạng làm tổn thương cây do việc băng cây chồi giữ quá chặt trong quá trình sinh trưởng của cây.
Cây sau khi được ghép
Ghép cây là một kỹ thuật hay cho phép chúng ta kết hợp các đặc tính mong muốn của các loại cây khác nhau, cho phép người làm vườn trồng nhiều loại trái cây hơn với gốc ghép phù hợp với đất và khí hậu của họ. Với sự trợ giúp của các công cụ ghép cây hiện đại, ngay cả hững người mới bắt đầu học kỹ thuật này cũng có thể làm một cách dễ dàng. Vì vậy, hãy xắn tay áo lên, lấy dụng cụ ghép cây và khám phá tiềm năng của loại kỹ thuật truyền thống này. Chúc bạn ghép cây thành công!Bản quyền bài viét thuộc về The Seed Collection Pty Ltd is based in Ferntree Gully, Australia
