Chăm sóc cây hoa Hồng - Thạc sĩ Lâm Thị Mỹ Nương

Trồng cây kiểng nói chung và hoa Hồng nói riêng, ta đều phải bỏ công lao ra chăm sóc cho chu đáo. Việc chăm sóc cho cây kiểng tốn ít hay nhiều thì giờ, nhẹ công hay nặng công là còn tùy vào giống cây chứ không phải cây nào cũng chăm sóc như nhau. Riêng cây Hồng thì công chăm sóc nhẹ, nhưng lại là việc cập nhật, nhất là khâu tưới nước.

Người ta thường nói câu : “Nghề chơi cũng lắm công phu”, đối với cây kiểng, chính là nói việc chăm sóc này. Cái lợi trước mắt là giúp cây có đủ điều kiện sinh trưởng tốt. Kế đó cây có tươi tốt, sinh hoa sinh trái mới đem lại cho mình niềm vui.

Trồng cây kiểng mà quan tâm chăm sóc cho cây thì giữa cây và người càng có mối tình cảm sâu sắc vô hình ràng buộc. Chính quí vị cũng đã từng biết hay từng nghe chuyện những người chơi kiểng cổ, họ thương cây như thương con, có người dù nhà hết gạo nhưng ai trả giá cao bao nhiêu cũng không chịu bán... Mà thật ra, cái cây đó đâu thuộc loại quí hiếm gì cho cam!

Trồng cây mà chỉ biết mỗi một việc trồng cây xuống đất hay cho cây vào chậu, rồi sau đó cứ để mặc cho cây kiểng sống lây lất ra sao thì ra, thì dù cây đó có quí hiếm đến mức nào vẫn cảm thấy... lạnh nhạt với nó ! Tính ý người đời xưa nay vẫn vậy, chỉ có năng chịu khó chăm sóc mới có chuyện... “quen hơi bén tiếng” mới “mến tay mến chân”, người trồng mới quyến luyến với cây trồng...

- Cách trồng cho cây sống : Hồng mua từ vựa về thường trồng cho giỏ tre, về nhà ta phải sang qua chậu kiểng hoặc trồng xuống đất. Công việc đó tưởng dễ nhưng nếu không làm đúng kĩ thuật thì mười cây may ra chỉ sống được sáu bảy đã là mừng.

Muốn sang cây Hồng từ giỏ tre qua chậu kiểng ta phải thao tác nhẹ tay, tránh làm bể bầu đất, hại đến bộ rễ. Khi đặt bầu đất vào chậu nên chèn thêm đất mới chung quanh gốc cho ngập cổ rễ. Sau đó tưới nhẹ cho đất dẽ chặt xuống. Việc kế đó là cắm vào ba thanh tre nhỏ bằng chiếc đũa để chống đỡ cho thân cây được đứng vững trong chậu. Những cây que này nên cắm sát thành chậu kiểng, vì nếu cắm vào giữa chậu có thể sẽ phạm vào bộ rễ của cây Hồng. Cột chặt thân, cành vào các que tre ấy để giúp cây có thể đứng vững. Chỉ khi nào biết chắc bộ rễ đã cắm sâu vào đất, giúp thân cây đứng vững thì ta mới nhổ bỏ những que chống này.

Khi cây Hồng vừa trồng qua chậu mới, cần phải che nắng cho cây suốt tuần lễ đầu, có làm được như vậy mới hi vọng trồng mười cây sống đủ cả mười.

- Tưới nước : Cây hoa Hồng ưa nắng, nhưng cây trồng vào nơi nhiều lắng thì lại càng phải tưới nước đầy đủ, như vậy đất trồng mới đủ độ ẩm cần thiết để giúp cây sinh trưởng tốt. Vào mùa nắng, mỗi ngày ta nên tưới nước cho cây Hồng 2 lần : sáng và chiều. Vào mùa mưa, hễ ngày nắng gắt mới tưới. Cần quan sát xem lỗ thoát nước đọng sẽ tác động xấy đến bộ rễ của cây, Hồng sẽ héo úa dần mà chết.
- Bón phân thúc : Hồng trồng chậu, chất dinh dưỡng có sẵn trong đất không nhiều, nên hễ thấy cây bớt sung thì phải lo bón thêm phân vào chậu. Nếu trồng đại trà ngoài vườn, việc bón phân nên theo định kì. Hồng trồng chậu thì mỗi tháng nên bón thêm một ít phân chuồng hoặc phân NPK. Phân chuồng nên phơi khô, đập nhuyễn rồi rải một lớp mỏng lên khắp mặt đất chậu. Nước tưới hàng ngày sẽ giúp phân ngấm dần vào đất mà nuôi cây. Nếu dùng phân NPK thì nên pha vào nước theo tỉ lệ đã được hướng dẫn ngoài bao, sau đó tưới lên thân, cành và gốc.

Mỗi ngày ta nên quan sát sự sinh trưởng của cây Hồng diễn tiến ra sao, để nếu cần thì bón phân kịp thời. Trường hợp cây có hiện tượng kiệt sức thì nên tưới ngay phân vô cơ, để cây mau được hồi sức.- Tỉa cành, lá : Cây hoa Hồng khi đã bén rễ thì phát triển nhanh. Muốn có bộ tán lá gọn đẹp thì phải thường xuyên cắt bỏ bớt những cành mọc rườm rà, hoặc những cành quá yếu ớt. Những cành bị sâu, bị khô héo thì nên cắt bỏ hẳn phần khô héo đó và giữ lại phần cành còn tươi. Nên dùng dao sắt hoặc kéo bén để cắt cho ngọt, tránh để vết cắt bị dập, vì ở đó sẽ đâm tược non.

Cây Hồng có khuynh hướng ngả về phía có ánh sáng nhiều (quang hướng động thuận), như cây trồng trên lan can lầu, những cành nào tiếp giáp ngoài nắng thì không những phát triển nhanh mà còn ra hoa nhiều. Ngược lại các cành nằm trong tối thì phát triển chậm. Vì vậy muốn cho cây Hồng này có bộ tán đẹp thì vài tuần một lần ta nên xoay chậu nửa vòng, sao cho những cành phát triển chậm sẽ hướng ra ngoài...

Việc tỉa cành nên làm thường xuyên, và những cành xét thấy cần cắt bỏ thì nên dứt khoát cắt bỏ hắn, không nên ... thương tiếc ! Có điều khi cắt cành xong, ta nên dùng chút vôi bôi lên chỗ cắt để phòng ngừa nấm dại xâm nhập làm hư thối vết cắt.

Cây hoa Hồng cũng có hiện tượng vàng lá, thường xảy ra trong mùa mưa. Đây là những lá già hoặc bị sâu bệnh phá hại, cần phải lặt bỏ hết. Cách lặt lá Hồng cũng như cách lặt lá Mai : một tay cầm chặt cành Hồng, tay kia chầm chiếc lá vàng đẩy ngược ra sau, như vậy lá sẽ rời cành dễ dàng, mà phần vỏ cành không bị xước. Chỗ lá rụng sau này sẽ mọc lên chồi mới, phát triển nhanh.

- Cắt bỏ nụ hoa : Cây Hồng nẩy nở nhiều hoa chỉ trong trường hợp cây ấy đang trong thời kì phát mạnh, tán lá xum xuê. Với những cây còn non yếu hay mới ra hoa đợt đầu, ta nên cắt bỏ hết các nụ hoa để ức chế, kích thích cho cây phát triển những chồi mới, giúp cây có tán lá đẹp hơn.

Chỉ sau vài tháng, cây Hồng như được “thay da đổi thịt” trông khỏe mạnh hơn trước, và đây là lúc cho cây trổ hoa mới đạt yêu cầu.

Muốn cây trổ hoa một lượt cho đẹp thì tất cả những cành đã phát triển đúng mức của cây (trừ tược còn non) ta ngắt bỏ đọi hết. Một thời gian sau số được non sẽ xuất hiện cùng lúc để trổ hoa chung một lần. Thời gian chờ đợi đó khoảng ba bốn tuần, có khi lâu hơn, tùy vào mỗi giống hoa.
- Sâu bệnh : Trồng hoa Hồng, ta nên tập thói quen là mỗi lần tưới nước cho cây thì nên quan sát xem cây có bị sâu bệnh gì không. Nếu ngày nào ta cũng quan tâm đến vấn đề này thì hi vọng cây Hồng quí của ta sẽ không bao giờ bị các loài sâu bệnh phá hại. Vì hễ phát giác có sâu bệnh ở lá, ở hoa là ta đã tìm cách diệt ngay rồi. Cả một vườn Hồng mà được quan tâm chăm sóc thường xuyên như vậy thì chắc chắn vườn hoa đó sẽ được tươi tốt quanh năm.

Cây hoa Hồng tuy cành lá không bao nhiêu nhưng lại lắm thứ sâu bệnh phá hại. Cây đã bị bệnh dù quí đến đâu cũng mất giá trị. Vì vậy dù trồng chậu hay trồng với diện tích lớn, ta cũng nên xịt thuốc trừ sâu rầy theo định kì mới tốt.

- Trừ tuyệt cỏ dại : Cỏ dại chẳng khác nào loại cây kí sinh đối với cây trồng, vì chúng tranh ăn chất dinh dưỡng của cây. Nếu bón phân cho nhiều mà xem nhẹ việc bài trừ cỏ dại thì cây cũng không phát triển mạnh lên được. Cỏ dại mọc quanh gốc hoa Hồng nhiều nhất là “lúa ma” tức là những mộng lúa còn sót lại trong trấu chưa bị đốt cháy, hoặc trâu bò ăn rơm rạ chưa tiêu hết, những hột lúa còn sót lại vẫn còn khả năng nẩy mầm, nên lên cây con. Cần phải nhổ hết cỏ dại, nhổ thường xuyên, nhất là trước khi bón phân bổ sung cho cây.

Mặt khác, một chậu Hồng đẹp mà trong chậu lại có nhiều cỏ dại chen chúc nhau quanh gốc, sẽ không làm tăng vẽ đẹp cho cây mà còn tạo sự... khó coi đối với người thưởng ngoạn.

Tác giả bài viết
Lâm Thị Mỹ Nương