1. Hiện tượng khi động cơ xe máy chạy yếu.
Thực tế có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hiện tượng xe máy chạy yếu liên quan đến các hệ thống của động cơ, do đó hiện tượng và dấu hiệu của sự cố động cơ chạy yếu cũng rất đa dạng.Động cơ chạy yếu đặc trưng bởi 2 chỉ tiêu là công suất giảm và tính năng tăng tốc kém. Điển hình như các ví dụ dưới đây:- Khi xe chạy trên đường có lực cản tương đối lớn, nếu cảm nhận rõ vận tốc quay của động cơ giảm, khi tăng ga thì cho dù vận tốc quay có tăng nhưng xe chạy vẫn rất chậm.
- Sau khi khởi động làm nóng động cơ, để xe chạy không rồi bất ngờ tăng mạnh ga để tăng vận tốc quay, nếu vận tốc quay có sự ngắt quãng hoặc tốc độ tăng rất chậm thì chứng tỏ tính năng tăng tốc của động cơ kém.
- Động cơ có tính năng tăng tốc tốt thì khi đang chạy bỗng tăng ga đột ngột, tốc độ xe bất ngờ tăng, người điều khiển có cảm giác ngã ngửa về phía sau.
- Còn động cơ có tính năng tăng tốc kém thì khi đang chạy bỗng tăng ga, tốc độ xe tăng chậm, thậm chí phải chạy mất vài trăm mét tốc độ xe mới tăng cao rõ rệt. Dấu hiệu này thuộc trường hợp động cơ có tính năng tăng tốc kém.
Hệ thống truyền động trên xe máy có thể là nguyên nhân hàng đầu khiến xe máy chạy yếu
Lưu ý: xe chạy yếu, có khi là do sự cố ở hệ thống truyền động, tuy nhiên đa số là do truyền động của động cơ kém gây nên. Do vậy, khi phán đoán xe chạy yếu, trước tiên có thể bắt đầu từ hệ thống vận hành, kiểm tra xem lốp có non hơi không, guốc phanh có cọ xát với trục bánh xe không. Chỉ có sau khi loại trừ sự cố tại hệ thống vận hành thì mới có thể quy kết nguyên nhân xe chạy yếu là do động cơ chạy yếu.
2. Nguyên nhân khiến động cơ chạy yếu
2.1 Sự cố tại hệ thống cung cấp nhiên liệu
Hệ thống cung cấp nhiên liệu trên xe máy là một bộ phận quan trọng có nhiệm vụ cung cấp lượng hòa khí ( hỗn hợp xăng và không khí ) để cấp vào buồng đốt thực hiện quá trình sinh công cho nên hệ thống cung cấp nhiên liệu có tác động trực tiếp đến việc động cơ xe máy chạy khỏe hay yếu.
Hệ thống cung cấp nhiên liệu đóng vai trò quan trọng cho việc sinh công của động cơ xe máy
- Đường dẫn nhiên liệu có hiện tượng tắc. Ví dụ, đường dẫn tại công tắc bình xăng, bộ lọc nhiên liệu, bộ chế,... bị tắc, nhưng vẫn không tắc hẳn.
- Bộ lọc không khí bị tắc hoặc van gió không mở hết.
- Hỗn hợp nhiên liệu quá đặc hoặc quá loãng, dầu bôi trơn động cơ xăng trong nhiên liệu quá nhiều.
- Nhiên liệu biến chất, quá bẩn hoặc có nước.
- Bộ giảm thanh bám nhiều muội than gây tắc, lực cản xả khí tăng.
2.2 Sự cố tại hệ thống đánh lửa
- Thời gian đánh lửa quá sớm hoặc quá muộn, làm cho động cơ phát ra tiếng ồn hoặc phát nổ.
- Bugi không đánh lửa hoặc tia lửa quá yếu, làm cho động cơ vận hành gián đoạn, đốt cháy không hết.
2.3 Sự cố tại phần máy
- Xi lanh hoặc hộp trục khuỷu rò khí, làm cho áp suất nén không đủ hoặc nạp khí không đủ.
Khi áp suất nén trong xi lanh không đủ cũng có thể gây nên tình trạng động cơ xe máy bị chạy yếu
- Khe hở van của động cơ 4 kỳ quá lớn hoặc quá nhỏ, làm cho công suất của động cơ không đủ.
3. Phương pháp phán đoán và loại trừ
Để có thể kịp thời tìm ra nguyên nhân khiến động cơ chạy yếu, khi phán đoán trước tiên phải căn cứ vào dấu hiệu của sự cố, xác định hệ thống xảy ra sự cố, sau đó thực hiện các khâu thử cần thiết để phán đoán chính xác.
Có nhiều tác nhân gây nên sự cố động cơ xe máy bị chạy yếu do đó cần kiểm tra lần lượt và loại trừ nếu không có dấu hiệu gì bất thường
- Với sự cố tại hệ thống cung cấp nhiên liệu thì dấu hiệu cuối cùng là hỗn hợp nhiên liệu quá lỏng hoặc quá đặc.
+ Khi động cơ làm việc, nếu bộ chế phát ra tiếng "lách tách" của tia lửa, lượng tiêu hao nhiên liệu tăng, khi tăng tốc bị ngắt quãng, động cơ có dấu hiệu quá nóng hoặc khởi động khó khăn thì chứng tỏ hỗn hợp nhiên liệu quá loãng.
=> Khi phán đoán có thể vừa tăng tốc cho động cơ, vừa ấn thiết bị làm chìm phao hoặc đóng van gió.
+ Nếu động cơ làm việc bình thường trở lại hoặc có biến chuyển thì chứng tỏ hỗn hợp nhiên liệu quá loãng.
=> Lúc này phải kiểm tra xem bộ lọc nhiên liệu và tia chính của bộ chế có bị tắc không. Đối với xe điều chỉnh bộ chế thì phải xem mực dầu trong buồng phao có thấp quá không. Đối với xe đang sử dụng thì thông thường là tia chính (vòi phun xăng chính) bị tắc.
+ Khi động cơ làm việc, tính năng tăng tốc rất kém, bộ giảm thanh bốc khói đen hoặc phát ra tiếng nổ, chạy không không ổn định và dễ tắt lửa, động cơ quá nóng,... nhưng vận hành với tốc độ cao tương đối bình thường, chứng tỏ hỗn hợp nhiên liệu quá đặc. Khi phán đoán phải để động cơ chạy không rồi bất ngờ đóng van gió, nếu động cơ tắt máy ngay lập tức thì chứng tỏ hỗn hợp nhiên liệu quá đặc.
=> Phải kiểm tra xem bộ chế, vòi phun chính hoặc bộ lọc không khí có bị tắc không. Đối với xe điều chỉnh bộ chế thì phải xem mực dầu trong buồng phao có cao quá không. Đối với xe đang sử dụng thì thường do vòi phun khí chính hoặc bộ lọc không khí bị tắc.
=> Khi phán đoán có thể vừa tăng tốc cho động cơ, vừa ấn thiết bị làm chìm phao hoặc đóng van gió.
+ Nếu động cơ làm việc bình thường trở lại hoặc có biến chuyển thì chứng tỏ hỗn hợp nhiên liệu quá loãng.
=> Lúc này phải kiểm tra xem bộ lọc nhiên liệu và tia chính của bộ chế có bị tắc không. Đối với xe điều chỉnh bộ chế thì phải xem mực dầu trong buồng phao có thấp quá không. Đối với xe đang sử dụng thì thông thường là tia chính (vòi phun xăng chính) bị tắc.
+ Khi động cơ làm việc, tính năng tăng tốc rất kém, bộ giảm thanh bốc khói đen hoặc phát ra tiếng nổ, chạy không không ổn định và dễ tắt lửa, động cơ quá nóng,... nhưng vận hành với tốc độ cao tương đối bình thường, chứng tỏ hỗn hợp nhiên liệu quá đặc. Khi phán đoán phải để động cơ chạy không rồi bất ngờ đóng van gió, nếu động cơ tắt máy ngay lập tức thì chứng tỏ hỗn hợp nhiên liệu quá đặc.
=> Phải kiểm tra xem bộ chế, vòi phun chính hoặc bộ lọc không khí có bị tắc không. Đối với xe điều chỉnh bộ chế thì phải xem mực dầu trong buồng phao có cao quá không. Đối với xe đang sử dụng thì thường do vòi phun khí chính hoặc bộ lọc không khí bị tắc.
- Dấu hiệu cuối cùng của sự cố tại hệ thống đánh lửa đó là thời điểm đánh lửa không đúng, bugi không đánh lửa hoặc tia lửa yếu.
+ Thời điểm đánh lửa quá sớm dễ gây cháy hoặc phát ra tiếng ồn sớm.
+ Thời điểm đánh lửa quá muộn thì bộ giảm thanh dễ gây nổ.
+ Nếu bugi không đánh lửa thì xe đang chạy sẽ có hiện tượng lúc nhanh lúc ì.
+ Nếu bugi đánh lửa yếu thì để nguội máy khởi động tương đối khó khăn, đốt cháy không hết, bộ giảm thanh bốc khói đen. Phương pháp phán đoán và loại trừ có thể tham khảo phần "động cơ không thể khởi động".
+ Thời điểm đánh lửa quá muộn thì bộ giảm thanh dễ gây nổ.
+ Nếu bugi không đánh lửa thì xe đang chạy sẽ có hiện tượng lúc nhanh lúc ì.
+ Nếu bugi đánh lửa yếu thì để nguội máy khởi động tương đối khó khăn, đốt cháy không hết, bộ giảm thanh bốc khói đen. Phương pháp phán đoán và loại trừ có thể tham khảo phần "động cơ không thể khởi động".
- Nếu khi động cơ làm việc, bộ giảm thanh bốc khói xám, lượng tiêu hao nhiên liệu tăng, xi lanh có tiếng ồn, chứng tỏ áp suất nén xi lanh không đủ hoặc hộp trục khuỷu rò khí. Phương pháp phán đoán và loại trừ có thể tham khảo phần "động cơ không thể khởi động".
- Khi xe 4 kỳ chạy không, bộ giảm thanh có tiếng "lộp bộp", nhưng sau khi vận tốc quay của động cơ tăng thì vận hành bình thường, tiếng “lộp bộp" biến mất, chứng tỏ van xả và chân van liên kết không chặt hoạc bị cháy, gây rò khí, làm cho áp suất nén xi lanh không đủ.
Trình tự phán đoán động cơ vận hành không có lực xem bảng 4-10.
Bảng 4-10: Trình tự phán đoán động cơ chạy yếu
