Các loại xương rồng Nam Mỹ - Huỳnh Văn Thới

Những loại xương rồng Nam Mỹ thật là đa dạng, phong phú vô cùng :

+ Loại Arrojadoa là giống xương rồng thân trụ, mọc thành bụi, có nhiều nhánh ở trên cao nguyên dòng sông Amazone. Dọc theo thân có nhiều khía, với nhiều hàng gai nhọn thành chùm. Thân có nhiều dốt. Hoa ra ở đốt và tập trung thành chùm ở chung quanh ngọn. Hoa to có cánh dài, nhưng không nở xòe ra mà lúp búp, màu đỏ tươi, giữa có nhụy vàng cũng rất đẹp.

+ Loại Acanthocalycium Violaceum là giống có củ to nhất trong đám, ở mé đông núi Andes, có độ cao từ 500 đến 1200m, ở trong rừng chồi. Cây có thân hình cầu với nhiều con, mọc thành đám, có gai cứng màu nâu, có hoa hình phễu với cánh màu tím, nhụy màu vàng. Chịu được đất cát, đá mùn thực vật nên rất dễ trồng, tưới ít nước, thêm phân, định kỳ 10 ngày một lân. Cây rất tốt, ra nhiều hoa, tháp ghép dễ dàng với giống Cereus.

+ Loại Blossfeldia Liliputana là giống có củ nhỏ, cao 1cm, sống trên triền đồi thẳng đứng ở Bolivie, rất siêng hoa, nở dày đặc thành một tấm khảm hoa rất đẹp. Cây cũng hơi khó trồng, không chịu ẩm, nên tháp ghép với giống Cereus sẽ sống mạnh hơn.

+ Loại Aylostera Pseudodeminuta có nguồn gốc từ Argentina là giống dễ trồng, với đất cát, ra hoa vào mùa Xuân. Cánh màu hồng, nở xòe to với nhụy vàng, rất đẹp. Cây này thân hình cầu nhỏ, mọc thành chùm, có gai chùm màu trắng, nổi bật thêm trên thân màu nâu xanh. Tháp ghép rất dễ với gốc loại Cereus, sống khỏe, siêng hoa, thường trồng trong chậu nhỏ đề trang trí nội thất.

- Loại Aylostera Albipilosa cũng là loại thân hình cầu nhỏ với nhiều chùm gai trắng bao phủ lên thân màu xanh. Giống này xem như loại phụ của giống Rebutia mọc ở Argentine, rất dễ trồng trên đất cát, đá nhỏ, rất siêng hoa, nở xòe to màu đỏ nhụy vàng, rất đẹp. Tháp ghép dễ dàng với cây giống Cereus.

- Loại Aylostera Spinosissima là loại có nguồn gốc từ Argentine với đặc điểm nhiều gai màu trắng. Thân hình cầu nhỏ, màu xanh, mọc trên đất đá triền núi, cây rất siêng hoa, nở xòe to với nhiều cánh màu đỏ cam, vàng nhạt rất đẹp. Giống có hoa đẹp nhất trong loại là A.Heliosa với hoa màu cam, loại A.Albopectinata với hoa màu đỏ, cành rất dễ trồng, tháp ghép sống mạnh sớm ra hoa. Nuôi trồng môi trường thông thoáng có nhiều nắng, chỉ tưới ít khi đất trong chậu khô, với phân NPK định kỳ 10 ngày/lần.

+ Loại Buiningia Brevicylindrica. Thân hình cầu, cao 30cm, rộng 15cm, có khi to hơn, cũng mọc thành bụi. Giống này gắn với giống Coleocephalo- cereus, có thân cao hơn. Các loại này rất dễ trồng với đất cát đá nhỏ, chịu nhiều ánh sáng, nắng, ít tưới nước, có thể tháp ghép sống mạnh, trồng trong chậu trang trí được. Cây có nhiều múi, mỗi múi có một chùm gai to nhọn, màu trắng, ở đình thân có nhiều lông tơ màu trắng đục, hoa tập trung ở đình màu hồng cam, rất đẹp.

+ Loại Dendrocereus Nudiflorous cũng là loại có thân hình trụ to cao như cây cổ thu, mọc nhiều ở Cuba, thân gỗ chia nhiều nhánh thành bụi to, nhánh có nhiều đoạn, trên cùng bằng những chùm gai nhọn dài. Có nhiều hoa trắng, nở về đêm, đậu thành trái to như trái táo. Cây được trồng trang trí công viên rất đẹp. Loại này rất dễ trồng, cắt cành giâm là sống, ít cần chăm sóc...

+ Loại Browningia Hertlingianus, là giống có thân hình trụ to cao, có nhiều khía theo chiều dọc, trên khía có nhiều chùm gai cứng nhọn chia thẳng ra bốn phía, thân màu xám trắng, gai màu vàng, rất đẹp, thường trồng để trang trí do dáng cây đẹp. Một số cùng loại như B.Can- delaris, Azurocereus, Castellanosia, Rauhocereus đều có dáng đẹp như cây đèn nhiều ngọn mọc lên giữa trời để trang trí công viên, nhà lớn, đình chùa... Cây rất dễ trồng, bằng giâm cành, tháp ghép.

+ Loại Cleistocactus Wendlandiorum, có thân hình trụ to cao, chung quanh có nhiều nhánh mọc chia thẳng lên với gai trắng xám bao bọc, là cây trồng để chơi hoa, hoa màu cam đò nở to bao phủ hết thân cây, rất đẹp. Rất được ưa thích, dễ nuôi trồng với đất cát, đá nhỏ, ít tưới nước nhưng định kỳ 10 ngày/lần tưới thêm phân NPK, cây sẽ mập, siêng hoa như cây đuốc.

- Loại Cleistocactus candelilla, cũng là loại có thân hình trụ nhỏ, có nhiều gai trắng chung quanh màu trắng rất đẹp. Dọc theo thân có nhiều phát hoa dài màu đỏ, đỉnh màu vàng, giống như một chùm đèn ngoạn mục. Cùng loại này có giống C.Smaragdiflorus có hoa màu vàng, giống C. Jujuyensis với chùm gai trắng tuyền. Thường được giâm trồng làm cảnh, hoặc tháp ghép với loại Cereus sẽ sống rất khỏe.

- Cleistocactus Grossei là giống có gai không đẹp, nhưng có hoa màu đỏ cam rực rỡ. Cây dễ trồng, dễ ra hoa. Những giống cùng loại như C. Baumannii, C. Colulorinus. C. Flavispinus đều là những chùm cây rất siêng hoa, trang trí vec dep Cây dễ trồng, không k dot en d hat a t chỉ cần tưới ít nước là sống mạnh. Ghép tháp cũng dễ với gốc Cereus.

+ Loại Copiapoa mọc ở Chili, có khoảng 45 giống chính, đều có hoa màu vàng.

- Giống Copiapoa Cinerea được biết từ lâu, có nguồn gốc từ vùng cao nguyên đây cát đá với ánh nắng chói chang, nhưng cây vẫn sống khỏe, to cao, với thân hình trơ trụi, múi u lồi, gai to, được bao phủ bởi một lớp phấn sáp mốc, có tác dụng sinh học vô cùng quí báu, để che chờ ánh nắng mặt trời, làm giàm thoát hơi nước và hút sương gió giữ ẩm cho cây. C.Cinerea là giống chịu đựng giỏi nhất với thời tiết cay nghiệt khô cằn của sa mạc. Giống này cũng dễ trồng, chỉ cần dễ ngoài nắng 100% và ít tưới nước. Tháp ghép với gốc Cereus cũng dễ thành công.

- Giống Copiapoa Kraingiana có thân hình cầu khoảng 12cm, đường kính chung quanh có nhiều gai dài màu trắng rất đẹp, thường mọc thành bụi rộng. Thân cây màu nâu đỏ, hoa to màu vàng rất đẹp.

- Giống Copiapoa Humilis có hình cầu nhỏ hơn độ vài cm, sống thành chùm dưới mặt đất, bao phủ bởi gai nhuyễn màu trắng. Giống này rất siêng hoa, cánh màu vàng nồi lên mặt đất rất đẹp. Cùng loại có các giống Hypogea, Montana, Longispina, Tenuissima đều lá xương rồng mini, siêng hoa, dễ trồng để trang trí. Mặc dù nhỏ, giống này khi tháp ghép sẽ lớn nhanh và dễ ra hoa hơn.

- Giống Copiapoa Columna Abba là giống biến dạng của giống C. Cinerea có thân mọc khỏe hơn và to hơn. Thân cây được bao một lớp phấn màu trắng, nhưng gai lại màu đen. Trên đình thân có nhiều gai lông tơ màu vàng, rất dẹp.

- Giống Capiapoa Dealbata mọc thành chùm to. Thân hình cầu có nhiều rành dọc, màu xám nâu, gai nhọn màu đen, hoa màu vàng tươi ở đình. Một số cây cùng giống như C. Lebckei. C.Gigantea không có phấn sáp bảo vệ thân, nhưng có gai dài để che chở. Khi bứng đem về trồng thì giống Copiapoa cũng mất hết loại phấn sáp bảo vệ chống nắng. Vì vậy cần phải tháp ghép với gốc Cereus thì cây sẽ sống khỏe hơn. Thực tế, cây xương rồng tháp ghép sẽ tự điều chỉnh để thích nghi với môi trường, thời tiết...

+ Loại Discocactus là giống xương rồng Braxin, gồm hơn 30 loài rất đa dạng, đều thân củ hình cầu, có hoa thơm nở về đêm, loại thứ hai là loại Melocactus cũng rất nhiều :

- Giống Discocactus Silicicola là giống dễ trồng nhất, mau lớn, siêng hoa. Cây thân hình cầu trung bình, có nhiều khía lồi lõm, với những chùm gai to, thưa, cong, ôm lấy thân cây. Trên đình có nhiều gai lông tơ màu trắng, rất đẹp. Còn có giống D.magnimammus, với nhiều núm to. Ngoài ra còn các giống D.Araneispinus, D.Boomianus, D.Albispinus với gai toàn trắng, nhưng khó trồng hơn. Tất cả các giống này đều được phát hiện vào năm 1970.

- Giống Discocactus Horstii là giống nhỏ nhất và lạ nhất trong loài. Chỉ có 6cm đường kính, với gai ngắn ôm vào thân, thường mọc dưới cát đá mùn, chỉ lú ngọn lên để ra hoa. Giống này rất khó trồng, chỉ qua tháp ghép mới sống được.

+ Loại Brasilicactus Haselbergii, cũng là giống thân cù, cỡ 10x10cm, mang một lớp gai màu trắng tuyền, thành quả cầu trắng, với hoa trên đình màu đỏ, hồng cam, nhụy vàng, rất đẹp. Là một giống xương rồng mọc nhiều ở phía Nam Braxin và phía Bắc Paraguay. Những giống cùng họ như : B.Gracssneri, Albisetus cũng là những quả cầu trắng với hoa màu vàng, tháp trên gốc loại Selenicereus, Hylocereus, Echinop- sis, Eriocereus đều được.

+ Loại Denmoza Erythrocephala có thân hình cầu đẹp, kích cỡ 30cm, cao 15cm, với gai chùm cứng, nhọn lúc còn non màu sáng, đến lúc già trở thành màu nâu. Hoa to nở ở đình rất đẹp. Những giống mọc ở Argentine như: D.Erythrocephala, D.Rhodacantha ở độ cao 1.000m trên đất cát đá thông thoáng, rất dễ giâm trồng, cũng như tháp ghép trên cây loại Cereus.

+ Giống Eriocereus Pomanensis là cây xương rồng loại Cereus có thân hình trụ to, cao, có giống phải nằm bò trên đất đá hoặc phải dựa vào cây khác. Thân có nhiều múi theo chiều dọc với những chùm gai nhọn, hoa to màu trắng, nở về đêm rất thơm, có trái to chím màu đỏ tương tự như trái thanh long. Những giống cùng loại như : Hylocereus, Selenicereus còn mọc ở Argentine, Paraguay, Bolivie và Brésil.

+ Giống xương rồng Eriocactus Leninghausii cung thân trụ nhưng thấp hơn, có nhiều rãnh dọc, với nhiều hàng gai dài màu trắng, mọc ở Brésil, Paraguay trên đất cát đá, bị những trận mưa to vào mùa mưa, bị những ánh mặt trời chói chan vào mùa nắng nhưng vẫn sống tốt tươi, ra hoa to màu vàng. Đậu thành trái có nhiều hạt; gieo trồng rất dễ, dùng để nhân giống tự nhiên. Nhưng thường được tháp ghép với cây gốc loại Cereus, mau ra hoa hơn, trang trí làm cảnh được.

- Giống Eriocactus Schumannianu hình trụ khỏe, to, nhưng lùn, thấp, khó ra hoa, nên ít được nuôi trồng, nhưng cây có dáng rất đẹp, thân hình đều đặn, rành dọc rất đều và gai rất đẹp. Các giống cùng loại như : Brasillicactus dễ trồng hơn với nhiều ánh sáng và phải tưới một dung dịch phân hơi acid mới tốt và ra hoa.

+ Loại xương rồng Echinopsis Aurea là loại xương rồng thân hình cầu, có hoa màu vàng, nở vào buổi chiều kéo dài đến ngày hôm sau, có cả thây khoảng 45 giống mọc ở Argentine, Bolivie, Brésil, Paraguay và Uruguay, trên những đồi đầy cát đá. Có giống củ, thân màu vàng, trắng, hoa màu hồng rất đẹp.

- Giống Echinopsis Werdermannii, là loại xương rồng có thân hình cầu, có khía sâu như khế, màu xanh với gai ngắn, hoa có cuống dài, nhiều cánh màu tím, nhụy màu vàng, rất đẹp. Giống này có nhiều cây lại có hoa nhiều màu sắc thật đẹp. Cây Echinopsis rất dễ trồng, thường dùng đề làm gốc ghép rất mạnh, trồng trên đất cát, đá nhỏ có nhiều mùn màu mỡ và tưới ít nước.

+ Loại Espostoa Lanata là giống xương rồng bụi, thân hình trụ, đứng cao có khi đến 3 mét, có dáng rất đẹp, được sưu tâm để làm cảnh. Dọc theo thân có nhiều rành cạn với nhiều hàng gai chùm màu trắng, đặc biệt gai ở chính giữa rất dài, thòng xuống như mái tóc, rất đẹp. Hoa màu trắng, trái màu đỏ. Các giống tương tự như: Haageocereus, Decumbentes, Versicolores, Acranthi, Setosi đều có thân hình trụ thon với gai màu rất đẹp. Dễ trồng và tháp ghép trên gốc cây Cereus.

+ Loại Haageocereus cũng có thân hình trụ thon, cao dộ 1m, mang nhiều hàng gai màu vàng, cam, nâu. Có nhiều giống cùng họ được trồng để trang trí, dễ ra hoa.

- Giống Haageocereus Acranthus với gai to màu vàng hoặc nâu.

- Giống Haageocereus Chosicensis càng được trồng nhiều hơn. Gai chùm mịn, nhưng gai chính giữa cứng nhọn. Hoa màu dò với cuống cao mọc ở đình, rất đẹp.

Các giống trên đều rất dễ trồng, dễ tháp ghép với cây Cereus, sống khỏe và mau ra hoa, trồng trên đất cát đá nhỏ, ít tưới, nhưng định kỳ nên thêm dung dịch phân NPK.

+ Loại Gymnocalycium rất cần cho những người sưu tầm. Chúng có đến 70 giống, là nhóm xương rồng trắng, có thân hình cầu hoặc hình trụ ngắn, màu xanh gần như màu men sành, rất đẹp (bổ sung thêm loại xương rồng khế).

- Giống Gymnocalycium Denudatum có thân củ xanh, có nhiều khía u cao với chùm gai màu trắng, phát hoa ở đình dài, hoa nở xòe to, cánh hoa màu trắng, giữa có nhụy màu vàng tươi, rất đẹp. Cần môi trường nóng, nhưng rất dễ trồng.

- Giống Gymnocalycium Zegarrae với thân hình cầu, có nhiều múi nhô lên tận cùng bằng chùm gai nhọn màu nâu. Đặc biệt hoa nở to với cánh màu trắng tuyền, họng đó, nhụy vàng, tuyệt đẹp.

- Giống Gymnocalycium Asterium dạng củ den, màu nâu, mang nhiều gai ngắn, phát hoa cao, hoa có nhiều cánh màu trắng, tâm nâu. Trái có nhiều hạt, dễ gieo trồng. Các giống phụ G. Quehlianum, G. Riojense, Vatteri cũng có hoa rất đẹp.

- Giống Gymnocalycium Spegazzinii có thân củ dẹp, cao 15cm, rộng 20cm, có nguồn gốc từ triền núi đá Argentine. Gai aó màu sắc thay đồi từ cây con đến cây lớn, ra hoa chùm ở đình, màu đó dợt, nhưng rất dễ trồng, không chịu được nước.

- Giống Gymnocalycium Carminanthum là giống mới với gai màu vàng, hoa màu đỏ, rất đẹp. Có nguồn gốc từ Argentine, trên triền núi cao đến 1300m. Có giống khác như G. Baldianum mọc xuống phía Nam, cùng ra hoa đỏ với môi trường nóng khô. Sống khỏe, tháp ghép dễ dàng.

+ Loại Islaya Grandiflorens thuộc giống có thân hình cầu 10-20cm, mọc từ Chili và Perou, còn gọi Neoporteria, thân màu xanh với nhiều chùm gai cứng màu trắng tươi, hoa to nhiều cánh màu vàng, rất đẹp. Được trồng trong môi trường cát và đá nhò, ít tưới nước, ưa nắng.

- Giống Islaya Minor đi đôi với giống Gran- diflorens, hơi to cao hơn với nhiều khía dọc, bộ gai cứng với hoa to màu vàng tươi ở đình, rất được ưa chuộng nuôi trồng với nhiều cát sạn để trang trí, làm cành. Cây tháp ghép đạt kết quả tốt.

+ Loại Frailea Castanea là giống xương rồng trứng mini cở 3-4cm, thân màu đỏ tím, gai thưa, hoa màu vàng, thường mọc ở sát mặt đất lẫn lộn với cò ở Brésil và Paraguay, bao gồm cả 35 giống đều bé nhỏ, nhưng siêng hoa, trái nhỏ, có nhiều hạt, rụng xuống mọc thành cây con từng đám, rất dễ nuôi trồng với đất cát đá nhỏ, chịu nắng, không chịu nước.

+ Loại Lobivia xương rồng dưa được trưng bày lần thứ nhất vào năm 1921, gồm nhiều giống, có gai màu đẹp, có hoa màu vàng, đô hoặc trắng. Hoa nở vào ban đêm.

- Giống Lobivia Carmineoflora có thân hình cầu dẹp, màu xanh, có nhiều khía với nhiều chùm gai dài, màu trắng, phát hoa ở đình, mọc cao, cánh hoa màu tím, nhụy vàng, rất đẹp. Hoa nở vào buổi sáng kéo dài đến hôm sau. Giống Lobivia có nhiều đặc điểm trùng hợp với giống Echinopsis, cách nuôi trồng cũng giống nhau, rất dễ trồng, chịu được nóng ẩm, cả khô hạnvà lạnh đến 5°C.

-Giống Lobivia Jajoiana thân màu xanh, gai màu trắng, hoa thật to màu vàng tươi, rất đẹp.

- Giống Lobivia Longiopina có thân hình cầu cao 25cm với gai mập dài 8cm, có hoa màu trắng, nở về đêm kéo dài đến ngày hôm sau. Cùng loại còn có giống L. Ferox có hoa màu vàng, rất đẹp.

- Giống Lobivia Ancistrophora có thân hình cầu dẹp, gai màu trắng, hoa có phát hoa cao gấp đồi thân, nở xòe rộng. Cánh hoa nở to màu trắng tuyền, rất đẹp, kéo dài đến tận ngày hôm sau. Cùng loài có giống L. Obrepanda lại có thân mập màu xanh, gai màu trắng và hoa màu hồng.

- Giống Lobivia Winteriana có thân củ nhỏ với gai màu xanh, đặc biệt phát hoa hình ống cao. Hoa nở xòe to, cánh màu đỏ tươi với nhụy màu vàng, rất đẹp, thật ít thấy. Là giống mới nên thu hút nhiều người sưu tầm để nuôi trồng, tháp ghép dễ thành công.

- Giống Lobivia Famatimensis là loại xương rồng dưa, thân hình trụ có nhiều gai mịn, màu trắng, nho bao chung quanh, ở gần đình có nhiều phát hoa to, mang hoa nở xòe rộng, cánh màu vàng cam, nhụy màu vàng tươi, rất đẹp. Cây rất dễ trồng, tách chiết giâm cành hoặc tháp ghép trên gốc Cereus. Cây cùng loại có các giống L. Kupperiana, L. Staffenii, L. Pentlandii, L. Chrysantha v.v... tháp ghép với gốc Echinop- sis, Trichocereus cho hoa màu sắc rất đẹp.

+ Loại Matucana Haynei có thân hình trụ không cao quá 60cm, bao trùm bởi gai màu trắng, giữa có gai chính dài nhọn. Trên đình có chùm phát hoa to, mang hoa màu do, nhụy vàng rất đẹp. Cây M. Haynei có nguồn gốc từ cao nguyên núi Andes ở độ cao 2000m. Cùng loại còn có giống M. Yanguanucensis, mọc trên núi cao 3-4 ngàn mét, chịu được khí hậu mát và nhiều nắng. Giống này cũng dễ trồng và tháp ghép được với loại Cereus.

- Giống Matucana Aureiflora thân hình cầu to dẹp với đường kính khoảng 30cm, thân có nhiều múi dọc, bao phủ bởi những chùm gai nhọn dài. Phát hoa mọc từ ngọn, hoa to nở xòe rộng, cánh màu vàng. Các giống Matucana khác như M. Aurantiaca có hoa màu cam.

- Giống Matucana Yanguanucensis mọc từ độ cao hơn 4000m, trên đất cát đá, có nhiều sương âm suốt cả năm. Cây không sợ âm, không sợ lạnh, nhưng cần ánh nắng mặt trời. Cùng giống có M. Weberbaueri với gai dày màu vàng, hoa màu hường, rất dẹp.

- Giống Matucana Krahnii mọc ở độ cao khoảng 1000m, là một giống khác hơn các giống ở độ cao trên 3-4 ngàn mét, ít có gai dày do nhiệt độ cao hơn. Các giống M. Calliantha, M. Formosa, M. Paucicostata, M. Ritteri có hoa màu đỏ tươi với phát hoa to, cao.

Các giống này tuy ở trên độ cao, nhưng cũng dễ trồng, không sợ ẩm, không sợ lạnh, chỉ cần có ánh năng là sống mạnh, nhưng hơi khó ra hoa.

+ Loại Melocactus Harlowii là giống có thân to lớn hơn. Thân có nhiều khía dọc màu xanh, có nhiều chùm gai mọc dọc theo sống khía màu trắng xám, đặc biệt trên đình có một chùm gai dày màu nâu, chính giữa có nhiều lòng to dày, màu trắng như tuyết, tựa như đội thúng bồng rất lạ.

Tất cả các giống Melocactus đều có dặc tính đến 5-10 năm không tăng trương nữa, bấy giờ trên đình cây, các gai mới biến thành lòng tơ dày đặc như nhung, như bông, phủ hết dầu cây. Đồng thời có nhiều hoa thật nhỏ mọc lên từ đình, làm thành một tràng hoa rất dẹp.

- Giống Melocactus Acunai có nguồn gốc từ Cuba, thân hình cầu to, trên dinh có chùm gai biển thành lông tơ dài màu vàng.

- Giống Melocactus Caesius có củ xanh, dường kính độ 25cm với gai màu nâu, dầu đội lòng tơ mịn, màu do, rất đẹp.

- Giống Melocactus Motanzanus mau trường thành, khi thân được 10cm thì đã có lòng tơ màu nâu cam, rất đẹp. Loại này tháp ghép được với sirat Cereus Peruvianus hay Eriocereus, có hoa sau 4-5 năm.

- Giống Melocactus Delessertianus vở vùng Mexi- que, to lớn hơn, rất dễ trồng, nếu dù nắng đủ âm, tháp ghép cũng dễ.

+ Loại Neochilenia, là loại xương rồng có nguồn gốc từ Chilê, đáng được sưu tầm, vì có dáng đẹp, lại có hoa dẹp...

- Giống Neochilenia Glabrescens, cũng là giống xương rồng mini với màu xanh nâu, với thân cu hình chóp, mọc từ dưới mặt đất, ra hoa màu trắng hường cỡ 4cm, nở vào mùa hạ.

- Giống Neochilenia Jussieui có thân màu xanh den, mang nhiều gai to mau den. Có hoa tập trung trên dinh, màu do, rất dẹp. Giống này sợ nước, phai tròng trên môi trường khô ráo, nên tháp ghép trên gốc ghép Cereus.

- Giong Neochilenia Pygmaea là một giống rất được ưa thích tháp ghép tròng, vì có hình dáng dẹp, thân cu màu xanh, có nhiều khía dọc với những hàng gai chùm màu trắng, đặc biệt ra hoa chùm to ơ dâu cành, nơ xòe rộng, cảnh màu trắng hoặc màu kem, họng phớt xanh, giữa có nhụy vàng... Cây rất dễ trồng, siêng hoa...

+ Loại Neoporteria cũng giống như loại Neochilenia, cũng có nguồn gốc từ Chilê, nhưng loại Neoporteria có thân hơi dài, với gai dựng đứng, có hoa nhỏ, nhưng rất đẹp.

- Giống Neoporteria Wagenknechtii, thân cù tròn, chung quanh khía dọc, có nhiều hàng gai chùm dài, chĩa thẳng ra màu nâu, chùm hoa tập trung ở đình, cánh màu cam, nhụy màu vàng. Rất dễ trồng, nên tháp với gốc Eriorereus.

- Giống Neoporteria Villosa có thân dài, màu xám nâu, với gai đặc biệt rất dài, trong trắng ngoài đen, với hoa to, cánh dài màu tím, rất đẹp, rất dễ trồng.

- Giống Neoporteria nidus có dáng rất đẹp, thân củ hình trụ màu xám, chung quanh các khía dọc có nhiều hàng gai chùm dài màu trắng, chùm hoa tập trung ở dinh, rất dễ trồng.

+ Loại Oreocereus Neocelsianus có thân hình trụ cao đến 1 - 2 mét, chung quanh thân, nhất là trên đỉnh, đều được bao phủ bởi một lớp gai mịn dài, toàn trắng, như loại Bạch đầu ông, đẹp đẽ vô cùng. Có giống gai màu vàng, màu đò thật là lạ, đáng được sưu tập trồng để trang trí, để làm cành. Đặc biệt rất dễ trồng, tháp ghép mạnh với các loại Cereus.

- Giống Oreocereus Hendrikseniamus mọc ở Bolivie, ở Pérou, có thân manh hơi giống Neocel- sianus, nhưng ở chung quanh thân ngoài những gai lông tơ toàn trắng còn có loại gai nhọn ở tâm của chùm màu den chia thẳng ra, rất lạ. Cùng giống còn có O. Densilanatus, O. Spinosis- simus dùng trồng dề trang trí.

- Giống Oreorereus Trollii còn đẹp hơn, thân hình trụ màu xanh, chung quanh được bao phủ một lớp lông tơ màu trắng, ở giữa những chùm gai có thêm gai chính to, nhọn, dài, mọc chia thằng ra như lông nhím, màu dò, rất đẹp. Tuy nhiên loại này rất lâu lớn.

+ Loại Notocactus là loại dẹp ở Nam Mỹ, gồm nhiều giống củ tròn, củ dài, mọc ở Argentine, Paraguay, Uruguay, Brésil. Loại này mọc rất nhiều trong rừng chồi, thích khí hậu khô nóng và ẩm nên rất dễ trồng.

- Giống Notocactus Rauschii là giống mới, mọc ở giữ biên giới Brésil và Uruguay, sống mạnh trên đồi cát đá, chịu đựng tốt với thời tiết khô cần và nắng. Cây thân hình trụ, bầu dục, gốc thon, đầu tròn, chung quanh có nhiều chùm gai kép, gai lòng tơ mịn ở sát thân, gai kim nhọn chia ra ngoài, hoa mọc ở đình màu vàng tươi, nhụy đỏ rất dẹp, trồng dề trang trí.

- Giống Notocactus Succineus có thân hình cầu màu xanh bóng, chung quanh có nhiều chùm gai mịn màu trắng tuyền. Hoa thật to, tập trung ở đình, cánh dài, màu vàng tươi, nhụy màu đô, rất đẹp. Cây đẹp nhưng hơi khó trồng, cần một môi trường hơi - acide, nên phải tháp ghép cây con với loại Cereus.

- Giống Notocactus Uebelmannianus là giống củ tròn, có nhiều khía sâu, chung quanh có nhiều chùm gai mọc trên lưng khía. Giống này có hoa to màu đó, hơi hiếm, khó tìm. Cùng giống còn có N. Crassigibbus, N. Arachnacanthus mọc ở Brésil trong rừng khô, rất dễ trồng.

+ Loài Parodia Nam Mỹ, đặc biệt rất đẹp. Đặc tính dễ ra hoa ngay cả khi còn nhỏ, mọc ở các triền núi đá, thường có nhiều gai, trái có nhiều hạt, hạt rụng xuống dễ mọc cây con, nên rất dễ trồng.

- Giống Parodia Camblayana là giống có thàn hình trụ nhỏ, đặc biệt có bộ gai rất dài màu đỏ cam, rất đẹp. Cùng giống có P. Massii, P. Camargensis, P. Cintiensis, P. Carrerana được biết đến rất nhiều.

- Giống Parodia Peniscillata nguồn gốc từ Argen- tine, thân hình trụ cao 70cm mang một lớp gai trắng, vàng, do, hoa ở dinh, nở xòe rộng, cánh màu da cam đò, rất đẹp. Cây dễ trồng, thích môi trường thông thoáng có nhiều nắng và hơi - acide.

- Giống Parodia Tilcarensis là giống đẹp, thân hình trụ thấp, màu xanh, mang nhiều gai móc câu, màu xám, gốc từ Argentine, chịu khô và mát, rất dễ trồng. Cùng giống còn có P. Stuemeri, P. Jujuyensis, P. Uhligiana, P. Rauschii đều có hoa màu đỏ cam.

- Giống Parodia Schuetziana có thân hình trụ lùn, có gai móc câu, có hoa màu đỏ sậm, hơi khó trồng.

- Giống Parodia Echinus có thân hình trụ thấp, mọc ở Bolivie, gai dày đứng thẳng, rất siêng hoa và dễ trồng. Cùng giống còn có P. Comosa, P. Gracillis, P. Mairanana đều dễ ra hoa.

- Giống Parodia Subterranea, thân hình cầu màu xám đen với những múi có gai lông tơ, màu trắng, đặc biệt hoa ở dinh rất to, màu đỏ, rất đẹp. Cây sống khỏe do củ to, chịu đựng được mọi thời tiết, nên rất dễ trồng. Cùng giống còn có P. Suprema rất được ưa chuộng nuôi trồng làm cành.

+ Loại Rebutia là giống mini, mọc trên đất đá khô cằn nên có nhiều gai bao trùm cả thân cây, nhưng đều có hoa to và đẹp.

- Giống Rebutia Krainziana thân hình cầu, chi cao hơn 5cm và mọc thành chùm, có nhiều gai trắng, đặc biệt hoa ra từ thân chớ không phải ở đình, có cuống dài, nở xòe thẳng rất to, cánh màu đỏ cam, nhụy màu vàng tươi, rất đẹp.

Cùng giống còn có R.Minuscula rất nhỏ, nhưng rất siêng hoa.

- Giống Rebutia senilis, với bộ gai dày màu trắng, bao phủ hết cũ thân, đặc biệt chùm hoa mọc ra từ chung quanh thân, nở xòe to, cánh màu do rất đẹp. Cùng giống còn có R.Stuemeri màu cam, R.Kesselringiana màu vàng. Xương rồng Rebutia rất dễ trồng, cần nhiều nắng, thông thoáng và tưới ít nước.

+ Loại Sulcorebutia là giống thân có nhiều đoạn nối lại, rất lạ, có hoa to đẹp.

- Giống Sulcorebutia Mizquensis thần gồm có nhiều cũ giáp lại với nhiều gai mềm bao phù chung quanh, thân màu xanh xám, gai màu nâu, đặc biệt có nhiều hoa, ra ở từng doan thân, nở xòe, chia ra chung quanh, cánh to màu đó rất đẹp. Các giống này thân cò nhiều đoạn nên rất khó trồng, ghép với gốc Cereus Peruvianus hay Ericereus thì sống mạnh hơn.

- Giống Sulcorbutia Lepida, thân nhây nhiều củ, bao trùm chung quanh, màu xanh, gai màu nâu đô, đặc biệt hoa chùm màu đỏ, nhụy vàng, rất đẹp. Cùng giống còn có S.Tunariensis, S.Totorieusis, có hoa đẹp, lại rất dễ trồng, nếu tháp ghép với gốc Cereus, dễ ra hoa.

Các loại xương rồng Nam Mỹ, đều chịu khí hậu nóng, khô cằn, cá biệt có loại ở độ cao chịu được mát, nhưng phải có nhiều nắng. Tất cả đều có gai màu, hoa to màu sắc rực rỡ, đẹp đẽ vô cùng, thường được ưa thích nuôi trồng làm cảnh.



Chúa sơn lâm



Hoa xương rồng





Cpuntia Cantabrigiensis

Tác giả bài viết
Huỳnh Văn Thới