Hiện tượng động cơ xe máy đang chạy tốc độ cao thì bất ngờ tắt máy, cách nhận biết và phán đoán nguyên nhân - Hùng Lê

1. Hiện tượng động cơ đang chạy tốc độ cao thì bất ngờ tắt máy

Xe đang chạy với tốc độ cao, động cơ bất ngờ tắt máy, sau khi tắt máy thì không thể khởi động hoặc khởi động rất khó, đó là sự cố thường gặp. Nguyên nhân gây ra sự cố này tương đối phức tạp, có liên quan đến sự cố tại hệ thống đánh lửa, hệ thống cung cấp nhiên liệu và máy móc bên trong động cơ. Do vậy khi phán đoán sự cố này trước tiên phải căn cứ vào các dấu hiệu trước và sau khi động cơ tắt để bước đầu phán đoán hệ thống xảy ra sự cố, sau đó mới xác định vị trí cụ thể.

2. Nguyên nhân gây sự cố động cơ đang chạy tốc độ cao thì bất ngờ tắt máy

(1) Hết nhiên liệu hoặc bị tắc đường dẫn nhiên liệu.

(2) Khe nến đánh lửa hoặc bugi bị long.

(3) Bugi bám muội than hoặc bị hỏng.

(4) Bộ điện dung hoặc cuộn dây cao áp bị hở.

(5) Công tắc đánh lửa hoặc các đầu cực dây nối bị lỏng.

(6) Xi lanh hoặc pít tông nở ra trong động cơ mà kẹp chặt với thân xi lanh.

(7) Gioăng đệm đầu xi lanh bị cháy.

3. Phương pháp phán đoán và loại trừ

3.1 Trường hợp xe đang chạy thì giảm tốc độ từ từ, động cơ dần tự động tắt máy,trước khi tắt cảm thấy động cơ rất yếu.

Với trường hợp xe đang chạy thì giảm tốc độ từ từ, động cơ dần tự động tắt máy, mà trước khi tắt rõ ràng cảm thấy động cơ rất yếu, đó thường là sự cố tại hệ thống cung cấp nhiên liệu.Lúc này trước tiên ta phải kiểm tra:

• Kiểm tra xem xăng trong bình có còn hay không.
• Nếu còn thì phải kiểm tra xem khóa bình xăng có mở hay không
• Sau đó lại rút ống dẫn kiểm tra xem có dẫn xăng hay không
• Nếu không thì phải tháo công tắc van và bộ lọc dầu để tiến hành làm sạch.
• Nếu có xăng thì chứng tỏ đường dẫn của bộ chế bị tắc, đó cũng một sự cố thường gặp.

Phương pháp loại bỏ sự cố đơn giản là:

• Trước tiên vặn khóa bình xăng về vị trí OFF
• Sau đó tháo đầu ống dẫn gắn liền với khóa bình xăng
• Sau đó dùng miệng thổi hơi mạnh vào trong ống dẫn (hoặc dùng bơm để bơm hơi), dưới tác dụng của khí nén, ống dẫn bị tắc trong bộ chế có thể sẽ được khai thông.
• Nếu ống dẫn vẫn không thông thì chứng tỏ ống dẫn bị tắc rất nghiêm trọng, phải tháo bộ chế ra để tiến hành làm sạch triệt để.

3.2 Xe đang chạy bỗng nhiên tắt máy, mà trong lúc tắt máy có kèm theo tiếng nổ của bộ giảm thanh.

Tình trạng xe đang chạy bỗng nhiên tắt máy, mà trong lúc tắt máy có kèm theo tiếng nổ của bộ giảm thanh đây thường là sự cố của hệ thống đánh lửa. Ta tiến hành kiểm tra như sau:

• Lúc này trước tiên phải kiểm tra xem công tắc đánh lửa có đóng làm cho động cơ ngừng hoạt động không.
• Sau đó kiểm tra xem khe nến đánh lửa hoặc bugi có bị long không.
• Nếu bugi do bị lỏng mà long thì trước khi lắp nhất định phải lau chùi thật sạch.
• Nếu không sẽ làm cho pít tông và xi lanh bị mài mòn nghiêm trọng, thậm chí xuất hiện rãnh sâu trong xi lanh.
• Nếu khi kiểm tra không thấy dấu hiệu khác thường thì trước tiên phải tháo bugi rồi quan sát kỹ xem giữa 2 cực có hiện tượng muội than bám hay không
• Nếu giữa 2 cực có muội than thì phải dùng tăm tre cậy sạch.
• Nếu không có muội than thì phải thử bugi xem có đánh lửa tốt không, từng bước kiểm tra hệ thống đánh lửa, phương pháp phán đoán tham khảo phần "động cơ không thể khởi động".

3.3 Xe đang chạy bỗng nhiên tắt máy mà hệ thống đánh lửa và hệ thống cung cấp nhiên liệu hoạt động bình thường

Tình trạng xe đang chạy bỗng nhiên tắt máy, nếu hệ thống đánh lửa, hệ thống cung cấp nhiên liệu hoạt động đều bình thường, động cơ vẫn không thể khởi động hoặc động cơ không thể quay thì chứng tỏ máy móc bên trong động cơ đã xảy ra sự cố.Với biểu hiện khi xe đang chạy, mã lực giảm dần, tốc độ giảm rõ rệt, đồng thời có thể nghe thấy tiếng ma sát kim loại hoặc tiếng ồn trong động cơ, sau đó tự nhiên tắt máy. Đó là do động cơ quá nóng, làm cho xi lanh, pít tông biến dạng, dẫn đến sự liên kết quá chặt, từ đó làm dãn nở xi lanh. Để khắc phục ta cần thực hiện như sau:

• Lúc này trước tiên phải để nguội động cơ chừng 15 giây
• Sau đó tháo bugi, thông qua lỗ bugi đổ một ít dầu bôi trơn động cơ xăng vào rồi khẽ đạp cần cần khởi động để pít tông di chuyển vài lần.
• Chờ đến khi hoàn toàn bình thường thì lắp bugi vào rồi khởi động lại.
• Trong quá trình chạy phải giảm tốc độ, tránh để động cơ quá nóng mà tiếp tục làm dãn nở xi lanh.

Nếu để nguội động cơ sau 15 giây, và đã đổ dầu bôi trơn nhưng động cơ vẫn không thể quay hoặc lực cản quá lớn, chứng tỏ pít tông và thành xi lanh do nhiệt độ làm việc quá cao, khiến cho cục bộ nóng chảy mà kết dính lại. Nguyên nhân chính gây ra sự cố này là do bôi trơn không tốt, động cơ trơn ngoại biên thì do tỉ lệ dầu bôi trơn động cơ xăng trong nhiên liệu thấp. Động cơ trơn phân li thì do không có dầu bôi trơn trong bình đựng nhớt, hoặc bơm dầu xảy ra sự cố.

Khi phán đoán sự cố này, trước tiên phải kiểm tra xem trong bình đựng nhớt có dầu bôi trơn hay không.

• Nếu trong bình vẫn còn thì phải kiểm tra xem ống dẫn dầu có nạp khí không, bơm dầu có bị hỏng không.
• Nếu ống dẫn dầu nạp không khí thì phải tiến hành xả khí, trước khi xả khí phải để động cơ ngừng chạy. Dùng tua vít nới lỏng nút xả khí, khi chắc chắn đã xả hết khí trong ống dẫn dầu thì lại vặn chặt lại.

Thông qua kiểm tra và phán đoán, khẳng định ống dẫn dầu hoạt động bình thường thì có thể sự cố xảy ra tại bơm dầu. Trước khi kiểm tra bơm dầu, trước tiên phải tháo đầu xi lanh và các linh kiện bên trong xi lanh, loại bỏ sự cố không thể chuyển động, sau đó lại tiến hành phán đoán sự cố tại bơm dầu, khi phán đoán có thể dùng thiết bị đo mức dầu để xác định lượng thải của bơm dầu. Phương pháp phán đoán như sau:

• Đổ dầu bôi trơn động cơ xăng vào bình đựng riêng, sau đó cắm ống dẫn của bơm dầu xuống dưới mặt dầu.
• Khởi động động cơ, đồng thời duy trì trạng thái vận hành 2000r/min, gạt cần điều khiển lượng thải của bơm dầu về vị trí mở hết cỡ, lúc này số đọc trên thiết bị đo phải ứng trong phạm vi nhất định.
• Nếu số đọc trên thiết bị đo mức dầu là 0 thì chứng tỏ bơm dầu bị hỏng, phải tháo ra để sửa. Nếu số đọc trong phạm vi quy định thì phải điều chỉnh khe hở giữa van và dây cáp điều khiển máy bơm.
• Xe đang chạy tự nhiên giảm tốc độ rất nhanh, đồng thời phát ra tiếng “lạch phạch" rất to, sau đó là tắt máy và không thể khởi động, đạp cần khởi động cảm thấy áp suất nén xi lanh rất nhỏ, lúc này có thể phán đoán miếng đệm của đầu xi lanh bị hỏng, hoặc phớt dầu của hộp trục khuỷu bị hỏng nghiêm trọng.

• Động cơ 4 kỳ tự nhiên tắt máy, mà sau khi tắt máy lại không thể khởi động, ngoài xem xét các nguyên nhân trên còn phải xem van xả có bị hỏng mà gây rò khí không, cần van có bị cong không, răng của bánh răng định giờ có bị long không.

Trình tự phán đoán sự cố động cơ đang chạy tốc độ cao tự nhiên tắt máy, xem bảng 4-8.

Tác giả bài viết
Hùng Lê