1. Kỹ thuật gia công ren là gì?
Ren là một loại mối ghép phổ biến trong cơ khí, các chi tiết ren như ốc vít, đai ốc có thể sản xuất hàng loạt với chi phí thấp. Tuy nhiên, một số chi tiết ren đặc thù phải được gia công thủ công như các lỗ ren trên thân máy.
- Trong kỹ thuật tạo ren trong , người ta dùng một dụng cụ cắt gọi là tarô. Tarô giống như một con vít có rãnh thoát phoi và các thông số cắt cho lưỡi cắt. Tarô tay được làm bằng thép gió, phần đuôi của tarô được phay vuông để kẹp vào tay quay, trên thân của tarô có ghi các thông số như: Kích thước danh nghĩa của ren, bước ren, vật liệu chế tạo tarô, nhãn hiệu của nhà sản xuất. Tarô có thể là một cây hoặc một bộ gồm hai hoặc ba cây.
Tạo ren trong
- Để có thể cắt được chi tiết cần gia công, người ta dùng tay quay tarô. Tùy thuộc vào vị trí cần gia công lỗ ren mà ta chọn loại tay quay phù hợp. Tuy nhiên, tất cả các loại tay quay tarô đều phải có ngàm kẹp hình vuông để kẹp vào phần phay vuông của đuôi tarô.
- Để gia công tạo ren ngoài, người ta dùng một dụng cụ cắt gọi là bàn ren. Bàn ren chính là một con đai ốc được khoan rãnh thoát phoi và tạo các thông số cắt cho lưỡi cắt. Các loại bàn ren có hình dáng khác nhau, nếu bàn ren là hình tròn thì có khoan lỗ bên hông để gá vào tay quay, vật liệu chế tạo bàn ren thường là thép gió, và trên mặt có ghi các thông số như: Kích thước danh nghĩa của ren, bước ren, vật liệu chế tạo, và nhãn hiệu của nhà chế tạo. Mỗi bàn ren chỉ dùng cho một kích thước ren duy nhất, tùy theo hình dáng bàn ren ta dùng tay quay tương ứng.
Các kiểu bàn ren và tay quay
2. Kỹ thuật tạo ren đẹp, đúng cách
2.1 Tạo ren trong
Sau khi đã tạo xong phôi ren có kích thước phù hợp với mũi taro, giữ chặt trục ( để trục ở vị trí thẳng đứng ) . Sử dụng dầu cắt ren để hỗ trợ làm mát và quá trình tạo ren diễn ra trơn tru và hiệu quả. Nếu sử dụng tay quay cỡ lớn, hãy nắm chặt tay quay bằng cả hai tay đặt vào đầu trục và ấn nhẹ đầu trục xuống bàn ren. Nhấn bàn ren xuống và bắt đầu quay theo chiều kim đồng hồ vào lỗ. Khi bắt đầu cảm thấy có lực cản, hãy quay ngược lại để bẻ phoi. Để cắt ren thẳng theo trục cần chú ý điều chỉnh bàn ren vuông góc với trục.
Tạo ren trong
Khi bắt đầu tạo ren trong, thao tác tay quay sẽ tự động đi xuống. Không cần ấn tay quay xuống nữa. Khi đó nắm chạt tay quay bằng cả hai tay cầm và quay chậm rãi, đều đặn, tiếp tục vặn vòi thành lỗ. Khi cảm thấy lực cản, hãy giảm lực và quay tay quay lại để bỏ phoi.
Kỹ thuật tạo ren trong
Trong khi tạo ren thì cần sử dụng mũi taro chất lượng để có đáp ứng được yêu cầu về mẫu mã , chất lượng. Mũi taro của SKC luôn là sự lựa chọn của người tiêu dùng vì sản phẩm làm từ thép không gỉ cao cấp, chống ăn mòn và không bị gỉ sét giúp kéo dài tuổi thọ khi làm trong môi trường khắc nghiệt. Mũi taro SKC cũng được xử lý nhiệt cao nên chống ăn mòn và độ chính xác cao.
Mũi taro SKC
2.2 Tạo ren ngoài
Trước khi cắt ren trên thanh hoặc ống, hãy mài hoặc giũa một góc xiên nhỏ trên cạnh của chi tiết cần ren. Điều này làm cho việc bắt đầu dễ dàng hơn. Đặt khuôn vào lỗ và có đánh dấu kích thước rõ ràng. Siết chặt (các) vít định vị trong khuôn. Điều chỉnh dẫn hướng phôi khuôn bằng cách xoay tấm cam sao cho các chốt dẫn hướng tựa vào vật cần ren. Siết chặt các và bôi dầu cắt loại tốt. Nắm chặt khuôn bằng cả hai tay gần khuôn và đặt mặt côn của khuôn lên trên đầu thanh hoặc ống. Nhấn mạnh xuống và quay theo chiều vặn vào rồi trả ngược ra phần mới vừa cắt để bẻ phoi.
Tạo ren ngoài
Lưu ý: Thao tác trong quá trình tạo ren ngoài
Sau khi bắt đầu ren, quay tay quay bằng cả hai tay và lực phải đều để không làm gãy tarô, tiếp tục xoay khuôn vào mũi taro, chỉ tiến lên một chút sau mỗi lượt. Không cần thiết phải ấn xuống vì khuôn sẽ tự kéo vào vật khi quay. Sử dụng các dụng cụ cắt có góc sau bằng 0 nên sẽ sinh ra lực ma sat giữa các chi tiết và dụng cụ rất lớn. Do đó khi gia công cần sử dụng thêm chất bôi trơn làm mát là rất cần thiết.
Kỹ thuật tạo ren ngoài
Gợi ý bàn ren SKC chất lượng cao được nhiều người tin tưởng sử dụng
Bàn ren SKC
3. Các sự cố khi taro
3.1 Phòng tránh gãy mũi taro
- Để taro được, chi tiết và dao phải có một chuyển động tương đối. Mũi taro sẽ tự điều chỉnh theo lỗ khoan.
- Dung dịch tưới nguội có ba chức năng là: giảm nhiệt, trơn trượt và loại bỏ phoi, đó có thể là dung dịch Epoxi thông dụng tưới với lượng lớn dùng khi taro máy. Có thể dùng dầu để trơn trượt khi taro tay, lúc đó dầu chỉ có chức năng giảm nhiệt và trơn trượt (bôi tap-paste cũng giúp giảm thiểu việc gãy taro rất nhiều, cái này hiệu quả hơn các loại dầu gia công khác).
- Tốc độ trục chính khi taro giảm dần khi đường kính ren tăng dần, tốc độ trục chính tăng dần khi hàm lượng Cacbon trong thép tăng. Taro ren M5, thép CT3 có thể chọn tốc độ trục chính là 350 v/phút.
- Nếu taro tay thì trước khi gặp bavia phải đảo ngược dao để loại bỏ bavia, sau đó cắt tiếp (giống như khi cắt bavia khi khoan vậy, nhưng M3 trở xuống gặp bavia một chút là gãy dao ngay). Còn taro trên máy tự động thì không kiểm soát được lực nên thường xảy ra việc gãy taro khi dao còn kẹt lại bavia lúc taro lỗ trước. Để khắc phục tình trạng kẹt bavia này ta có loại taro ép (khi taro không sinh ra bavia) nhưng loại này chỉ áp dụng được với vật liệu chưa tôi mà thôi.
Phòng tránh gãy mũi taro
3.2 Khắc phục khi bị gãy mũi taro
Mũi taro bị gãy là một tình trạng khá thường xuyên xảy ra khi gia công ren lỗ. Để khắc phục, bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:
- Sử dụng mũi khoan hợp kim và mũi mài hợp kim để khoan phá phần mũi taro bị gãy. Bạn cần sử dụng lần lượt các mũi khoan từ nhỏ đến lớn, sau đó kết hợp với mũi mài hợp kim để lấy ra nhẹ nhàng.
- Sử dụng đục để phá mũi taro. Bạn cần chọn đục có đường kính nhỏ hơn mũi taro, đặt đục vào phần mũi taro bị gãy và dùng búa đập nhẹ. Bạn cần chú ý không làm hư hỏng ren lỗ.
- Sử dụng máy bắn điện (EDM) để loại bỏ mũi taro. Đây là cách hiệu quả nhất nhưng cũng tốn nhiều chi phí và thời gian. Bạn cần sử dụng máy bắn điện có kích thước phù hợp với lỗ ren và điều chỉnh các thông số cắt.
- Sử dụng hàn TIG để hàn mũi taro. Bạn cần sử dụng que hàn có đường kính nhỏ hơn mũi taro, hàn vào phần mũi taro bị gãy và kéo ra. Bạn cần chú ý không làm nóng quá ren lỗ.
- Sử dụng Axit phù hợp để ăn mòn mũi taro. Bạn cần chọn loại Axit có khả năng ăn mòn thép nhưng không ăn mòn vật liệu của phôi, ví dụ như Axit Nitric hay Axit Hydrochloric. Bạn cần chú ý an toàn khi sử dụng Axit và rửa sạch sau khi ăn mòn.
