Câu chuyện về các nhà sản xuất dụng cụ đa năng nổi tiếng trên thế giới (Phần 1)

SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA VICTORINOX

Giai đoạn 1: Khởi đầu

Câu chuyện của Victorinox bắt đầu tại một ngôi làng xinh đẹp có tên Ibach, thuộc bang Schwyz, Thụy Sĩ. Năm 1884, khi cuộc cách mạng công nghiệp đang diễn ra ở Châu Âu, Karl Elsener – con trai thứ tư của người thợ làm mũ Balthasar Elsener-Ott – đã trở về nhà sau khi hoàn thành khóa học nghề làm dao. Với sự giúp đỡ của mẹ mình là Victoria, Karl Elsener đã thành lập một xưởng sản xuất dao kéo nhỏ ở Ibach.

Ấp ủ hoài bão, Elsener luôn muốn đưa nhà xưởng của mình trở thành một công ty sản xuất quy mô lớn. Ông đã chiêu mộ các thợ làm dao kéo bậc thầy từ nước ngoài về làm việc trong nhà máy của mình và cũng chủ động đào tạo cách sử dụng dụng cụ cho những người nông dân tại Schwyz. Sau này, nhà máy của Elsener còn sản xuất thiết bị phẫu thuật cho các bệnh viện trong và xung quanh khu vực.
Ngành công nghiệp ở Schwyz vào thời điểm đó chưa phát triển đã khiến nhiều nông dân trẻ phải di cư đến Bắc Mỹ, Úc hoặc New Zealand nếu muốn tìm kiếm một việc làm tốt hơn. Karl Elsener muốn thay đổi viễn cảnh này để tạo cơ hội việc làm tốt hơn cho người dân trong khu vực.
Xuất phát từ động cơ này, năm 1891, Karl Elsener cùng các đồng nghiệp của mình đã sáng lập Schweizerischer Messerschmiedverband – Một hiệp hội các nhà sản xuất dao bậc thầy Thụy Sĩ. Sự ra đời của Hiệp hội làm xuất hiện một ngành tiểu thủ công nghiệp tại bản địa. Các bộ phận khác nhau của dụng cụ dao kéo gia công ở nhiều nơi sau đó được chuyển tới cho những người thợ bậc thầy để lắp ráp bằng tay.

Giai đoạn 2: Nắm bắt được hợp đồng sản xuất dao gấp đa năng cho quân đội Thụy Sĩ

Vào cuối những năm 1880, Quân đội Thụy Sĩ có nhu cầu sản xuất một con dao gấp đa năng mới cho binh lính của mình. Yêu cầu là sản phẩm đấy phải đảm bảo các thông số kỹ thuật riêng để phù hợp với việc mở đồ hộp cũng như tháo rời súng trường (khẩu Schmidt – Rubin) của binh lính. Tại thời điểm đó, không có công ty Thụy Sĩ nào có khả năng xử lý khối lượng đơn đặt hàng lớn từ quân đội nước này.
Kết quả là, hợp đồng đã tự nhiên đến với Wester&Co – Một công ty có trụ sở tại Solingen, Đức, thành phố của những lưỡi kiếm, nơi vốn nổi tiếng với việc sản xuất kiếm và dao kéo. Wester&Co chính là đơn vị đầu tiên sản xuất dao gấp cho quân đội Thụy Sĩ. Ngoài họ, có hơn 10 công ty trực tiếp hoặc gián tiếp sản xuất và lắp ráp dao hoặc các bộ phận của dao nhưng hầu hết dều là các đơn vị đến từ Đức. Tháng 1/1891, mẫu dao với vỏ được làm bằng gỗ sồi đầu tiên được đặt tên là “Mẫu 1890” bao gồm 1 lưỡi dao, 1 mũi doa, 1 dụng cụ mở hộp và 1 tuốc nơ vít.

Vốn là một người theo chủ nghĩa dân tộc, Karl Elsener không thích ý tưởng về việc con dao bỏ túi đa năng dành cho quân đội Thụy Sĩ lại được sản xuất bên ngoài Thụy Sĩ. Trong một loạt các sự kiện tình cờ, năm 1891, Karl Elsener đã tiếp nhận lại hợp đồng giữa Quân đội Thụy Sĩ và Wester&Co. Từ đây, Mẫu 1890 chính thức được trao cho Hiệp hội các nhà sản xuất dao bậc thầy Thụy Sĩ sản xuất. Mô hình 1890 này sau đó được gọi là Victorinox Soldier. Tuy vậy Karl Elsener đã không thể giảm chi phí sản xuất để duy trì khả năng cạnh tranh với các nhà sản xuất Đức dù đã rất nỗ lực quản lý nguồn cung cấp. Điều này khiến cho nhà xưởng của Elsener gần như đi đến bờ vực phá sản vào thời điểm đó.

Giai đoạn 3: Phát minh ra dao sĩ quan mới

Không bỏ cuộc trước khó khăn, Karl Elsener quyết tâm tìm ra giải pháp để thoát khỏi khủng hoảng. Khi nhận ra “Mẫu 1890” là một con dao khá cồng kềnh và nặng nề, Karl Elsener muốn thiết kế một sản phẩm mới trông bắt mắt và nhẹ hơn nhưng vẫn đảm bảo giữ nguyên chức năng và thông số kỹ thuật theo yêu cầu của Quân đội Thụy Sĩ.
Để hiện thực hóa hình dung về một sản phẩm mới mẻ, Elsener đã chế tạo hai lò xo đặc biệt để sử dụng trong thiết kế mới vào năm 1897. Dựa vào cơ cấu lò xo đặc biệt, thiết kế này cho phép sản phẩm mở các dụng cụ ở cả hai bên tay cầm. Nhờ vậy dao gấp có thể vận hành 6 công cụ khác nhau chỉ với 2 lò xo. Thiết kế đột phá này đã tạo ra một loại dao bỏ túi gấp gọn và tiện dụng hơn rất nhiều lần so với “Mẫu 1890”. Phát minh của Karl Elsener chính thức được cấp bằng sáng chế vào ngày 12/06/1897. Thiết kế này hữu ích tới mức, tất cả các loại dao bỏ túi của Victorinox vẫn được thiết kế theo cơ chế này cho đến tận ngày hôm nay.
Trong phiên bản 1897, ngoài lưỡi dao, dùi, đồ mở hộp và tuốc nơ vít, còn có một con dao thứ hai nhỏ hơn và một dụng cụ vặn nút chai. Karl Elsener đã đặt tên cho mẫu mới này là “Schweizer Offiziers- und Sportmesser” (Dao thể thao của sĩ quan Thụy Sĩ). Sản phẩm này đã trở thành “Con dao Quân đội Thụy Sĩ (Swiss Army Knife)” mang tính biểu tượng đầu tiên trong ngành dụng cụ thế giới. Mặc dù do một số nguyên nhân, Quân đội Thụy Sĩ không chính thức cung cấp loại dao này trong quân đội, nhưng nó có thể mua tại các cửa hàng dao kéo cùng với những vật dụng khác của binh lính. Dần dần, người ta gọi nó với cái tên phổ biến là “Con dao của Sĩ quan”.
Sau thành công của thiết kế dao bỏ túi vào năm 1897, Karl Elsener đã cho ra đời nhiều loại dao bỏ túi đa năng khác. Tuy nhiên, không giống như mẫu 1890, ông đã xác định các sản phẩm này bằng những tên gọi cụ thể hơn như: Dao sinh viên, Dao nông dân, Dao thiếu sinh quân, …
Sự sáng tạo của Karl Elsene đã khiến cho nhiều đối tượng sử dụng khác nhau cảm thấy hứng thú với các dụng cụ gấp. Dụng cụ đa năng trở nên phổ biến hơn đưa công ty của Elsener khỏi bờ vực phá sản và ngày một phát triển. Đặc biệt là khi ở Thụy Sĩ, rất nhiều nam giới có thân hình cân đối đều phục vụ trong quân đội với tư cách là một người lính hoặc một sĩ quan. Điều này đã mở rộng thị trường đáng kể cho Victorinox khi họ có một mẫu dao bỏ túi phù hợp với tất cả mọi người trong quân đội. Ngoài ra, việc trở thành nhà cung cấp cho lực lượng quân đội quốc gia cũng giúp Victorinox thuận lợi trong việc tiếp thị sản phẩm của mình ra thị trường quốc tế. Bằng chứng là nhờ có Victorinox, tất cả Dao Quân đội Thụy Sĩ đều được sản xuất tại Thụy Sĩ chứ không cần tìm một đơn vị gia công ở nước ngoài như trước đây. Sản lượng tối đa được ghi nhận tại nhà máy của Victorinox đặt tại Ibach, bang Schwyz. Một số Dao Quân đội Thụy Sĩ cũng được sản xuất tại Delemont, Jura, trong nhà máy trước đây của Wenger, nhưng nhà máy này giờ đây cũng đã mang thương hiệu Victorinox.
Thực tế, có một số phụ kiện do Victorinox phân phối được sản xuất tại Trung Quốc, dù vậy Victorinox vẫn đặc biệt chú trọng đến việc chế tạo các lưỡi dao và dụng cụ chính tại Thụy Sĩ để duy trì chất lượng nhất quán. Ngày nay, gần một nửa tổng số lao động của Victorinox vẫn làm việc trong nhà máy đầu tiên tại Ibach. Sự thành công của Victorinox khiến ngôi làng Ibach được biết đến với cái tên gọi “Thung lũng Dao Thụy Sĩ”.

Giai đoạn 4: Trở thành một thương hiệu toàn cầu

Victorinox đã không trở thành một thương hiệu toàn cầu cho đến khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Sau chiến tranh thế giới thứ II, những người lính Mỹ đóng quân ở châu Âu bắt đầu biết tới và mua rất nhiều dao bỏ túi Thụy Sĩ do Victorinox sản xuất. Họ nhận thấy những con dao gấp này không chỉ thú vị mà rất hữu ích và muốn mua chúng làm quà lưu niệm để mang về nhà. Tuy nhiên, họ cảm thấy tên gọi “Offiziersmesser” trong tiếng Đức rất khó phát âm, vì vậy mà họ bắt đầu gọi chúng là Swiss Army Knife (Dao Quân đội Thụy Sĩ)”. Tên gọi này sau đó trở nên nổi tiếng tới mức Victorinox đã cấp bằng sáng chế cho nó và bắt đầu quảng cáo tất cả những con dao bỏ túi do họ sản xuất dưới cái tên này. Vì vậy, theo một cách nào đó, có thể nói người Mỹ đã đặt tên cho sản phẩm dao gấp nổi tiếng của Victorinox.

  Ngày nay, Swiss Army Knife đã trở thành một dòng sản phẩm nổi tiếng trên toàn thế giới. Thuật ngữ “Swiss Army Knife” thậm chí còn được sử dụng như một hình tượng trong lời nói biểu thị sự tiện ích lớn ở bất kỳ tình huống nào.

Giai đoạn 5: Mở rộng sản xuất sang các lĩnh vực khác

Sau một loạt các vụ tấn công khủng bố nhằm vào hai biểu tượng sức mạnh của nước Mỹ là Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) và Lầu Năm góc vào ngày 11/9/2001, an ninh được siết chặt ở tất cả các sân bay trong nước và quốc tế. Nhiều quy định mới đã được ban hành nhằm ngăn chặn việc mang theo bất kỳ loại vật dụng sắc nhọn nào trong hành lý xách tay. Điều này bao gồm cả việc cấm bán các vật sắc nhọn tại sân bay và tất nhiên dao bỏ túi cũng nằm trong số đó.
Những quy định trên ảnh hưởng nặng nề đến các công ty sản xuất dụng cụ như Victorinox bởi trước đó họ từng bán rất nhiều Dao Quân đội Thụy Sĩ trong các cửa hàng tại sân bay. Lệnh cấm này khiến cho doanh số bán hàng của Victorinox giảm 30% chỉ sau một đêm. Có báo cáo cho biết trong khoảng thời gian sau đó, doanh số của sản phẩm này đã giảm mạnh tới 50%.
Để đối phó với cuộc khủng hoảng trên, Victorinox đã đa dạng hóa dòng sản phẩm của mình, thậm chí mở rộng sản xuất sang cả các lĩnh vực khác chứ không còn chỉ tập trung vào mảng dụng cụ. Ngày nay, các sản phẩm của Victorinox chia thành 5 danh mục chính bao gồm: Dao Quân đội Thụy Sĩ và các loại dao gia dụng hoặc chuyên nghiệp, Đồng hồ, Nước hoa, Đồ du lịch, Trang phục. Và dù là trong lĩnh vực nào thì các sản phẩm của Victorinox cũng được người tiêu dùng ưa chuộng vì họ tin tưởng vào chất lượng của những sản phẩm tới từ Victorinox.

NGUỒN GỐC CỦA TÊN GỌI “VICTORINOX”

Khi mới được thành lập vào năm 1884, nhà máy sản xuất dao kéo của Karl Elsene được gọi là 'Messerfabrik Karl Elsener' – đặt theo tên của người sáng lập. Năm 1909, khi mẹ của Elsener – người đã hỗ trợ ông trong suốt giai đoạn đầu thành lập công ty qua đời – Elsener quyết định sử dụng tên Cơ Đốc giáo của mẹ mình là “Victoria” làm tên gọi của công ty với biểu tượng là dấu thập và chiếc khiên.
Nhưng đấy mới chỉ là phần đầu của câu chuyện. Tại thời điểm đó, lưỡi của tất cả các loại dao bỏ túi đều được làm bằng thép Carbon cho tới khi có sự xuất hiện của thép không gỉ vào năm 1921. Phát minh duy nhất này đã góp phần quan trọng vào việc hiện đại hóa ngành công nghiệp sản xuất lưỡi dao. Công ty của Elsener lúc bấy giờ được gọi là Victoria cũng bắt đầu sử dụng thép không gỉ để sản xuất dụng cụ vào năm đó.
Trong tiếng Pháp, thép không gỉ được gọi là “acier inoxydable”, viết tắt là “inox”. Xuất phát từ ý tưởng kết hợp chữ viết tắt “Inox” vào tên gọi “Victoria”, Karl Elsener II (con trai của Karl Elsener) – người đang lãnh đạo công ty vào thời điểm đó – đã đổi tên công ty thành 'Victorinox'.
Từ năm 1921 cho đến nay, công ty vẫn giữ nguyên tên gọi “Victorinox”. Cũng từ dấu mốc này, Victorinox đã phát triển nhiều loại hợp kim thép không gỉ của riêng mình để sử dụng trong việc chế tạo lưỡi dao và các công cụ khác.

VICTORINOX QUA CÁC THỜI KỲ LÃNH ĐẠO

Ngay từ khi thành lập cho đến nay, Victorinox vẫn luôn là một công ty thuộc sở hữu của gia đình và được lãnh đạo bởi một Elsener.

Karl Elsener

Bắt đầu vào năm 1884, Karl Elsener thành lập công ty với sự hỗ trợ của mẹ ông. Sau khi ông mất, công ty được kế thừa bởi con trai Karl Elsener II, tiếp đến là cháu nội Karl Elsener III và chắt của ông là Karl Elsener IV.

Karl Elsener II

Trong đó, Karl Elsener II được ghi nhận là người đã giới thiệu tính năng tự động hóa trong quy trình sản xuất Dao Quân đội Thụy Sĩ vào năm 1931 và thiết lập nhà máy vận hành hoàn toàn bằng điện năng đầu tiên trên thế giới ở Ibach. Ông cũng chính là người đã đặt cái tên “Victorinox” cho thương hiệu này.

Karl Elsener III

Karl Elsener III, còn được gọi là Karl Elsener Senior tiếp quản công ty vào năm 1950. Ông là người có vai trò mở rộng hoạt động kinh doanh của Victorinox một cách đáng kể. Dưới sự lãnh đạo của ông, Swiss Army Knife đã trở thành hiện tượng toàn cầu. Xuất phát từ một nhà xưởng với lực lượng lao động gồm 80 nhân viên, trong thời gian tại vị của Karl Elsener III, số lượng nhân công đã lên tới hơn 1000 người cho thấy rõ sự phát triển vượt bậc. Dưới sự lãnh đạo của ông, Victorinox lấn sân sang thị trường sản xuất đồng hồ vào năm 1989. Tới năm 1992, Victorinox chính thức mở cửa hàng đầu tiên tại Nhật Bản. Năm 1999, Victorinox tham gia vào thị trường sản xuất vật dụng dành cho du lịch, bao gồm: Vali, balo, túi xách và phụ kiện du lịch. Năm 2005, Victorinox mua lại thương hiệu Wenger SA – Công ty chuyên sản xuất dao và đồng hồ ở Delémont. Vào thời của Karl Elsener III, Victorinox sản xuất được hơn 25 triệu con dao mỗi năm.

Karl Elsener IV

Karl Elsener IV là con trai của Karl Elsener III chính thức tiếp quản công ty vào năm 2007. Kế thừa hoài bão mở rộng sản xuất của cha mình, ông cho ra mắt sản phẩm nước hoa Victorinox đầu tiên ngay trong năm nhận chức. Năm 2008, Victorinox khai trương cửa hàng Châu Âu đầu tiên tại London, Vương quốc Anh. Năm 2014, công ty tiếp tục mở thêm một cửa hàng tại vị trí đắc địa ngay giữa trung tâm thành phố Zurich, Thụy Sĩ. Năm 2017, đánh dấu dấu mốc Con dao Quân đội Thụy Sĩ thứ 500 triệu được sản xuất. Tới năm 2018, một nhà máy mới của Victorinox được khánh thành ở trung tâm Seewen, Switzerland.

KẾT LUẬN

Ngày nay, Swiss Army Knife đang được bán tại hơn 130 quốc gia cùng hệ thống cửa hàng đặt tại nhiều nơi trên thế giới. Với bề dày lịch sử hơn 130 năm, Victorinox vẫn đang tiếp tục hoàn thiện thiết kế dao bỏ túi và đưa các sản phẩm của mình trở thành dụng cụ đa năng nổi tiếng toàn cầu.


Nếu có hứng thú với các dụng cụ dao gấp đa năng, Quý Khách hàng có thể truy cập vào website của Công Cụ Tốt để tham khảo thêm nhiều sản phẩm với mức giá ưu đãi.
→ Đọc thêm bài viết Tổng quan về dụng cụ đa năng tại đây: https://congcutot.vn/dung-cu-da-nang-bo-tui-c323/dung-cu-da-nang-bo-tui-61.html