Kỹ thuật chăm sóc cây cà phê - Minh Ngọc

1. Chăm sóc vườn cà phê

Phải thường xuyên xới xáo quanh gốc cây để diệt cỏ và tạo độ tơi xốp cho đất quanh cây cà phê. Sau khi xới xáo, dùng rác và có tủ gốc cho cây cà phê. Bón phân hóa học cân đối kết hợp với phân hữu cơ hợp lý, đầy đủ nhằm giúp cây cà phê sinh trưởng, phát triển tốt để tăng sức chống chọi với sâu bệnh. Đặc biệt, khi cây cà phê phát triển nhiều cành lá xum xuê, rậm rạp sẽ tăng độ che kín thân cây góp phần cản trở sự tấn công của sâu đục thân và sâu tiện vỏ cà phê.

Trước khi bón phân phải làm sạch cỏ. Vườn cà phê chăm sóc kém tạo điều kiện bệnh khô cành và khô quả phát triển mạnh. Nếu thời tiết có sương muối, trước đó phải phun tưới nước lên tán lá cây cà phê. Sau các đợt sương muối phải chăm sóc tốt cho cây cà phê nhanh hồi phục để đề kháng với sự tấn công của các loài sâu bệnh hại.

2. Nhu cầu dinh dưỡng của cây cà phê

Cà phê là cây có nhu cầu dinh dưỡng cao, trong đó cao nhất là Kali - sau đó là Đạm. Lượng dinh dưỡng cà phê hút phụ thuộc vào loài, giống và đất trồng. Với cà phê Vối trung bình để có 1 tấn hạt, cây đã lấy đi theo quả 34,2 kg N + 6,1 kg P2O5 + 46,9 kg  + 4,1 kg MgO + 4,3kg CaO và các trung vi lượng khác. Triệu chứng thiếu hụt dinh dưỡng ở cà phê gồm có:

+ Thiếu Kali: Trên lá xuất hiện các đốm hoặc sọc vàng hơi đỏ, sau chuyển thành nâu đen và lan từ chóp lá trở xuống. Nếu gặp gió mùa lạnh ở đầu mùa khô lá sẽ rụng hàng loạt để lại cành cây trơ trụi. Cà phê bị thiếu Kali quả sẽ rụng nhiều, quả nhỏ, quả một nhân nhiều, hạt lép, năng suất và chất lượng thấp.


+ Thiếu Đạm: Các lá già bị vàng từ giữa lá, sau lan ra toàn bộ và vàng dần đến lá non. Chồi non kém phát triển, cây c dot an c vec o i cành trở nên ngắn, ít chồi mới, lá non mất màu xanh, gân lá hơi sáng màu. Thiếu Đạm làm đầu cành bị khô, lá già rụng dần để lại cành trơ trụi, năng suất thấp, chất lượng cà phê giảm.


+ Thiếu Lân: Triệu chứng thiếu Lân thường xuất hiện rõ ở những là già của cành cà phê. Lá có màu vàng chanh (thường xảy ra trong mùa thu), dần chuyển sang hồng, nếu thiếu nặng sẽ nổi màu đỏ đến nâu tìm, lá không sáng bóng mà xin màu, chồi non kém phát triển. Sự chuyển màu ở lá bắt đầu từ đầu lá, sau lan dần ra toàn bộ lá, lá non có màu xanh tối, dễ rụng. Khi thiếu Lân rễ kém phát triển, hạn chế quá trình hình thành mầm hoa, hoa nở không tập trung, tỷ lệ đậu quả kém, năng suất thấp.


+ Thiếu Canxi: Chóp lá cong không đều vào phía trong, cây yếu dễ ngã, rễ kém phát triển nên dễ bị sâu bệnh tấn công.


+ Thiếu Magiê: Ban đầu các gân lá từ xanh sẫm chuyển thành các vệt màu xanh ôliu lan từ giữa lá ra phía ngoài. Xuất hiện những về vàng song song với gần chính, sau đó lan rộng ra. Vùng giữa các gân lá chuyển từ màu xanh ôliu sang xanh lá mạ rồi sang vàng và cuối cùng thành màu đồng thau, lá rụng nhiều, năng suất và chất lượng thấp.


+ Thiếu Lưu huỳnh: Các chùm lá non trên cùng chuyển từ xanh sẫm sang vàng nhạt, rìa mép lá bị uốn cong, lá giòn, dễ rách và khô từ ngoài mép vào trong lá. Các lá già bị rụng nhiều, chỉ còn các lá non có màu vàng nhạt, năng suất và chất lượng đều giảm. Thiếu Lưu huỳnh thường xuất hiện ở các cây trong thời kỳ kiến thiết cơ bản. Thiếu Lưu huỳnh có thể do đất thiếu Lưu huỳnh hoặc do chỉ bón các loại phân không có S.

+ Thiếu Bo: Các chồi non bị chết, lá biến dạng, một bên mép là ngắn lại làm cho lá cong queo, bản lá hẹp và dài, chóp lá có màu xanh ôliu hoặc xanh vàng. Cà phê thiếu Bo ra hoa ít, tỷ lệ đậu quả thấp, làm năng suất giảm. Sự thiếu hoặc thừa Bo có quan hệ chặt chẽ với hàm lượng Canxi trong lá. Nếu Canxi trong lá cao thì mức độ ngộ độc Bo giảm, nếu hàm lượng Canxi thấp thì dù nồng độ Bo thấp cây cũng có thể bị ngộ độc.


+ Thiếu Sắt: Trên thực tế, thiếu sắt không phổ biến nhưng vẫn xảy ra ở những vườn bón quá nhiều lân và vôi. Chùm lá ngọn bạc trắng (bạch tạng) trong khi các lá dưới vẫn xanh bình thường. Triệu chứng điển hình khi thiếu Sắt là lá non mất màu xanh ở phần giữa các gân lá và có màu từ xanh vàng đến trắng kem.


Một số vườn cà phê cũng có biểu hiện thiếu dinh dưỡng rất rồ mặc dù bón phân khá nhiều là do đất quá chua, rễ cà phê kém phát triển nên không hút được dinh dưỡng từ phân bón. Để khắc phục những triệu chứng thiếu dinh dưỡng nêu trên thì giải pháp bên phần đầy đủ ngay từ đầu vụ giữ vai trò quyết định. Nhưng cần lưu ý đến sự cân đối giữa các nguyên tố đa lượng, trung lượng và vì lượng, giữa phân hóa học và phân hữu cơ. Khi phát hiện thấy cây thiếu đình dưỡng, thì giải pháp sử dụng phân bón lá để phun cho cây thường cà hiệu quả tức thì và cao hơn hẳn phân bón qua gốc, nhưng cần chủ ý tới thành phần của phân bón lá, để đảm bảo cung cấp đúng những nguyên cố mà cây đang cần.

Tác giả bài viết
Minh Ngọc