Hướng dẫn cắt tỉa Bonsai và những thế tạo hình Bonsai nghệ thuật

Giới thiệu

  Bonsai là một loại cây cảnh đặc biệt, có nguồn gốc từ vùng núi cao của Trung Quốc và đã tồn tại hàng ngàn năm. Loại cây này đã được phổ biến rộng rãi ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Dưới đây là mô tả chi tiết về bốn yếu tố "chuẩn mực" trong nghệ thuật tạo hình Bonsai:
-  Cổ (Lâu năm):  Yếu tố này liên quan đến độ tuổi của cây. Bonsai thường được đánh giá cao nếu chúng đã tồn tại trong thời gian dài. Cây cảnh cổ thụ, những cây cảnh có tuổi đời lâu và gắn liền với lịch sử thường được coi là quý hiếm và đáng trân trọng. Tuổi tác của cây thể hiện tính giá trị lịch sử và độ quý báu.
-  Kỳ (Kỳ lạ, Kỳ công, Kỳ thú):  Yếu tố này bao gồm sự kỳ lạ, sự kỳ công và sự kỳ thú trong Bonsai. Nó biểu thị rằng cây cảnh mang trong mình nét lạ thường của tự nhiên, được chăm sóc tỉ mỉ bởi người trồng, và tạo ra sự kỳ thú cho người thưởng lãm. Một cây cảnh Bonsai được đánh giá cao nếu nó có sự kỳ lạ, kỳ công trong việc tạo hình và duy trì sự kỳ thú cho người tham quan.
-  Mỹ (Vẻ đẹp):  Điểm yếu này liên quan đến  vẻ đẹp riêng của cây cảnh. Nghệ thuật Bonsai đòi hỏi sự cân nhắc về vị trí và hình dáng, với mục tiêu tạo ra một tác phẩm nghệ thuật độc đáo và đẹp mắt. Một cây cảnh Bonsai được coi là xuất sắc nếu nó có vẻ đẹp hài hòa, cân đối và gây ấn tượng mạnh với người tham quan.
-  Văn (Tâm hồn):  Yếu tố này thể hiện  ý tưởng  của người chăm sóc và tạo hình cây cảnh. "Văn" trong một cây cảnh biểu thị tâm hồn, tinh thần, và sáng tạo của người nghệ nhân. Một Bonsai thường nổi bật nếu nó thể hiện rõ ràng ý tưởng hoặc thông điệp của người tạo ra nó và khiến người tham quan cảm nhận được sự tận tâm và tâm hồn trong tác phẩm.
Những yếu tố này tạo nên giá trị và độ độc đáo của nghệ thuật cây cảnh Bonsai, biểu thị sự kỳ công, tài năng và sự tương tác tinh thần giữa người nghệ nhân và cây cảnh.Chơi cây cảnh Bonsai là một hình thức nghệ thuật đòi hỏi sự tập trung, kiên nhẫn và sự tỉ mỉ. Nó không chỉ là việc chăm sóc cây, mà còn đòi hỏi một tâm hồn sâu sắc để thấu hiểu và tương tác với cây cảnh, và từ đó thể hiện đặc điểm riêng, đức tính, và cá tính của người tạo cảnh.
Mỗi cây cảnh Bonsai là một tác phẩm nghệ thuật riêng, mỗi hình dáng, mỗi đường nét trên thân cây đều phản ánh một phần tinh thần của người tạo cảnh. Đặc điểm của cây và cách bạn tạo dáng chúng thể hiện đức tính và tâm hồn của bạn. Ví dụ, việc tạo nên một cây cảnh Bonsai có hình dáng cổ điển, thể hiện sự điềm đạm, tĩnh lặng trong tâm hồn của người tạo cảnh. Trong khi đó, một cây có hình dáng tự nhiên và rễ đan xen có thể thể hiện tính kiên nhẫn và lòng khiêm tốn của người tạo cảnh.
Việc tạo dáng cho cây cảnh Bonsai không chỉ đơn thuần là việc cắt tỉa và duy trì hình dáng mà còn là cách thể hiện sự sáng tạo và cách nhìn về cái đẹp của người tạo cảnh. Quá trình này đòi hỏi sự kỹ thuật và sự nhạy bén để hiểu được cấu trúc cây cảnh và làm cho nó trở nên độc đáo, thể hiện sự sáng tạo cá nhân.
Như vậy, chơi cây cảnh Bonsai không chỉ là một hoạt động thú vị mà còn là một cách để rèn luyện đức tính và tâm hồn. Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, khiêm nhường, và sự tập trung vào chi tiết. Khi bạn đầu tư thời gian và công sức vào việc tạo dáng cho cây cảnh Bonsai, bạn sẽ trải qua một quá trình phát triển tinh thần và thể hiện bản thân thông qua nghệ thuật của cây cảnh.

Chuẩn bị dụng cụ:

Khi bạn tham gia vào nghệ thuật Bonsai, việc cắt tỉa và tạo dáng cây cảnh là hai khía cạnh quan trọng để tạo ra một tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Các kỹ thuật cắt tỉa và tạo dáng dưới đây đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển và duy trì cây cảnh  Bonsai:
1.   Kéo cắt tỉa  : Cắt tỉa là một phần quan trọng trong quá trình tạo hình Bonsai. Nó giúp kiểm soát mật độ lá và cành, tạo ra không gian hài hòa giữa các cành, và định hình cây cảnh theo ý muốn của bạn. Tránh những cành cây song song, vì chúng có thể tạo ra cảnh quá nhiều cành ở một vị trí và gây khó khăn cho việc tạo dáng cho cây. Cành rũ cũng nên được loại bỏ để tạo lấy một hình dáng cân đối và tự nhiên hơn.2.   Dây uốn cành  : Để tạo ra hình dáng mong muốn, bạn cần uốn cành cây bằng dây. Dây đồng hoặc dây kẽm thường được sử dụng để uốn cành. Chúng giúp bạn uốn cong cành và thân cây cũng như góp phần định hình thế dáng cụ thể cho cây. Tuy nhiên, hãy cẩn thận và kiểm tra thường xuyên để đảm bảo dây không gây tổn thương cây.
Lưu ý về loại dây sử dụng: Bạn nên sử dụng dây phù hợp với cây cảnh của mình. Tránh sử dụng dây sắt bởi vì nó có thể bị gỉ sét theo thời gian. Đặc biệt, với cây cảnh có lá kim, gỉ sét có thể làm ảnh hưởng đến sức sống của cây, dẫn đến hiện tượng ngộ độc và làm chết cây. Vì vậy, lựa chọn dây thích hợp để bảo vệ cây của bạn. Việc sử dụng kỹ thuật cắt tỉa và tạo dáng cây cảnh Bonsai không chỉ giúp tạo ra một cây cảnh đẹp mắt mà còn là một cách để thể hiện sự sáng tạo và tình yêu với nghệ thuật Bonsai. Cây cảnh Bonsai không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật tự nhiên mà còn là một biểu hiện của tri thức, kiên nhẫn và sự kỹ năng của người tạo ra chúng.

Những điều cần biết để cắt tỉa và chăm sóc cây sau khi cắt tỉa

Phương pháp cắt tỉa Bonsai

Cây cảnh Bonsai là một môn nghệ thuật tỉ mỉ và tinh tế. Việc cắt tỉa đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì và cải thiện vẻ đẹp và hình dáng của cây cảnh Bonsai. Cắt tỉa không chỉ là một nhiệm vụ bảo trì, mà còn là một cách để thể hiện sự sáng tạo và tạo dựng tác phẩm nghệ thuật cá nhân. Dưới đây là hai phương pháp cắt tỉa cây cảnh Bonsai:

1. Cắt tỉa bảo trì:

Cắt tỉa thường xuyên giúp duy trì kích thước và hình dáng của cây theo phong cách bạn mong muốn. Nó cũng khuyến khích sự phát triển của cành non và lá mới, giúp cây cảnh giữ được sự trẻ trung và tươi mới. Các công việc cắt tỉa bảo trì bao gồm loại bỏ lá cũ, cành chết hoặc yếu, và tạo ra không gian giữa các cành để ánh sáng và không khí có thể được cây hấp thụ đều.

2. Cắt tỉa tạo cấu trúc hoặc kiểu dáng:

Cắt tỉa để tạo cấu trúc hoặc kiểu dáng là một kỹ thuật quan trọng để tạo nên một cây cảnh Bonsai độc đáo và mang tính thẩm mỹ cao. Bằng cách loại bỏ hoặc cắt ngắn cành và lá không cần thiết, bạn có thể định hình cây theo ý muốn của mình. Các công việc này bao gồm tạo hình dạng tự nhiên, dạng tam giác, dạng thang, hoặc tạo ra các kiểu dáng độc đáo khác phụ thuộc vào sở thích cá nhân và mục tiêu nghệ thuật của bạn.
Để thực hiện cắt tỉa một cách hiệu quả, bạn cần có con mắt quan sát tinh tường để xác định cành và lá cần phải loại bỏ. Sử dụng một chiếc kéo cắt nhánh cây cảnh là quá trình tưởng như đơn giản nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và những kỹ thuật cơ bản. Cắt tỉa cần được thực hiện một cách cẩn thận để tránh tổn thương cây và đảm bảo rằng cây có thể phục hồi sau quá trình cắt tỉa.Nhớ rằng việc cắt tỉa trong nghệ thuật Bonsai không chỉ là công việc thủ công mà còn là cách để tương tác và thể hiện sự hiểu biết về cây cảnh và môi trường xung quanh. Khi bạn cắt tỉa cây cảnh, bạn đang tạo ra một tác phẩm nghệ thuật sống. Và thông qua nó, bạn có thể thể hiện cái nhìn riêng và sự sáng tạo của mình.

Một số nguyên tắc chung khi cắt tỉa cho cây Bonsai:

Cắt tỉa và tạo dáng cây cảnh Bonsai là quá trình thể hiện sự tinh tế và đòi hỏi sự kiên nhẫn, kiến thức về cây cảnh, và sự tập trung đến từng chi tiết. Dưới đây là một số nguyên tắc chung và khuyến nghị quan trọng để bạn cân nhắc trong quá trình cắt tỉa và tạo dáng cây cảnh Bonsai:

Trước khi Cắt, Tỉa, Tạo Nhánh:

1. Quan sát Tổng Thể Cây: Trước khi cắt, hãy xem xét cây cảnh tổng thể để xác định mặt tiền chính của cây. Mặt tiền là góc đẹp của cây mà bạn muốn trưng bày cho mọi người cùng chiêm ngưỡng chúng và thường là mặt cây nhìn ra phía trước khi bạn đặt cây vào chậu.
2. Hình Dung Cấu Trúc Cành: Trước khi tiến hành cắt tỉa, hãy hình dung cấu trúc cành mà bạn muốn đạt được. Điều này giúp bạn quyết định đâu là những cành cần được giữ lại và những cành cần bị cắt bỏ, tỉa bớt lá để làm lộ thân ra.
3. Xác Định Những Nhánh Cần Bỏ: Quyết định những nhánh cần bị loại bỏ để tạo không gian cho cấu trúc mới và đảm bảo rằng bạn không mắc sai lầm khi tạo dáng cho cây.

Trong Quá Trình Cắt, Tỉa, Tạo Nhánh:

1. Phân Bổ Nhánh Từ Dưới Lên Trên: Thông thường, cây cảnh Bonsai được thiết kế sao cho nhánh ở phía dưới lớn hơn và các nhánh nhỏ dần lên trên cây. Điều này tạo một hình dáng tự nhiên và thẩm mỹ giống cây thực tế trong thiên nhiên.
2. Cắt Bỏ Nhánh Thừa và Lớn: Loại bỏ các nhánh thừa, nhánh quá lớn, nhánh đã chết hoặc bị yếu là cách để giữ cho cây cảnh có hình dáng đẹp và duy trì sức sống.
3. Cắt Nhánh Đối Nhau: Nếu có hai nhánh mọc đối nhau, bạn nên cắt bỏ đi một nhánh cho các nhánh mọc đan xen nhau và đảm bảo cân bằng cấu trúc của cây.
4. Loại Bỏ Chồi Mọc Đứng: Các chồi mọc đứng từ cành thường không tạo ra hình dáng cây Bonsai tự nhiên. Bạn nên cắt bỏ chúng để tạo hình dáng một cây cổ thụ già nua vì khi cây già các cành thường oằn xuống.
5. Chọn Đầu Nhánh Cẩn Thận: Đầu nhánh cây, nơi các lá mới mọc, cần được chọn một cách cẩn thận để đảm bảo rằng nó phù hợp với cấu trúc tổng thể của cây. Không nên chọn những chồi mảnh mai làm đầu của các cành lớn khiến cây mất vẻ tự nhiên.
6. Vết Cắt Ngọt, Chéo và Lõm vào thân cây: Khi bạn cắt, hãy đảm bảo rằng vết cắt phải ngọt, chéo và lõm vào thân cây giúp mặt cắt nhanh chóng lành và tạo thành sẹo trên thân cây. Cắt nghiêng và lõm vết cắt vào thân cây để tạo sẹo lánh và hấp thụ nước và chất dinh dưỡng một cách hiệu quả.Nhớ rằng kỹ thuật cắt tỉa và tạo dáng cây cảnh Bonsai là một nghệ thuật phức tạp và yêu cầu thời gian, kỹ năng và kiên nhẫn. Nếu bạn mới bắt đầu, có thể cần học thêm và thử nghiệm để trau dồi kỹ năng và thấu hiểu cây cảnh của mình.

Tiến hành cắt, tỉa:

Khi bạn tiến hành cắt tỉa và tạo dáng cây cảnh Bonsai, có một số kỹ thuật quan trọng cần tuân theo để đảm bảo rằng quá trình này diễn ra một cách hiệu quả và đạt được kết quả mong muốn:

Kỹ Thuật Cắt Thân, Ngọn:

Bắt đầu cắt tỉa từ thân chính của cây và tiến hành từ thân chính đến cành chính, sau đó từ cành chính đến các cành nhỏ hơn. Điều này giúp bạn xác định cơ cấu cành và thân chính trước, sau đó tiến hành cắt tỉa chi tiết hơn trên cành nhánh.

Kỹ Thuật Cắt Cành:

Cành chính là khung giá đỡ cơ bản của cây cảnh Bonsai. Cành tán đầu tiên thường được đặt ở khoảng 1/3 chiều cao của thân chính. Khoảng cách giữa các cành tán phía trên nên lớn hơn khoảng cách giữa các cành tán phía dưới. Điều này giúp tạo ra sự lùn hóa và tạo cấu trúc cây cảnh.

Kỹ Thuật Tỉa Thưa:

Tỉa thưa là quá trình loại bỏ những cành thừa hoặc không cần thiết để tạo không gian và đảm bảo cấu trúc cây cảnh phù hợp với thiết kế của bạn. Quá trình này thường được tiến hành suốt quá trình sinh trưởng của cây

Kỹ Thuật Tỉa Ngọn:

Cắt tỉa ngọn thường được thực hiện khi ngọn cây đã đạt độ cứng cáp dự định cho việc cắt ngắn lại. Thông thường, bạn giữ lại khoảng 2-5cm chạc cây. Đồng thời, bạn cũng nên giữ lại ít nhất hai chỗ đâm chồi. Điều này giúp đảm bảo cây có khả năng phục hồi sau khi bị cắt tỉa.
Khi bạn tiến hành cắt tỉa ngọn, bạn có thể giữ lại một phần của chạc cây theo nhu cầu của bạn để tạo hình. Quá trình cắt tỉa này giúp lùn hóa dáng cây, làm cho cành mọc xen kẽ với nhau, nhấp nhô, và có tính nghệ thuật cao, tạo nên một dáng cây độc đáo và thu hút ánh nhìn.
Sau khi cắt tỉa ngọn, bạn nên đợi một thời gian để cho cành mới phát triển và cứng cáp. Khi cành mới đã đủ cứng cáp, bạn có thể tiến hành cắt tỉa tiếp theo theo cách tương tự. Qua nhiều giai đoạn cắt tỉa, cây sẽ thay đổi từ một cấu trúc khô cứng thành một cấu trúc tinh tế, mang lại hiệu quả nghệ thuật độc đáo cho cây cảnh Bonsai.
Khi thực hiện kỹ thuật cắt tỉa và tạo dáng, hãy nhớ rằng kiên nhẫn là điều quan trọng. Các cây Bonsai không phát triển nhanh chóng, và quá trình nghệ thuật này yêu cầu sự tập trung vào chi tiết và quyết tâm. Tuy nhiên, kết quả cuối cùng sẽ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo và thú vị, thể hiện cái nhìn và sáng tạo của bạn trong việc tạo ra cây cảnh Bonsai.

Hướng dẫn chăm sóc cây Bonsai sau khi cắt tỉa

1. Che vết cắt bằng nhựa mủ.

Để ngăn nhựa cây từ vết cắt bị rò rỉ quá nhiều ra ngoài và giúp cho vết cắt lành lại nhanh chóng, bạn hãy dùng nhựa mủ để bịt vết cắt. Bóp một lượng nhỏ kem lên ngón tay đeo găng và bôi một lớp mỏng lên trên mỗi vết cắt.
Bạn có thể tìm mua nhựa mủ bịt vết cắt cây cảnh tại các của hàng bán dụng cụ làm vườn và trên sàn thương mại.

2. Tưới nước ngay sau khi cắt tỉa cây cảnh.

Ngay sau khi cắt tỉa, hãy tưới nước cho cây Bonsai thật nhiều. Điều này sẽ khuyến khích sự phát triển mới và giúp cây phục hồi nhanh chóng. Đảm bảo rằng đất trong chậu được bão hòa nước hoàn toàn trong lần đầu tiên bạn tưới cây sau khi cắt tỉa.

3. Tưới nước nhẹ cho cây hàng ngày.

Bạn chỉ nên tưới nhiều nước cho cây ngay sau khi cắt tỉa. Sau đó, bạn nên tưới cây hàng ngày với lượng nước vừa đủ. Mục đích chính là giữ cho đất ẩm không bị khô cằn, nhưng không khiến đất sũng nước. Đất quá bão hòa có thể dẫn đến thối rễ, vì vậy hãy tưới nước nhẹ và theo dõi tình trạng của cây.

4. Bón phân 7-7-7 hai tuần một lần trong khi cây đang phát triển.

Bón phân cho cây Bonsai là quá trình quan trọng giúp cây duy trì sức kháng và phát triển. Chọn loại phân bón dành riêng cho cây Bonsai, ví vụ như phân bón 7-7-7.  Sử dụng phân bón dạng lỏng cho cây Bonsai nhỏ và phân bón dạng hạt cho cây Bonsai lớn. Đảm bảo pha loãng phân bón nếu cần để giảm nồng độ, một lời khuyên nhỏ là hãy chỉ sử dụng một nửa liều lượng so với chỉ dẫn trên bao bì.
Lưu ý rằng quá trình chăm sóc sau khi cắt tỉa có thể khác nhau tùy thuộc vào loại cây Bonsai mà bạn đang trồng. Theo dõi và quan sát cây để biết khi nào cần tưới nước và bón phân là cách tốt nhất để đảm bảo sức kháng và sự phát triển của cây Bonsai của bạn.

  Những Sai Lầm Khi Tưới Cây Bonsai: 

Tưới nước là một phần quan trọng trong việc chăm sóc cây Bonsai, nhưng cũng có thể gây ra nhiều sai lầm. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến khi tưới cây Bonsai mà bạn nên biết và tránh:

1.   Tưới nước vào buổi trưa:  

Tưới nước trực tiếp vào lá cây  Bonsai vào buổi trưa có thể gây nên hiện tượng lá bị bỏng, do ánh nắng mạnh tác động lên giọt nước trên lá giống như một chiếc kính lúp thu nhỏ. Rễ cây  Bonsai thích môi trường mát mẻ và ẩm ướt, vì vậy nếu tưới nước vào buổi trưa, bạn có thể vô tình làm tăng nhiệt độ trong đất và gây hại đến bộ rễ.

2.   Tưới nước vào lúc mới trồng lại cây:  

Khi cây Bonsai mới được trồng lại, cây cần thời gian để phục hồi và làm cho rễ mới phát triển. Trong thời gian này, thường là khoảng 3 ngày, cây không hấp thụ nhiều nước và chất dinh dưỡng, nó cần một lượng ẩm nhất định để làm lành vết thương và phát triển rễ mới. Nếu bạn tưới quá nhiều nước, vết thương ở rễ có thể không lành, và cây sẽ yếu đi và có thể chết. Nếu thời tiết hanh khô, bạn chỉ nên tưới cho cây một chút nước để giữ ẩm.

3.   Tưới nước vào lúc thay lá:  

Khi cây Bonsai thay lá hoặc trong mùa rụng lá, cây tạm dừng hoạt động quang hợp và không hấp thụ nhiều nước. Nếu bạn tiếp tục tưới nước trong thời kỳ này, nó có thể dẫn đến thối rễ và tổn thương cây, thậm chí dẫn đến chết cây. Lá thực hiện quang hợp, được coi như lá phổi của cây, và nếu bạn tiến hành cắt tỉa hoặc cây đang trong giai đoạn rụng lá, thì cây sẽ ngừng các hoạt động quang hợp và không cần nhiều nước. Lúc này, bạn chỉ cần đặt cây ở những nơi mát mẻ.
Như vậy, việc tưới nước đúng cách là quan trọng để đảm bảo sức kháng và sức sống của cây Bonsai. Hãy theo dõi tình trạng của cây và đảm bảo rằng bạn đáp ứng nhu cầu cụ thể của nó để tránh những sai lầm thường gặp.

Những điều cần nắm được khi uốn cây Bonsai

Phân loại cây cảnh Bonsai

Phân loại cây cảnh Bonsai là một phần quan trọng trong nghệ thuật chơi Bonsai. Điều này giúp người chơi hiểu rõ về loại cây mình đang làm việc và cách để tạo dáng, bảo quản, và trình bày chúng một cách tốt nhất. Dưới đây là một số cách phân loại cây cảnh Bonsai:

Dựa vào Tình Trạng của Cây: 

- Cây Nguyên Liệu:  Đây là những cây cảnh Bonsai chưa được uốn tỉa hoặc tạo dáng. Chúng thường là những cây mới mua hoặc được thu thập từ tự nhiên và đang ở giai đoạn phát triển ban đầu.
- Cây Sơ Chế:  Đây là những cây Bonsai đã trải qua quá trình uốn tỉa sơ bộ và đã bắt đầu hình thành hình dáng cơ bản. Chúng có thể cần thêm thời gian và công sức để hoàn thiện.
- Cây Thành Phẩm:  Đây là các cây Bonsai đã đạt đến một trạng thái hoàn thiện và có thể trưng bày. Chúng đã được tạo dáng và được cắt tỉa, chăm chút tỉ mỉ.

Dựa vào Trọng Lượng và Kích Cỡ: 

-   Bonsai 1 Tay:  Đây là loại Bonsai mini, nhẹ nhàng và dễ di chuyển. Chúng có kích thước nhỏ, thường dưới 15cm cao. Chúng thích hợp dùng để trang trí trong không gian nhỏ.
-   Bonsai 2 Tay:  Đây là loại phổ biến và thường được trưng bày. Chúng cao từ 15cm đến 70cm và có thể được di chuyển một cách dễ dàng.
-   Bonsai 4 Tay:  Loại này còn được gọi là Bonsai sân vườn, và chúng thường lớn hơn nhiều, có chiều cao từ 70cm đến 180cm. Loại Bonsai này khá phổ biến tại Việt Nam.

Dựa vào Dáng Thế Của Cây: 

- Dáng cây: Đây là góc nghiêng của cây cảnh so với mặt phẳng ngang.
Ví dụ về dáng cây có thể bao gồm dáng thẳng, dáng nghiêng, và nhiều hình dáng khác.
- Thế(Kiểu): Thế cây là nghệ thuật biểu đạt thông qua hình dáng hay tên của cây. Chúng thể hiện ý nghĩa, tinh thần, tư tưởng, và truyền thống văn hóa mà tác giả muốn gửi gắm tâm tư, tình cảm của mình vào tác phẩm.
Ví dụ bao gồm thế nhân vận, thế ngũ phúc và nhiều thế khác.
Những phân loại này giúp xác định và thể hiện tính đa dạng trong nghệ thuật tạo hình cây cảnh Bonsai và cho phép người chơi tạo ra những tác phẩm độc đáo dựa trên tình trạng, kích thước và ý nghĩa mà họ mong muốn mang đến trong cây cảnh Bonsai của mình.

Thời điểm nào thích hợp để uốn cây cảnh?

Thời điểm thích hợp để uốn cây cảnh Bonsai phụ thuộc vào loại cây cụ thể và thế cây mà bạn muốn uốn. Tuy nhiên, bạn có thể tham khảo:
Thời điểm thích hợp cho việc uốn cành cây cảnh  Bonsai thật sự quan trọng để đạt được kết quả tốt nhất. Vào cuối hè hoặc cuối tháng 7 đầu tháng 8 là thời điểm thích hợp nhất để tạo dáng cho  Bonsai.
Khoảng thời gian này, cây cảnh đang ở giai đoạn phát triển mạnh, mọc ra nhiều chồi non và lá mới. Điều này làm cho việc uốn cành và thay đổi hình dáng dễ dàng hơn. Lúc này, cây cảnh có thể nhanh chóng thích nghi với hình dáng mới và tăng khả năng phục hồi.
Đối với những loài cây có nhựa và có quả hình nón (như cây thông hay cây gỗ vân sam), thời điểm thích hợp nhất để uốn cây là vào cuối hè, khi lượng nhựa lưu thông trong cây giảm đi, làm cho quá trình uốn cây dễ dàng hơn và giúp cây lành sẹo nhanh hơn. Đối với các loại cây có xu hướng rụng lá sớm, uốn cây vào đầu hoặc giữa mùa xuân trước khi cây rụng lá và mọc chồi non có thể gây hại. Các loại cây này thường chảy nhiều nhựa vào thời gian này, và quá trình uốn cây có thể gây ra mất nhựa và gây hại đến sức kháng của cây
Lưu ý rằng mỗi loại cây có thể có đặc điểm riêng và đòi hỏi mùa uốn cụ thể. Hãy tìm hiểu kỹ về cây cảnh mà bạn muốn tạo hình và tìm hiểu về thời gian tốt nhất cho việc uốn cành và tạo dáng cho loại cây đó. Sự tận tâm và kiên nhẫn trong việc theo dõi và chăm sóc cây sẽ giúp bạn quyết định thời điểm thích hợp để uốn cây cảnh của mình.

Những yếu tố cơ bản khi chọn cây để uốn

Việc chọn cây cảnh để uốn thành Bonsai đòi hỏi sự kỹ thuật và sự cân nhắc kỹ lưỡng. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng khi bạn chọn cây để uốn thành Bonsai:

  1. Dáng Tổng Thể: 

Dáng tổng thể của cây Bonsai đòi hỏi sự cân đối và thẩm mỹ. Bonsai đẹp thường có một tổng thể hoàn hảo gồm thân, rễ và cành. Thân cây nên có độ to thon cân đối từ gốc đến ngọn. Cây có thân đẹp thường có vẻ to ở gốc và nhỏ dần lên phía trên. Điều này đòi hỏi bạn phải chọn cây với thân phù hợp với dáng mà bạn muốn tạo.

  2. Đặc điểm Thân Cây: 

Thân cây là phần chính tạo nên dáng tổng thể của Bonsai. Hình dạng của vỏ cây và các đặc điểm như nếp gấp, nét sần sùi trên thân cây cũng góp phần tạo nên vẻ đẹp của Bonsai. Nếu thân cây có những chi tiết đặc biệt như nếp gấp và vân gỗ, nó sẽ thể hiện được tuổi tác, tạo nét riêng biệt của cây và giá trị thẩm mĩ cao hơn.

  3. Rễ Cây: 

Bộ rễ của cây Bonsai bộ phận quan trọng giúp cho cây mạnh mẽ và vững chãi. Rễ đẹp là rễ phân bổ đều, không chồng chéo hoặc mọc dày từ phía sau ra phía trước. Rễ mọc phải tạo nên sự ổn định cho cây trong chậu.

  4. Cành Cây: 

Các cành tạo nên tán cây, là một phần quan trọng trong việc tạo dáng Bonsai. Các cành cây cần phân bố theo hình xoắn ốc từ gốc đến đỉnh cây. Độ dài và độ nhỏ của cành cũng phải cân đối và phù hợp với dáng Bonsai. Cần cắt bỏ các cành mọc vượt quá hoặc mọc ngang đâm xéo, để tạo ra vẻ đẹp tự nhiên và cân đối cho cây.
Bên cạnh việc chọn cây và tạo dáng cây, không nên bỏ qua việc chọn một chậu cây phù hợp với dáng Bonsai. Kích thước, hình dạng, và màu sắc của chậu cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo nên vẻ đẹp tổng thể của chậu cây Bonsai.

Dáng cây cơ bản:

Dáng trực(Thế đứng)

  Dáng trực trong nghệ thuật cây cảnh biểu thị một dáng cây mà trục thân nằm thẳng đứng, tạo nên hình dạng thẳng và cân đối. Dưới đây là mô tả chi tiết về ý nghĩa và các đặc điểm của dáng cây đứng trong nghệ thuật Bonsai:
  Ý nghĩa của dáng trực: 
- Dáng trực trong nghệ thuật Bonsai biểu thị sự hiên ngang, bất khuất và tinh thần mạnh mẽ. Dáng này tượng trưng cho ý chí kiên cường và sức mạnh, gợi nhớ tới hình ảnh của một cây mạnh mẽ đứng vững trước mọi thử thách và sóng gió.
  Các đặc điểm của dáng trực: 
-   Thân cây thẳng góc với mặt đất: Dáng trực yêu cầu trục thân của cây nằm thẳng đứng và tạo nên hình dạng thẳng và cân đối, với một đường thẳng hoặc gần thẳng giữa gốc và ngọn cây. Điều này tạo nên dáng vẻ mạnh mẽ và tự tin.
-   Hình dáng cân đối: Cây trong dáng trực thường có hình dáng tổng thể cân đối, với mọi phần của cây thường xem xét cẩn thận để đảm bảo sự cân đối và đồng nhất. Cành lá, gốc và thân cây đều được cắt tỉa và thiết kế để tạo nên một hình dáng trực quan đẹp.
  Lợi ích và tầm quan trọng: 
- Dáng trực là một trong những dáng phổ biến trong Bonsai vì nó thể hiện sự mạnh mẽ, tinh thần kiên cường và sự kiểm soát. Nó là biểu tượng của sức mạnh và lòng kiên nhẫn.
- Dáng cây đứng cũng có thể được sử dụng để biểu thị sự đoàn kết, tập trung, và tinh thần đoàn kết, trong đó các phần khác nhau của cây được thiết kế để hoàn thiện và làm cho cây toàn vẹn hơn. Dáng trực là một trong những dáng quan trọng và thường thấy trong nghệ thuật Bonsai, thể hiện sự mạnh mẽ, tinh thần kiên cường và sự đẹp của sự đơn giản.

Dáng xiên (xiêu)/ nghiêng hay dáng tà

  Dáng xiêu( nghiêng) hay dáng tà trong nghệ thuật Bonsai biểu thị một dáng cây có trục thân nghiêng hoặc xiêu so với phương nằm ngang. Dưới đây là mô tả chi tiết về ý nghĩa và các đặc điểm của dáng cây xiêu( nghiêng) trong nghệ thuật Bonsai:
  Ý nghĩa của dáng xiêu( nghiêng): 
- Dáng xiêu( nghiêng) thường thể hiện sự mềm mại, duyên dáng, và nhã nhặn. Một cây có dáng này có thể bị nghiêng hoặc xiêu vì trắc trở, thiên tai hoặc tác động của thời gian, nhưng nó vẫn sống và vươn lên, biểu thị sức mạnh và sự sống còn mãi trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
- Trong một góc nhìn thẩm mỹ, dáng cây xiêu( nghiêng) tạo nên một dáng vẻ tự nhiên, nhưng đầy nét đẹp tự nhiên và quyến rũ. Các dáng xiêu thường tạo ra hình ảnh như người phụ nữ, với các đường cong mềm mại và duyên dáng, và có thể kích thích sự tưởng tượng và cảm xúc của người nhìn.
  Các đặc điểm của dáng xiêu( nghiêng): 
-   Thân cây nghiêng hoặc xiêu: Dáng xiêu( nghiêng) được định nghĩa bởi việc trục thân cây không nằm thẳng mà có góc nghiêng so với phương nằm ngang. Góc nghiêng này có thể nhỏ hoặc lớn tùy theo thiết kế và ý muốn của người tạo thế Bonsai. Đây là điểm quan trọng tạo nên dáng xiêu( nghiêng).
  Lợi ích và tầm quan trọng: 
- Dáng cây xiêu( nghiêng) mang ý nghĩa sự sống còn và mạnh mẽ, bất chấp khó khăn và trắc trở. Nó biểu thị tinh thần kiên cường và tính linh hoạt  .
- Dáng cây xiêu( nghiêng) làm cho cây cảnh Bonsai trở nên độc đáo và thu hút, với nét đẹp tự nhiên và thú vị cho người nhìn. Đây là một trong những dáng quan trọng trong nghệ thuật Bonsai, thể hiện sự thích nghi và mạnh mẽ của thiên nhiên.

Dáng hoành

Dáng hoành trong nghệ thuật Bonsai biểu thị một dáng cây mà trục thân nằm ngang so với mặt chậu. Dưới đây là mô tả chi tiết về ý nghĩa và các đặc điểm của dáng cây hoành trong nghệ thuật Bonsai:
Ý nghĩa của dáng hoành:
- Dáng hoành thường thể hiện  sự mềm mại, dịu dàng, và duyên dáng. Cây có dáng này thường sống trong điều kiện khó khăn, gặp trắc trở và thiên tai nhưng vẫn nảy lộc đâm chồi. Nó biểu thị sự thích nghi và sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
- Một cây có dáng hoành tạo ra một hình ảnh ngoạn mục, khác thường, biểu hiện một nét mềm mại và duyên dáng. Dáng cây này đem đến một cảm giác thú vị và sự quyến rũ đặc biệt cho người xem.
Các đặc điểm của dáng hoành:
-  Trục thân cây nằm ngang:  Điều quan trọng nhất để định dáng hoành là trục thân cây nằm ngang so với mặt chậu. Một số cây có dáng hoành có thể nằm rất ngang, với góc nghiêng gần 90 độ.
-  Cây thường có cành đâm chồi mạnh mẽ:  Dáng hoành thường xuất phát từ cây có khả năng phát triển mạnh mẽ và đâm chồi từ các cành hoặc cành đâm từ thân cây.
Lợi ích và tầm quan trọng:
- Dáng cây hoành thể hiện sự thích nghi và mạnh mẽ của thiên nhiên. Nó biểu thị sự kiên cường, tính linh hoạt và khả năng thích nghi của cây trong điều kiện khó khăn.
- Dáng hoành mang lại một cảm giác duyên dáng, thú vị và ngoạn mục cho cây Bonsai. Nó là một dáng quan trọng trong nghệ thuật Bonsai và thường được sử dụng để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật độc đáo và thú vị.

Dáng huyền

Dáng huyền trong nghệ thuật Bonsai là một dáng cây mà gốc cây được đặt trong chậu, nhưng thân cây trườn qua mép chậu và đổ xuống phía dưới giống như một dòng thác Dưới đây là mô tả chi tiết về ý nghĩa và các đặc điểm của dáng cây huyền trong nghệ thuật Bonsai:
Ý nghĩa của dáng huyền:
- Dáng cây huyền thường biểu thị sự kiên trì, nhẫn nại, và khả năng vượt qua khó khăn. Một cây có dáng này thường xuất phát từ môi trường sống khắc nghiệt như sườn núi hoặc vách đá, nơi mà cây phải đối mặt với thời tiết bão táp. Dáng huyền tượng trưng cho sự phấn đấu và hướng tới tương lai.
- Một cây có dáng huyền thường có  gốc bám chắc vào đá hoặc nơi khác để có thể tồn tại trong môi trường khắc nghiệt. Ngọn cây dài hơn đáy chậu và có xu hướng ngóc lên, tạo nên một hình ảnh của sự sống mãnh liệt và khả năng vươn lên trước mặc dù điều kiện khó khăn.
Các đặc điểm của dáng huyền:
-  Trạng thái treo lơ lửng:  Cây có gốc trong chậu nhưng thân cây trườn qua mép chậu và đổ xuống phía dưới. Ngọn cây có thể dài hơn đáy chậu, và nó có xu hướng ngóc lên, tạo nên một ấn tượng của sự sống và sự vươn lên trước.
-  Thường xuất phát từ môi trường khắc nghiệt:  Dáng huyền thường xuất phát từ những môi trường khó khăn như sườn núi hoặc vách đá. Cây phải vượt qua khó khăn để sống sót và phát triển.
Lợi ích và tầm quan trọng:
- Dáng cây huyền biểu thị sự kiên trì, sức mạnh, và khả năng thích nghi trong nghệ thuật Bonsai. Nó là một cách thể hiện sự thăng tiến và phấn đấu của cây trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
- Dáng huyền mang lại một cảm giác mềm mại, dịu dàng, và sự sống mãnh liệt. Nó thường là một dáng quan trọng để thể hiện sự kiên nhẫn và sự thích nghi trong nghệ thuật Bonsai và tạo ra các tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Thế cây cảnh Bonsai cổ điển, hiện đại được ưa chuộng mang phong thủy tốt cho gia chủ

Thế Long Đàn Phượng Vũ

Thế long đàn phượng vũ là một trong những thế uốn độc đáo và đầy tượng trưng trong nghệ thuật Bonsai. Thế này biểu thị một tương tác đẹp và tượng trưng giữa hai thực thể quan trọng trong văn hóa Á Đông - con rồng và con phượng. Dưới đây là một số điểm quan trọng về thế long đàn phượng vũ:
Đại diện cho quyền uy của vua chúa:   Thế long đàn phượng vũ thường được trồng và uốn tạo để biểu thị quyền uy và tượng trưng cho sức mạnh của vua chúa trong văn hóa Á Đông. Con rồng, biểu tượng của sự quyền lực và phúc lộc, đại diện cho người cai trị, trong khi con phượng, thường được liên kết với vẻ đẹp và nữ tính, đang múa trên lưng rồng biểu thị sự thống trị của vua chúa đối với cả thiên hạ.
Kỹ thuật và nghệ thuật uốn tạo:   Thế long đàn phượng vũ yêu cầu sự khéo léo và tài nghệ trong việc uốn tạo cây  Bonsai. Để tạo ra thế này, bạn cần ít nhất hai cây, một cây để đại diện cho rồng và một cây khác để đại diện cho phượng. Thân của cây cổ thụ được uốn thành mình rồng, trong khi thân và cành của cây thứ hai được uốn tạo để tạo ra dáng múa của con phượng.
Tượng trưng và tôn vinh lịch sử và văn hóa:   Thế long đàn phượng vũ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn mang trong mình sự tôn vinh cho lịch sử và văn hóa của các quốc gia Á Đông. Nó thường thấy trong các ngày lễ và dịp kỷ niệm quan trọng và thường được đặt trong các vị trí quan trọng để tôn vinh những giá trị truyền thống.
Trong tổ chức và uốn tạo thế long đàn phượng vũ, người chơi Bonsai thể hiện tài nghệ và tình yêu đối với nghệ thuật cây cảnh, đồng thời tôn vinh những khía cạnh quan trọng của văn hóa và lịch sử của họ.

Thế Long Thăng

  Thế Long Thăng trong nghệ thuật Bonsai là biểu tượng của sự tăng tiến, vương lên trong cuộc sống và công việc. Có hai cách uốn cây để tạo dáng thế Long Thăng, tuỳ thuộc vào sở thích và dáng của cây:
1.   Uốn đầu rồng ở trên ngọn cây  : Phương pháp này phổ biến và hợp lí vì thể hiện rồng bay lên nên đầu rồng hướng lên trời. Tuy nhiên, nó khá phức tạp vì phải tạo dáng sao cho đầu rồng to, miệng, mắt và mũi nổi bật. Thân cây uốn thành hình mình rồng vươn lên, cánh trước làm bốn móng sắc nét, và cánh sau hạ thấp để đuôi rồng vẫy đập giống như cánh để thể hiện rồng đang bay. Thân cây nên được uốn cong hạ thấp để tạo dáng đẹp, với đầu rồng lớn và đuôi mềm dẻo nằm dưới gốc cây. Phương pháp này đẹp vì đầu to, đuôi nhỏ và tán cây cân đối.
2.   Đầu rồng nằm dưới gốc cây  : Phương pháp này ngược lại với cách thứ nhất. Thay vì đầu rồng ở trên, thì đầu rồng nằm dưới gốc cây. Cách này đơn giản hơn vì gốc cây thường to hơn ngọn. Tuy nhiên, tạo dáng sao cho đầu rồng ngẩng lên tựa như đang bay lên cần kỹ thuật hơn. Thân cây uốn cong thành hình mình rồng, tán và lá làm chân và mây. Thế này tương đối đẹp vì đầu to, đuôi nhỏ và tán cây cân đối.
Những tác phẩm  Bonsai với thế Long Thăng không chỉ thể hiện sự tinh tế và sáng tạo của người nghệ nhân mà còn mang ý nghĩa về sự phấn đấu và thăng tiến trong cuộc sống, thể hiện thông điệp về quyền uy và lãnh đạo mạnh mẽ của người chơi. Bonsai không chỉ là một nghệ thuật cây cối mà còn là một cách thể hiện triết lý và tâm hồn của người trồng.

Thế Long Giáng

  Thế Long Giáng, một trong những thể hiện nghệ thuật độc đáo trong cây cảnh Bonsai, tạo ra một biểu tượng tuyệt đẹp và thể hiện một phong cách hoàn toàn khác biệt so với thế Long Thăng. Thể hiện vẻ uyển chuyển, tươi sáng, và vị trí dễ dàng khiêng vác, thế Long Giáng có đặc điểm độc đáo riêng:
1.   Đầu rồng chúi xuống  : Thân cây dễ dàng uốn sao cho đầu rồng chúi xuống, tạo nên một tư thế khá độc đáo. Đây là điểm đặc biệt của thế Long Giáng, ngược lại với thế Long Thăng khi đầu rồng nằm trên đỉnh cây. Khi đầu rồng chúi xuống, đuôi rồng được làm mềm dẻo, tạo cảm giác nhẹ nhàng và linh hoạt.
2.   Vị trí của rồng trên chậu  : Thế Long Giáng thường có rồng nằm trên mặt chậu, ngực nằm ở vị trí cao nhất. Các cành nhánh được uốn thành mây và bao lấy chân rồng, tạo nên một dáng vẻ nguy nga và tinh tế. Điều này tương phản với thế Long Thăng, trong đó rồng nằm ở phần trên cùng của cây.
3.   Độ dài và sự cân đối  : Thế Long Giáng thường có đầu rồng to và đuôi nhỏ, tạo cảm giác cân đối. Cành nhánh của cây  Bonsai được uốn một cách khéo léo để tạo dáng đáng kính. Đầu rồng chúi xuống nhưng vẫn nổi bật với các chi tiết tỉ mỉ, như mắt, mũi và miệng.
Thế Long Giáng thể hiện sự dũng mãnh và uy nghiêm của loài rồng, là biểu tượng của quyền uy và quyền lực. Tuy nhiên, nó cũng tạo ra một cảm giác êm ái và tinh tế, thể hiện sự linh hoạt và tinh tế trong thiết kế Bonsai. Đối với người trồng và yêu thích cây cảnh Bonsai, thế Long Giáng là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo và đẹp mắt.

Thế Xuy Phong

    Thế Xuy Phong là một tạo hình độc đáo trong nghệ thuật Bonsai, thể hiện sự kiên cường, bất khuất và sẵn sàng đối mặt với mọi thách thức. Để tạo ra thế cây này, người nghệ nhân cần lựa chọn một cây cổ thụ có gốc lớn, thường được đặt nằm ở phía trái hoặc phải chậu để khi uốn, cây có thể giữ thăng bằng mà không gãy đổ. Thân cây sẽ được uốn cong với một góc nghiêng khoảng 30-40 độ, tạo ra một góc nghiêng so với mặt đất, mang ý nghĩa thể hiện sự kiên cường và bất khuất.
Một số điểm quan trọng khi tạo Thế Xuy Phong bao gồm:
1.   Tán và nhánh  : Tán cây có thể uốn theo kiểu chiết chi hoặc tứ diện, tùy thuộc vào ý muốn của người nghệ nhân. Các nhánh nên được uốn sao cho chúng phát triển và vươn ra để duy trì sự thăng bằng và có khả năng chống lại sức gió.
2.   Số lượng nhánh  : Thế này yêu cầu ít nhất 4 nhánh, nhưng chúng cần được uốn sao cho tạo thành một ngọn trung tâm chính giữa. Cây bên phải thường được chọn để đại diện cho cây âm, đối đầu với cây bên trái (cây dương). Cây giữa là cây dẫn đàn, đóng vai trò là thế chủ động của bộ kiểng.
Thế Xuy Phong không chỉ là một tạo hình nghệ thuật ấn tượng mà còn là biểu tượng cho lòng kiên cường và sự kiên nhẫn đối mặt với thách thức trong cuộc sống. Nó thường được trưng bày như một tác phẩm nghệ thuật độc đáo và ấn tượng trong nghệ thuật trồng cây cảnh Bonsai.

Thế Bạt Phong Hồi Đầu

  Thế Bạt Phong Hồi Đầu là một dạng tạo hình cây cảnh Bonsai tượng trưng cho ý chí kiên cường, bất khuất và sức mạnh vượt lên tất cả khó khăn.
Để tạo thế này, người nghệ nhân cần tìm cây có gốc to, nổi trên mặt đất, và đặt chúng vào một trong hai phía của chậu để tạo cảm giác cân bằng. Thân cây sẽ nghiêng khoảng 60-70 độ, tạo cảm giác rất mạnh mẽ và hiên ngang. Cành và lá của cây cũng sẽ được uốn ngược lại với hướng nghiêng của thân cây, thể hiện ý chí không chịu khuất phục trước mọi khó khăn.
Hình dạng này tạo ra một sự tương phản đặc biệt, khi cả cây nghiêng mạnh về một hướng nhưng ngọn cây lại phải đứng thẳng và hướng lên trời. Hai nhánh dưới của cây có vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng trong chậu, làm cho cây có độ ổn định và cân đối dù huống cây đang nghiêng mạnh.
Thế Bạt Phong Hồi Đầu không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn là biểu tượng cho sự kiên cường, bất khuất và ý chí mạnh mẽ.

Thế Long Mã Hồi Đầu    

Long Mã Hồi Đầu là một trong những tạo hình phổ biến trong nghệ thuật Bonsai, thể hiện sự kết hợp giữa hình ảnh của con ngựa và con rồng. Đây có thể là một cây đơn lẻ hoặc một cặp cây trồng chung trong cùng một chậu. Tuy nhiên, nếu sử dụng một cây duy nhất, nó thường tạo ra vẻ đẹp hoàn hảo và liền mạch hơn.
Để tạo thế Long Mã Hồi Đầu, người nghệ nhân thường cần chọn các loại cây mềm dẻo như mai để có khả năng uốn và tạo dáng dễ dàng. Thường sẽ sử dụng một cây thấp và một cây cao. Dưới đây là mô tả sơ qua về việc tạo hình:
1.   Cây thấp đại diện cho phần của con ngựa. Thân cây thấp nên được uốn và tạo hình sao cho nó nằm ngang, và ngọn cây được uốn để tạo nên hình dáng đầu của con ngựa. Đặc biệt quan trọng, cây thấp này không nên có tán nhánh, tạo ra hình ảnh ngựa đang quay đầu trở lại, tạo nên phần quay đầu ấn tượng.
2.   Cây cao sẽ đại diện cho phần của con rồng. Thân cây cao thường được uốn và vặn vẹo để tạo hình thân rồng. Các tán và nhánh sẽ được uốn để tạo ra các phần chân của rồng và mây uốn xòe ra ở bốn phía, tạo nên hình dáng rồng đầy uy nghi.
Long Mã Hồi Đầu không chỉ thể hiện sự sáng tạo và tài năng của người nghệ nhân mà còn mang theo một thông điệp về sự kết hợp giữa hai yếu tố tượng trưng, ngựa và rồng, thể hiện sự sáng tạo trong nghệ thuật Bonsai và tôn vinh tinh thần của sự tương tác giữa hai thế giới, cả hiện thực và huyền bí.

Thế Long Cuốn Thủy

  Thế Long Cuốn Thủy là một trong những tạo hình độc đáo trong nghệ thuật Bonsai, lấy cảm hứng từ hình ảnh một con rồng đang nghiêng xuống để hút nước. Để tạo ra thế này, người nghệ nhân thường sử dụng cây mai chiếu thủy hoặc cây kim quýt có gốc to, thân sần sùi, và rễ xòe ra tạo hình chân thú.
Dưới đây là mô tả cụ thể về cách tạo hình Thế Long Cuốn Thủy  :
1.   Phần Gốc và Đầu Rồng  : Phần gốc của cây thường được uốn cong và tạo hình để đại diện cho đầu của con rồng đang nghiêng xuống. Đây là phần của cây thể hiện sự uốn cong và ngoằn ngoèo giống như thân của một con rồng. Thân của cây được uốn cong như long thân, tạo ra các khúc quanh khác nhau.
2.   Cành và Lá  : Các cành và lá của cây được tỉa tỉ mỉ và uốn theo hình tứ diện để tạo thành các chi bám vào mây, tạo hình dáng của các chân và mây. Điều này thể hiện rõ hình ảnh các chân của con rồng đang bám vào mây để hút nước.
3.   Phần Ngọn và Đuôi  : Phần ngọn của cây thường được uốn và tạo ra một sự vươn lên, tạo thành đuôi của con rồng. Đuôi này thể hiện sự bồng bềnh, nhẹ nhàng của rồng trong quá trình nghiêng xuống để hút nước.
Thế Long Cuốn Thủy không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn thể hiện tinh thần sáng tạo và tương tác tinh tế giữa con người và tự nhiên. Nó mang lại vẻ đẹp thiêng liêng và thú vị cho nghệ thuật Bonsai và gợi lên cảm xúc và tưởng tượng cho người tham quan.

Thế Ngũ Nhạc

  Thế Ngũ Nhạc là một tạo hình độc đáo trong nghệ thuật Bonsai, được mô phỏng để tái hiện cảnh tượng năm ông già đang ngồi đàm đạo hoặc cảnh năm ngọn núi trong quần thể Ngũ Hành Sơn, một trong những danh lam thắng cảnh nổi tiếng tại Việt Nam. Đây là một tác phẩm nghệ thuật đòi hỏi tính kiên nhẫn và sự tinh tế trong việc tạo hình và bố trí cây cảnh.
Dưới đây là mô tả cụ thể về cách tạo hình Thế Ngũ Nhạc :
1.   Chọn Loại Cây  : Để tạo hình năm cây trong một chậu hoặc khay làm cảnh núi rừng, cần phải lựa chọn loại cây phù hợp. Thường sử dụng các loại cây như sanh, mai chiếu thủy, tùng, cần thăng, kim quýt, bởi chúng thường có hình dáng và tính cách khá tương thích với tạo hình này.
2.   Tạo Dáng và Tính Cách Riêng Biệt  : Mỗi cây trong tác phẩm phải có một dáng và tính cách riêng biệt. Các cây có thể đứng hoặc nằm, tùy thuộc vào cảnh tượng bạn muốn tái hiện. Điều quan trọng là phải tạo tính cách và cảm giác giao chi, hỗ tương giữa các cây, thể hiện sự tương tác và đoàn kết.
3.   Bố Trí Hài Hòa  : Để tạo thành tác phẩm Thế Ngũ Nhạc, bạn cần bố trí năm cây sao cho chúng hài hòa với nhau, tạo nên một bức tranh tự nhiên của năm ông già đàm đạo hoặc năm ngọn núi trong quần thể Ngũ Hành Sơn. Hình ảnh năm cây nên đối xứng, tạo thành một cảnh tượng hài hòa và đẹp mắt.
4.   Thực Hiện Theo Tình Huống  : Tùy thuộc vào tình huống và ý tưởng cụ thể, bạn có thể tạo ra nhiều phiên bản của Thế Ngũ Nhạc. Nó có thể đạt được bằng cách đặt các cây đứng hoặc ngả đi hoặc thậm chí là nằm. Điều này tạo ra sự linh hoạt và khả năng thể hiện những khía cạnh khác nhau của cảnh tượng mà bạn muốn chuyển tải.
  Thế Ngũ Nhạc là một ví dụ tuyệt vời về sự sáng tạo và khả năng biến tấu trong nghệ thuật Bonsai, nó thể hiện một cách tinh tế cảnh tượng và tính cách của núi rừng hoặc những cuộc đàm đạo của năm bậc trưởng lão.

Thế Ngũ Phúc

  Thế Ngũ Phúc là một biểu hiện đẹp trong nghệ thuật Bonsai, thể hiện sự sáng tạo và ý nghĩa tượng trưng về tài lộc, may mắn và hạnh phúc. Dưới đây, tôi sẽ viết thêm một số chi tiết về ý nghĩa của mỗi tầng lá trong Thế Ngũ Phúc:
1.   Tầng Phước (Phúc)  : Đây là tầng đầu tiên và thường đại diện cho phước lành và may mắn. Cây ở tầng này thường được cắt tỉa hình tròn để tạo ra một cảnh tượng tròn đầy tượng trưng về sự hòa hợp và hạnh phúc.
2.   Tầng Lộc (Lộc)  : Tầng thứ hai đại diện cho sự thịnh vượng và tài lộc. Cây ở tầng này thường có đường kính lớn hơn tầng trước đó, tượng trưng cho sự gia tăng và phát triển.
3.   Tầng Thọ (Thọ)  : Tầng này thường biểu thị cho sự sống lâu và sức khỏe. Cây ở tầng này được cắt tỉa để tạo thành một tầng đẹp và khỏe mạnh.
4.   Tầng An (An)  : Tầng này tượng trưng cho sự bình yên và an lành. Cây ở tầng này thường được cắt tỉa để tạo nên một cảnh tượng bình dị và yên tĩnh.
5.   Tầng Khang (Khang)  : Đây là tầng cuối cùng, thường đại diện cho sự bền vững và an toàn. Cây ở tầng này thường được cắt tỉa để tạo thành một tầng ngọn chóp tượng trưng cho sự mạnh mẽ và bền vững.
Thế Ngũ Phúc đại diện cho một tầm nhìn tích cực về cuộc sống, nơi mọi yếu tố quan trọng như tài lộc, sức khỏe, hạnh phúc và an lành được kết hợp lại. Thế này không chỉ tạo ra một tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt mà còn mang theo thông điệp về sự hòa hợp và tốt lành.

Thế Tam Đa

  Thế tam đa là một trong những thế đẹp và tượng trưng trong nghệ thuật Bonsai, tượng trưng cho các giá trị Phước, Lộc và Thọ. Thế này thể hiện sự đa dạng của cuộc sống và mục tiêu của mọi người trong việc tạo dựng một cuộc sống đầy ý nghĩa và hạnh phúc. Dưới đây là một bản mô tả chi tiết hơn về ý nghĩa và cách tạo thế tam đa:
  Ý nghĩa của thế tam đa: 
Thế tam đa biểu thị một tượng trưng mạnh mẽ về các giá trị cuộc sống quý báu, bao gồm Phước, Lộc và Thọ. Có nghĩa rằng, thế này mang lại sự phúc, sự thịnh vượng và sự sống lâu dài. Nó tạo ra một biểu đồ thú vị của cuộc sống, với ba tầng lá tạo thành một hình nón, thể hiện sự đa dạng và tương tác giữa các khía cạnh khác nhau của cuộc sống.
  Cách tạo thế tam đa: 
Để tạo thế tam đa, bạn cần một cây cổ thụ lâu năm với thân cây thẳng và vững chắc. Gốc cây nên có rễ lớn nổi lên và xòe ra phía trên mặt chậu. Phần rễ lớn giúp cân bằng cây và đảm bảo rằng nó có thể chịu được gió mạnh mà không bị ngã.
Cây tam đa có ba tầng lá, và tầng thứ nhất và tầng thứ hai thường được cắt tỉa hình tròn xung quanh thân cây. Còn tầng thứ ba thường được cắt tỉa hình chóp. Đường kính của mỗi tầng nên giảm dần từ tầng thứ nhất đến tầng thứ ba để tạo ra hình nón. Điều quan trọng là phải giữ cho khoảng cách giữa các tầng cân đối và tương đối như nhau để tạo sự hài hòa trong thiết kế.
Thế tam đa thường được coi là biểu tượng của cuộc sống đầy nghĩa và ý nghĩa, thể hiện sự đa dạng và phong phú của mọi khía cạnh cuộc sống.

Thế Lưỡng Long Tranh Châu

  Lưỡng long tranh châu là một trong những thế trong nghệ thuật Bonsai biểu thị tinh thần cầu tiến và quyết tâm chiến đấu không biết mệt mỏi, tượng trưng cho việc hai con rồng tranh hạt châu. Dưới đây là một mô tả chi tiết hơn về cách tạo và ý nghĩa của thế này:
  Ý nghĩa của lưỡng long tranh châu: 
Lưỡng long tranh châu biểu thị tinh thần chiến đấu, quyết tâm và sự kiên nhẫn trong việc đạt được mục tiêu. Nó tượng trưng cho sự cạnh tranh và quyết đoán, với hai con rồng tranh giành một hạt châu quý báu. Thế này thể hiện lòng quyết tâm vượt qua khó khăn và không biết mệt mỏi trong cuộc sống.
  Cách tạo lưỡng long tranh châu: 
Để tạo thế này, thường sử dụng hai cây mai chiếu thủy. Các cây được trồng chung vào một chậu và sau đó được uốn để tạo hình hai con rồng giao đầu tranh giành một hạt châu ở giữa. Đây là một quá trình tạo dáng khá phức tạp, nhưng khi hoàn thành, nó thể hiện một cảnh quyết liệt và mục tiêu của hai con rồng.
  Các đặc điểm cụ thể: 
- Thân của con rồng thường uốn khúc, đầu quay lại nhìn quả châu, thể hiện sự quyết tâm và tập trung.
- Các nhánh của cây được sử dụng để tạo chân và mây cho hai con rồng, đồng thời thể hiện sự tương tự giữa chúng.
- Phần ngọn cây được uốn và tỉa để tạo thành đuôi của hai con rồng, như thể chúng đang múa lượn trong cuộc tranh châu quyết liệt.
Lưỡng long tranh châu là một trong những thế độc đáo trong nghệ thuật  Bonsai, tượng trưng cho sự kiên trì và quyết tâm trong cuộc sống.

Thế Vũ Trụ

  Thế vũ trụ trong nghệ thuật Bonsai là một tác phẩm độc đáo biểu thị sự tồn tại vĩnh cửu và sự đầy đủ trong một tinh thần bản lĩnh. Dưới đây là mô tả chi tiết về cách tạo và ý nghĩa của thế này:
  Ý nghĩa của thế vũ trụ: 
Thế vũ trụ tượng trưng cho sự tồn tại vĩnh cửu, bền bỉ và đầy đủ. Hình dạng chung của thế này giống hình một búp măng mà không vươn lên cao. Nó thể hiện sự tròn đầy, tinh tế và cân đối trong cuộc sống. Hình búp măng được sử dụng để biểu thị sự đầy đủ và hoàn thiện trong vũ trụ.
  Cách tạo thế vũ trụ: 
- Để tạo thế này, cần một cây cổ thụ có gốc to, thân thẳng và rễ khỏe mạnh. Rễ nên nổi trên mặt đất và xòe ra tứ phía để tạo nền móng vững chắc.
- Cây có thể có từ 3 đến 5 tầng lá, tùy thuộc vào sở thích cá nhân và chiều cao của cây.
- Các tàn cây uốn và cắt tỉa để tạo hình quạt nằm ngang, với bán kính từ tầng thứ nhất đến tầng cao nhất giảm dần.
  Điểm đặc biệt: 
- Hình dạng của thế này không vươn lên cao mà tạo thành hình búp măng. Điều này tượng trưng cho sự đầy đủ và tồn tại vĩnh cửu.
- Để tạo thế vũ trụ hoàn hảo, người nghệ nhân cần uốn các tàn cây theo đúng luật âm dương và theo tứ hướng, bao gồm tả (đông), hửu (tây), tiền (nam) và hậu (bắc). Điều này giúp tạo ra sự cân đối và đảm bảo rằng thế này truyền đạt ý nghĩa của sự vĩnh cửu và đầy đủ.

Khu vườn Bonsai Shunka-en - "Đứa con" để đời của "bậc thầy Bonsai" Nhật Bản

Shunka-en, Bảo tàng Bonsai do nghệ nhân Kunio Kobayashi thành lập, là một trong những điểm đến quan trọng cho những người yêu cây cảnh và nghệ thuật bonsai. Dưới sự tài năng và tâm huyết của Kobayashi, bộ sưu tập bonsai tại Shunka-en trở thành một di sản vô giá, gắn liền với sự kỳ công và nghệ thuật tinh tế. Dưới đây là mô tả chi tiết về sự đặc biệt của Bảo tàng Bonsai Shunka-en:

Khu vườn Shunka-en có hơn 1.000 cây cảnh, một số trong số đó là những tác phẩm nghệ thuật bonsai xuất sắc. Các tác phẩm này đã được nhiều thế hệ nghệ nhân trước đó chăm sóc và tạo hình. Bảo tàng này đặc biệt với các cây cảnh lâu đời, có thể trải qua hàng trăm năm và nắm giữ nhiều câu chuyện và sự thay đổi trong quá trình phát triển.

Kunio Kobayashi, một nghệ nhân bonsai nổi tiếng, đã tạo ra và chăm sóc những tác phẩm nghệ thuật độc đáo và đẹp mắt trong suốt cuộc đời mình. Tinh thần và sự tận tâm của ông với nghệ thuật bonsai đã làm cho Shunka-en trở thành một "thiên đường cây cảnh," nơi thể hiện sự giao hòa giữa tài năng con người và vẻ đẹp của tự nhiên.

Chân dung bậc thầy Bonsai Kunio Kobayashi đang tận tay chăm sóc những tạo tác của thiên nhiên trong Khu vườn Bonsai Shunka-en của mình

Bảo tàng Bonsai Shunka-en đã thu hút sự quan tâm của giới nhà giàu và những người đam mê cây cảnh trên khắp thế giới. Các tác phẩm nghệ thuật Bonsai tại đây được coi là "vô giá" và đẳng cấp hàng đầu trên thế giới. Những người yêu cây cảnh có cơ hội tham quan và chiêm ngưỡng những tác phẩm tạo hình tinh tế và đẹp mắt được sáng tạo bởi nghệ nhân Kunio Kobayashi.
Bảo tàng Bonsai Shunka-en trở thành một biểu tượng cho sự kết hợp giữa con người và thiên nhiên, nghệ thuật và tâm hồn. Đây là một nơi thú vị để tìm hiểu về nghệ thuật bonsai và tận hưởng vẻ đẹp của những tác phẩm nghệ thuật độc đáo và quý báu:

Cây Bonsai hơn 800 năm tuổi trong khu vườn Shunka-en


Một góc nhỏ trong khu vườn Shunka-en với những tác phẩm đang được chiêm ngưỡng


Cây Bonsai hơn 800 năm tuổi trong khu vườn Shunka-en


Cây cảnh Bonsai với hàng trăm năm tuổi giúp ngôi nhà trông trở nên cổ kính và trang trọng




Mỗi góc của khu vườn đều được sắp xếp những tác phẩm một cách cẩn thận và đẹp mắt




 

Nguồn tham khảo

Trong quá trình tìm hiểu thông tin để hoàn thiện bài viết này, chúng tôi có tham khảo một số dữ tiệu theo đường link dưới đây. Chúng tôi xin chân thành cám ơn các tác giả (tên được in đậm ngay sau tên tư liệu). Chúng tôi cũng không chịu bất cứ trách nhiệm gì nếu nội dung tham khảo bị thay đổi bởi bên thứ ba sau khi chúng tôi đăng bài viết này.

• 1. GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN TẠO HÌNH CƠ BẢN CHO CÂY CẢNH , nguồn SỞ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU
• 2. Sưu tầm 72 thế cây cảnh bonsai cổ điển, hiện đại mới nhất , nguồn BONSAI VN
• 3. Cách để Cắt tỉa cây bonsai , nguồn WikiHow và Melinda Meservy
• 4. KỸ THUẬT CẮT CÀNH, TỈA NHÁNH CHO CÂY BONSAI , nguồn VatTuLamNong
• 5. "Bậc thầy bonsai" Nhật và bí mật của vườn cảnh trăm tuổi được "đại gia" thế giới ước thèm , nguồn Trang Ly

Tác giả bài viết
Đào Hiền Dương