Trồng hoa lan

Lan hình nhân (danh pháp: Orchis) là một chi thuộc họ Lan (Orchidaceae), sinh sống chủ yếu ở châu Âu và Maghreb, nhưng cũng vươn xa tới tận Tây Tạng, Mông Cổ, và Tân Cương (Trung Quốc).[1] Tên chi xuất phát từ tiếng Hy Lạp ὄρχις orchis, nghĩa là "tinh hoàn".

Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn bạn cách trồng lan con từ chai cấy ra môi trường thiên nhiên

Phương pháp cấy mô là phương pháp duy nhất hiện nay có thể nhân giống lan trên qui mô công nghiệp, các cây lan con được sản xuất hoàn tòan giống nhau từ một cây bố mẹ quí mới được lai tạo và được xem là có giá trị sau lần trổ hoa đầu tiên. Ngày nay phương pháp gieo hạt chỉ được áp dụng để lai giống. Các loại lan hiện tại đều có tính dị hợp tử cao vì thế chúng sẽ không bao giờ đồng nhất. Đối với các loài này nhiều khi chỉ sử dụng một cây tốt duy nhất từ hàng vạn cây gieo hạt. Do đó chỉ có cấy mô là phương pháp có hiệu quả để sản xuất loài lan này kinh doanh. So với phương pháp tách chiết thông thường tốc độ phát triển 1 cây/năm thì phương pháp cấy mô sẽ sản xuất một số lượng cây con gần như không tưởng khoảng 4 triệu cây/năm.

Phương pháp tách chiết thông thường hoa lan là cách nhân giống lan bằng cách cắt bỏ một phần thân và rễ của cây lan mẹ, sau đó trồng vào chậu mới với giá thể phù hợp

Phương pháp gieo hạt hoa lan là một kỹ thuật nhân giống hoa lan phức tạp và hiệu quả cao. Có hai cách gieo hạt hoa lan là vô khuẩn và hữu khuẩn, tùy thuộc vào điều kiện và mục đích của người trồng. Gieo hạt hoa lan cần có sự kiên nhẫn và chăm sóc cẩn thận, vì hạt hoa lan rất nhỏ và mất nhiều thời gian để nảy mầm và phát triển.

Sự lai của hoa lan là kết quả của việc lai tạo nhân tạo giữa hai loài hoa lan khác nhau, có thể thuộc cùng một chi hoặc khác chi. Mục đích của việc lai tạo là để tạo ra các giống hoa lan mới có những đặc điểm ưu việt hơn so với loài bố mẹ, chẳng hạn như vẻ đẹp, màu sắc, mùi thơm, khả năng chịu đựng và kháng bệnh. Hoa lan lai có thể tồn tại trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra. Hoa lan lai đầu tiên được giới thiệu ở Anh vào năm 1856 và được nhân giống bởi John Dominyi. Kể từ đó, hoa lan không ngừng được lai tạo và hiện nay có hơn 200 nghìn giống lai. Hoa lan lai là biểu tượng của sự sang trọng, trang nhã và tình yêu thuần khiết

Bất cứ một nhà trồng lan dù là tài tử hay chuyên nghiệp luôn luôn ao ước rằng, cây lan của mình sẽ trổ hoa trong thời gian ngắn nhất. Người mới chơi lan chờ mùa hoa đến để đánh giá lao động đã bỏ ra, nhà chuyên nghiệp thì hy vọng đạt được món lời to nếu đạt được những vụ lan nở trúng mùa. Không có một họ thực vật nào mà số lượng cây hoang dã và cây lai nhiều như họ lan. Với số loài lan quá phong phú nên sự nở hoa của lan càng thêm phức tạp. Hiện nay ở Việt Nam, chưa nghiên cứu, tìm hiểu nguyên nhân nào điều khiển sự ra hoa của loài hoa lan và có thể tăng số lần nở hoa hay không ? Đặc biệt phải xử lý như thế nào đối với một cây lan không bao giờ ra hoa? Lan cũng như bất cứ thực vật nào khác, cây muồn ra hoa phải đến tuổi trưởng thành. Ở thời điểm này cây đã tạo đủ cacbohidrat, protein và những vật liệu phụ trợ sự sống để trở thành một cá thể mạnh và sẵn sàng phát dục. Tất nhiên cây phải được trồng trong điều kiện môi trường thích hợp. Căn cứ vào mùa trổ hoa, lan ở Việt Nam có thể chia làm 3 nhóm khác nhau: nhóm lan nở vào mùa mua, nhóm lan nở vào mùa nắng, nhóm lan nở quanh năm

Sự quan tâm và lo lắng cho hầu hết các nhà vườn trồng lan ở Việt Nam là sâu và bệnh. Các loài côn trùng chỉ làm cho cây chậm phát triển nhưng các loại bệnh sẽ giết chết cây rất nhanh. Khí hậu nhiệt đới nóng và ẩm thích hợp cho sự phát triển của vô số các loài côn trùng và mầm bệnh. Việc phòng ngừa sâu, bệnh vẫn là biện pháp chính, do đó vườn lan phải được trồng trong điều kiện thật vệ sinh, tiểu khí hậu nơi trồng phải ẩm mát nhưng thật thoáng. (Không khí tù hãm là một ổ bệnh nguy hiểm). Phân hữu cơ khi dùng phải được trộn lẫn với thuốc sát khuẩn. Kéo và dụng cụ trồng lan phải được khử trùng bằng cồn và rửa lại bằng nước sạch trước khi dùng. Chậu phải thật sạch và không đóng rêu. Tuy nhiên sâu và bệnh là 2 lãnh vực hoàn toàn khác biệt. Vì thế phương pháp trị liệu và phòng ngừa sâu và bệnh dựa trên 2 cơ sở hoàn toàn khác nhau. Cơ sở của sâu là côn trùng học và của bệnh là nấm và virut học. Ngoài ra các loài chuột, ốc sên và rêu cũng không kém phần nguy hiểm.

Quan sát một phong cảnh thiên nhiên của vùng nhiệt đới mà cây lan đã nẩy mầm và phát triển trên bề mặt vỏ thân cây rừng. Ít ai nghĩ rằng cây lan phải cần phân bón. Thật ra do cấu trúc khá đặc biệt, thân và rễ lan có khả năng hấp thụ trong không khí và nước mưa những chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng. Điều này, ít ra cũng đúng về mặt lý thuyết, tuy nhiên ta không thể nào thực hiện được những điều kiện lý tưởng hoàn tòan giống như thiên nhiên mà cây lan sống, vì thế rất nhiều loài lan và ngay cả loài phụ sinh cũng cần dùng phân bón. Đó là lẽ tất nhiên của tạo hóa vì bất cứ một sinh vật nào cũng phải hấp thụ dưỡng liệu để sống. Dù sao việc sử dụng phân bón đối với lan phải được xem xét cẩn thận vì phân bón có hai ảnh hưởng hoàn toàn trái ngược nhau đối với sự tăng trưởng của lan, hoặc giúp cây phát triển nhanh chóng hoặc làm cây thoái hóa.

Hiện nay trên thế giới, thị trường hoa cắt cành càng ngày càng trở nên quan trọng. Thái Lan là nước đang góp phần quan trọng nhất trên thương trường của vùng Đông Nam Á và thế giới. Người ta cũng dùng lan cắt cành cho nhiều mục đích khác nhau : cắm lọ, lẵng hoa, kết áo, vòng hoa

Cung cấp đồ nghề làm cây cảnh chuyên nghiệp, các dụng cụ đặc thù để cắt uốn buộc tạo thế chuyên dụng

Phaius Loureiro, 1790. Họ phụ Epidendrodeae. Tông Arethuseae.

Oncidium O. Swartz. 1800. Họ phụ Vandoideae Tông: Cymbideae.

Rhynchostylis gigantea (Lindl.) Ridl 1825. Họ phụ Vandoideae. Tông Vandae.

Catasetum L.C. Ric-hard, 1822, Phân họ : Vandeae. Họ phụ: Catasetinae. Tông Vandae.

Vanda R. Brown 1820. Họ phu Vandoideae Tông Vandeae.

Phalaenopsis Blume, 1825 Họ phụ Vandoideae Tông Vandeae.

Dendrobium Swartz, 1799. Ho phu Epidendroideae Tông Epidendrae

Cattleya, Lindley, 1824. Họ phụ Epidendroideac, Tông Epidendrae.

Nói chung các điều kiện về ánh sáng, nhiệt độ, ẩm độ, độ thoáng, nước, là những vấn đề thiết yếu và thích hợp cho từng loại lan khác nhau. Sau khi tạo được điều kiện lý tưởng về các yếu tố kể trên, ta chọn một kiểu trồng hoa lan thế nào cho hợp lý.

Khi đọc bài viết sau đây, bạn sẽ được biết về những điêu kiện cơ bản để trồng lan.