Cây sung - Nguyễn Huy Trí

1. Đặc điểm hình thái và cấu tạo

Là cây thân gỗ, thường xanh, trong điều kiện tự nhiên có thể đạt chiều cao 6 - 10m với thân to cành lá sum xuê với sức sinh trưởng khỏe. Cũng như nhiều cây trong họ Moraceae, vỏ cây có chứa các ống nhựa mủ với nhựa màu trắng sữa, dẻo cùng với gỗ khá mềm do các khoảng gian bào lớn.

Lá đơn có kích thước nhỏ trên mép nguyên hoặc một vài răng cưa. Mặt lá có lớp lông ráp. Trên lá già và bánh tẻ thường có những u lồi do các kí sinh gây ra. Lá đạt được tuổi thọ cao và thường rụng lá vào mùa đông.

Bộ rễ rất khỏe và ăn sâu chịu được ngập úng vì vậy có thể trồng ở bờ ao, nơi gần nước hoặc trên các non bộ.

Quả tự chín vào tháng 6 - 8 ra trên các cành già hoặc thân cây có khả năng hình thành hạt gieo mọc ra cây con.

2. Nguồn gốc và yêu cầu ngoại cảnh

Theo các nhà thực vật học thì cây sung có nguồn gốc từ châu Á và phổ biến ở các nước của bán đảo Đông Dương trong đó có Việt Nam.

Để sinh trưởng và phát triển, Sung yêu cầu điều kiện nóng ẩm của vùng nhiệt đới song cũng có tính chịu hạn và khô cũng như lạnh khá cáo. Khi bị khô hạn hoặc mùa đông lạnh các điểm sinh trưởng của thân, cành được bao bọc bằng các lá vảy và do đó tăng sức chịu đựng của cây. Sung đặc biệt ưa ẩm cả độ ẩm đất lẫn độ ẩm không khí vì vậy sinh trưởng, phát triển tốt ở nơi có nước và độ ẩm cao, như ven hồ, ao, sông ngòi hoặc trong bồn, chậu non bộ.

Sung là cây ưa sáng song sinh trưởng kém khi ánh sáng gay gắt hoặc cường độ ánh sáng tán xạ, cường độ ánh sáng thấp khi đó lá thường mỏng, ít phân cành và các cành nhánh vươn dài.

Không có yêu cầu khắt khe về đất đai, thích hợp trồng trên nhiều loại đất miễn là đất không bị khô hạn.

3. Kỹ thuật nhân giống

Sung có thể nhân giống bằng hạt (nhân hữu tính) hoặc bằng cách chiết cành, dâm cành (nhân vô tính) song trong thực tế nhân giống băng hạt đượcchú ý hơn vì tạo ra cây con khỏe.

Nhân giống bằng gieo hạt cần chọn các quả đã chín đủ, thịt quả mềm để đãi lấy hạt. Chà sát để lớp vỏ hạt sạch nhớt sau đó đem gieo ngay. Trước khi gieo có thể ủ hạt ở nơii ấm để hạt dễ mọc. Đất gieo hạt cần nhỏ, mịn, sạch cỏ vì hạt nhỏ. Sau khi gieo ủ rơm rác mục thành cây con thì tưới nhẹ và ít tưới dần. Khi cây đạt chiều cao 15 - 20cm có thể bưng đi trồng.

Nhân giống bằng các phương pháp vô tính có - thể tiến hành bằng cách chiết cành, dâm cành và tách gốc song các cách này thường có hệ số nhân thấp, tỉ lệ sống không cao do đó ít được dùng.

4. Kỹ thuật trồng

Đối với sung, đất trồng cần chọn những đất có thành phần cơ giới trung bình đến nặng, không nên - trồng ở đất cát, sỏi hoặc những đất có khả năng giữ nước kém. Tốt nhất nên trồng sung ở đất có nước, trên hòn non bộ hoặc bồn chậu có nước và ít đất.

Chọn các cây con có chiều cao từ 15 - 20cm để 0 trồng. Trước khi đánh bưng cây con trồng nếu có lá non cần cắt bỏ những lá này. Lấp đất đến cổ rễ của cây, tưới giữ ẩm 1 - 2 lần trong 1 tuần cho cây.

5. Chăm sóc cho cây

Sung không đòi hỏi chăm sóc đặc biệt, song để cây phân nhiều cành, lá nhỏ và cành không vươn dài cần chú ý bón lân và cắt tỉa cành, lá cho cây. Nước là yếu tố chủ yếu ảnh hưởng rất lớn đến sự sinh trưởng vì vậy có thể điều tiết lượng tưới và số lần tưới nước để khống chế sinh trưởng của cây.

Để cho thân cây mau to ngoài cắt tỉa cành lá người ta còn chú ý băm bỏ gốc và thân cây vào tháng 9 - 10 hàng năm.

Cây không có yêu cầu đặc biệt về phân bón, trong 1 năm tưới thúc cho cây 1 - 2 lần vào đầu hoặc cuối mùa mưa.

Tác giả bài viết
Nguyễn Huy Trí