Lịch sử của những chiếc tuốc nơ vít

Tuốc nơ vít là gì?

Để hiểu rõ hơn về lịch sử của chúng, ta cần phải đi làm rõ với nhau những dụng cụ nào thì được gọi là tuốc nơ vít. Hay nói cách khác tuốc nơ vít là gì nhé!
Tuốc nơ vít hay còn có tên gọi khác là tua vít, chúng có tên gọi bằng tiếng anh là “screwdrivers”, ý nghĩa của tên tiếng anh này được phân tích ra là “Screw” mang nghĩa ốc vít và “drivers” là điều khiển, ngay cái tên của nó đã nói lên dụng cụ này được sử dụng để làm gì. Đây là một dụng cụ cầm tay được sử dụng để tháo ra, lắp vào những con ốc vít, bu lông mà tất nhiên bằng tay không thể tháo ra được hoặc rất là khó, chúng ta cần sự trợ giúp từ những chiếc dụng cụ hữu ích này. Chúng còn có tên gọi khác là cây dùi được sử dụng bằng tay hoặc có một số loại được sử dụng bằng điện. Với công năng đơn giản và sử dụng dễ dàng chúng đã được người dùng ưa chuộng cho đến tận bây giờ.

Cùng tìm hiểu khái niệm của tuốc nơ vít nhé!

Và tất nhiên ứng dụng của những chiếc tua vít này cũng khá rộng rãi, bất cứ một thiết bị, dụng cụ hay vị trí này có ốc vít là chúng ta có thể sử dụng tua vít để có thể sửa chữa, lắp đặt. Chẳng hạn như ngành mộc: việc lắp ráp những mảnh gỗ lại với nhau không thể thiếu sự hỗ trợ của tua vít được, ngành điện nước: những thiết bị điện tử cũng gắn lên mình những con ốc vít để đảm bảo sự chắc chắn của đồ dùng,.. ngoài ra còn có ngành như lắp ráp cơ khí, sửa chữa xe máy, ô tô, công nghiệp chế tạo máy,… Bạn vẫn chưa tin mức độ phổ biến của nó ư, bạn nhìn xuống ngay chiếc điện thoại di dộng của bạn đi, chúng được cố định là nhờ những con ốc vít nhỏ xíu đó, vậy để tháo ra lắp vào sửa chữa chúng ta không thể quên được những chiếc tuốc nơ vít này đâu đó nhé. Bạn mới chỉ biết qua về khái niệm và ý nghĩa tên gọi của tuốc nơ vít thôi, ở ngay dưới đây chúng tôi sẽ đi tìm nguyên nhân tại sao nó lại xuất hiện và xuất hiện như thế nào nhé

Tại sao lại hình thành ra những chiếc tuốc nơ vít?

Chúng ta luôn thắc mắc mỗi một sự vật, sự việc hay bất cứ một thứ gì đó xuất hiện đều có lý do, nguyên nhân của nó cả. Và tại đây khi tìm hiểu nghiên cứu về quá khứ của chiếc tuốc nơ vít, tôi đã nhận ra được một nguyên lý, khi một sự việc nào đó xảy ra đều giải thích cho việc một thứ gì đó ra đời. Từ thời Hy Lạp cổ đại việc xây dựng nhà cửa là lý lẽ tất nhiên trong cuộc sống và dần dần nó cũng sẽ phát triển và hiện đại hơn. Khi con người đã tìm tòi ra được giai đoạn sử dụng gỗ để làm nhà, thì việc cố định chúng cũng là một câu hỏi cần đặt ra. Chúng ta có thể dùng đinh, dùng đủ những gì để có thể cố định lại và việc ra đời của những con ốc vít cũng chính là sự ra đời của tua vít. Đó là lý do giải thích cho việc một nửa ngôi nhà thời xưa là có những con ốc vít, và nó cũng không còn xa lạ gì với chúng ta cho đến tận bây giờ nữa. Hơn thế nữa, ốc vít phát triển thay đổi liên tục để thích hợp với nhiều công việc, từ đó cũng kéo theo các loại tua vít khác nhau cũng sinh ra.

Ai là người đã phát minh ra tuốc nơ vít ?

Đi tìm hiểu người phát minh ra những chiếc tua vít này thật sự không dễ dàng. Nguồn gốc của vít và tuốc nơ vít đã bị lãng quên trong các trang lịch sử, mặc dù một số người tin rằng công cụ giống vít đầu tiên có nguồn gốc từ khoảng thế kỷ thứ nhất. Và theo như sự tìm hiểu của tôi thì nguồn gốc của những chiếc tua vít này đến từ Canada – nơi mà bất kỳ người dân nào ở đất nước này đều biết đến chúng như một cái tên quen thuộc vậy. Tuốc nơ vít liên quan đến nhiều điểm độc đáo trong lịch sử, nơi một nhóm công nghệ họ đã kết hợp với nhau để có thể đổi mới hàng loạt những chiếc tuốc nơ vít này, nhưng bên cạnh đó nó cũng đã bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các sự kiện trên thế giới vào thời điểm đó như cuộc cách mạng Nga và các cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, thứ hai. Và từ đó xảy ra những cuộc tranh luận lớn giữa Robertson và những chiếc tuốc nơ vít đầu của Phillips khiến cho lịch sử đáng được ghi nhớ.

Ai là người đã phát minh ra tuốc nơ vít

Tuy nhiên, chiếc tuốc nơ vít đầu tiên được ghi nhận được cho là có nguồn gốc từ những năm 1500 vì một chiếc tuốc nơ vít được mô tả trong sách hướng dẫn từ thời đó và có nhiều bộ áo giáp khác nhau có vít bên trong, và rõ ràng phải có thứ gì đó đẩy chúng vào. Những năm 1700 tự hào có một vài chiếc tua vít có khả năng về nguồn gốc. “Tournevis” từ Pháp năm 1723 xuất hiện trong một cuốn bách khoa toàn thư, nhưng ngoài ra không có nhiều thông tin được biết đến. Người ta cũng tin rằng một công cụ có lưỡi phẳng vào năm 1744 dành cho thợ mộc là nguồn gốc của tuốc nơ vít. Tuy nhiên, sự đổi mới lớn đã đến vào năm 1770 khi Jesse Ramsden phát minh ra máy tiện cắt vít cho phép sản xuất hàng loạt vít với kích thước chính xác. Chiếc vít và tuốc nơ vít đầu tiên này là những chiếc tua vít có rãnh và đã thay đổi thế giới mãi mãi. Chính vì thế việc để xác minh cụ thể ai là người phát minh ra chiếc tuốc nơ vít vẫn đang là dấu hỏi chấm có nhiều câu trả lời.

Tuốc nơ vít đã đổi mới như thế nào qua năm tháng?

Ý tưởng cho rằng trục vít là một mặt phẳng nghiêng xoắn ốc quanh trục trung tâm đã có từ xa xưa. Đây là công dụng lâu đời nhất được biết đến là dùng nước máy bơm được phát minh ở Syria tưới cây cho khu vườn treo của Babylon – đây là một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại trong thiên niên kỷ thứ nhất trước Công Nguyên. Thiết bị này đã được sử dụng thời kỳ Ai Cập vào thế kỷ ba trước Công Nguyên khi nhà toán học và kỹ sư Hy Lạp Archimedes của Syracuse (Một thành phố ở New York) đã thấy và mô tả một thiết bị sau đó được thấy và gán không chính xác như thường được gọi là tua vít. Nhưng những chiếc vít này sẽ không được sử dụng rộng rãi với những công dụng như chúng ta ngày nay nếu không có những phương pháp công nghiệp, chúng đơn giản là quá đắt để tạo ra cả một số phương pháp khác bao gồm cả khớp nối và chốt được sử dụng để cố định chặt cũng không như bây giờ việc sản xuất ra các loại đinh vít là dễ dàng hơn nhiều…

Tuốc nơ vít đã đổi mới như thế nào qua năm tháng

Những chiếc tua vít đầu tiên được chế tạo dùng để bảo trì những vũ khí thời chiến ngày xưa như: áo giáp, súng,.. (như tôi đã nói về sự xuất hiện của chúng ở trên) và chúng từ đó được gọi là dụng cụ vặn vít. Thời đó thì khá thô sơ nên những chiếc tua vít của chúng ta có tay cầm được làm bằng gỗ có hình dạng bầu dục và trông giống những chiếc tuốc nơ vít đầu phẳng ở hiện đại nhưng những ốc vít và tua vít này sẽ được chế tạo riêng và sử dụng trên các thiết bị rất đắt tiện như khóa bánh xe và đấu giáp. Chính vì thế mà đinh vít không phổ biến lắm ở thời đó.
Vào năm 1760 công việc của anh em người Anh là Job và William Wyatt ở Staffordshire đã được cấp bằng sáng chế cho việc sáng tạo ra một máy làm vít sử dụng giũa để cắt ren theo bước của vít. Và điều này đã cho phép sản xuất ra hàng loạt vít và đã được là tiền thân của các máy sản xuất hàng loạt các loại vít. Ý tưởng sử dụng một loại máy tiện nào đó để cắt ren đã được cải tiến theo nhiều nhiều cách khác nhau cho đến khi chúng được hoàn thiện vào những năm 1880. Và như đối với tất cả những người đã từng sử dụng chúng thì đều biết vít và tua vít đầu phẳng đều có vấn đề, thế nên đã có rất nhiều giải pháp được đề xuất và thậm chí đã được cấp bằng sáng chế vào nửa sau của thế kỷ 19 nhưng hầu như không dễ chế tạo và vít có rãnh vẫn chiếm ưu thế. Năm 1905 thiết kế vít mở nút chai bắt đầu từ vít Archimedes, nơi ông nghĩ ra nó như một thiết bị hút nước ra khỏi hầm tàu. Đó là một cách để kéo nước theo chiều dọc - hoặc gần như theo chiều dọc - bằng cách sử dụng một chiếc vít gỗ lớn, đảo ngược nó và hút nước ra khỏi khoang chứa.

Những câu chuyện lịch sử về vít và tuốc nơ vít?

Tuốc nơ vít Robertson

PL Robertson người Canada (1879-1951) đã phát minh ra dụng cụ vặn vít và lớn nhất vào năm 1908, vít có hình vuông. Ổ đĩa vuông trên đầu vít là một cải tiến so với loại có rãnh vì tuốc nơ vít sẽ không còn trượt ra khỏi đầu trong quá trình lắp đặt. Ngoài ra, Ford Motor Company, một trong những khách hàng đầu tiên của Robertson, cũng đã sử dụng hơn 700 chiếc ốc vít Robertson trên chiếc xe Model T của họ vào đầu thế kỷ 20.

Alan Cummings với thiết kế vít có rãnh

Vào năm 1875, Alan Cummings ở thành phố New York đã được cấp bằng sáng chế cho một loạt vít sử dụng một khoanh hình vuông hoặc hình tam giác thay vì một rãnh để giải quyết cùng một vấn đề. Mô tả của Alan Cummings lưu ý rằng nó đã được nhiều người biết đến rằng đầu vít thông thường có rãnh rất dễ bị thương do tuốc nơ vít trượt khỏi rãnh khi vít được đặt vào gỗ hoặc kim loại. Bằng cách phải phát minh ra khe thông thường và sử dụng khoang có hình dạng phù hợp với tuốc nơ vít để đảm bảo được sự an toàn khi sử dụng.

Robertson Screwdriver

Robertson và sự quay trở lại năm 1907

Nhưng thiết kế của Cummings lại có một sai sót khi bạn tạo khoang mà tuốc nơ vít vừa khít bằng cách dập nó bằng khuôn và dập đủ sâu để chiếc tuốc nơ vít của bạn đặt bên trong sẽ làm biến dạng hoặc làm yếu vít mà Robertson đã tạo ra trước đó. Có một giải pháp tốt hơn nên ông đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế vào nằm 1907. Con vít của ông làm thon dần các cạnh của hình vuông xuống thành hình kim tự tháp, điều này không chỉ gi giúp phần đầu không bị biến dạng mà còn giúp cho từng lớp kim loại có các nguyên tử kết hợp với nhau để chúng có độ bền cao hơn. Nó còn có thêm ưu điểm là ít lãng phí hơn vì một rãnh của vít có đầu rãnh thường bị cắt ra, làm mất một chút kim loại và làm yếu đầu vít. Vì căn bản những đầu vít ít có khả năng bị bung ra mà bạn có thể sử dụng nhiều mô-men xoắn hơn với vít Robertson và bộ tua vít vì nó tự định tâm, thậm chí có thể tự sử dụng bằng một tay trong khi tuốc nơ vít có rãnh thường cần hay tay. Đầu vít thì ít có khả năng biến dạng hơn mà tuốc nơ vít của Robertson vẫn có khả năng tháo các mô-mên xoắn tốt hơn nhiều.

Robertson và công ty sản xuất của ông ấy

Vít của Robertson và tua vít của ông đặc biệt hấp dẫn đối với các nhà sản xuất đồ nội thất và thợ đóng thuyền. Vì sẽ là vấn đề nếu vít đầu dẹt lộ ra vì nó sẽ làm hỏng vật liệu xung quanh nó làm hỏng giá trị của sản phẩm và có lẽ vít của Robertson là tốt nhất có thể được tạo hình nguội, đó là do tem giảm dần bên trong vít, điều đó có nghĩa là bạn có thể chế tạo vít mà không cần thiết phải làm nóng như thiết kế kim loại của Cummings. Nhưng có lẽ nó còn chưa được tạo ra trong suốt thời gian cấp bằng sáng chế vì đơn giản không thể dễ dàng chế tạo ra chiếc ốc vít, nhưng thiết kế của Robertson có thể được sản xuất với giá rẻ khiến hàng triệu người ưa chuộng. Gọi phát minh của ông là phát minh nhỏ nhưng lớn nhất thế kỷ 20 cho đến nay. Robertson đã thu hút được được đủ nhà đầu tư để có thể mở cả một công ty TNHH sản xuất ra vít Robertson vào năm 1908. Và ông đã xây dựng một nhà máy ở Milton Ontario, điều này đã giúp ông được giảm thuế và được vay 10 nghìn đô la. Bằng sáng chế đã được phê duyệt vào tháng 2 năm 1909 và lúc đó công ty đã nhận được đơn đặt hàng khi Robertson mới có 30 tuổi. Robertson đã kể lại những năm đầu tiên việc thành lập công ty đã gặp nhiều điều khó khăn với các đối thủ cạnh tranh địa phương và thậm chí còn thách thức bằng sáng chế của ông, vít của Robertson chỉ nhận được sự ủng hộ của các nhà đóng thuyền và sản xuất đồ nội thất. Vào năm 1913 Fisher Auto Body mở một nhà máy ở Walkerville Ontario chế tạo các bộ phận bằng gỗ cho mẫu xe Ford. Vít mà Robertson mang lại lợi thế lớn cho việc sản xuất của Fisher, và đã trở thành một trong những khách hàng lớn nhất của Robertson, họ đã sử dụng khoảng 700 ốc vít trên mỗi thân xe. Và sau đó, Robertson đã thiết kế một ốc vít bằng kim loại để có thể sử dụng trên thân hoàn toàn bằng kim loại của mẫu xe Ford.

Quá trình mở rộng vít và tua vít ra bên ngoài nhưng đều thất bại

Khi được trao bằng sáng chế quốc tế Robertson đã nhìn thấy cơ hội mở rộng ra nước ngoài và vì vậy anh ấy đã đến Gillingham nước Anh và thành lập công ty. Ông ấy đã tiếp thị ngành công nghiệp Anh bằng khẩu hiệu chiếc vít giữ chặt người lái nhưng kế hoạch thực sự của anh ấy là sản xuất các đội vít ở Anh nhưng bán chúng ở Đức và Nga. Chiến tranh thế giới thứ nhất và cuộc cách mạng Nga đã làm thất bại kế hoạch của ông. Vít ở trong thời đại này đã được dùng để sản xuất những thứ như đạn bắn, ghim lựu đạn, áo giáp… Nhưng sau khi chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, dường như có một nguồn cung cấp dồi dào sử dụng những chiếc vít này không theo chuẩn mực đạo đức. Robertson đã từ chức giám đốc công ty ở đây, nhưng ở Canada thì công ty của ông vẫn hoạt động tốt và bình thường, ông còn tìm cách mở rộng chúng sang Hoa Kỳ. Ông ấy đã cố gắng đàm phán với một nhà sản xuất ở Buffalo New York nhưng công ty muốn nói trong các quyết định sản xuất và Robertson có lẽ bị thất bại bởi việc thành lập công ty của mình ở Anh nên đã từ chối sự hợp tác này. Sau đó Henry Ford đã đưa ra một bản phân tích cho thấy việc sử dụng vít Robertson trong các nhà máy của Ford ở Canada đã giúp ông tiết kiệm được 2 $ và 60 xu một chiếc ô tô. Và đây là một khoản tiết kiệm khi sản xuất ô tô trong khi ô tô có giá bản lẻ chỉ 390$ và được sản xuất với số lượng hàng triệu đô la. Ford đã muốn sử dụng vít của Robertson trong tất cả các nhà máy sản xuất của mình ở Mỹ nhưng ông ấy lại muốn độc quyền thương hiệu vít này và tất nhiên Robertson đã kiên quyết không đồng ý sẵn sàng từ bỏ mối hợp tác này. Thế nhưng khi việc hợp tác đã thất bại, Robertson không những không có một cái hợp đồng nào ở Mỹ, thậm chí ông còn mất 1/3 hợp đồng ở Canada.

Sự xuất hiện của John P Thompson

Sau 3 lần hợp tác thất bại như vậy và Robertson đã quyết định sẽ không bao giờ thử cấp phép cho các ốc vít của mình ở bên ngoài của Canada một lần nào nữa. Thế nhưng nhờ vào kỹ năng tiếp thị của ông mà các ốc vít cũng như tua vít của ông đã trở thành những chiếc tua vít được lựa chọn ở Canada. Mặc dù ngay bên kia bên giới của Hoa Kỳ chúng hầu như không được biết đến. Nhưng Ford vẫn sử dụng những chiếc vít phẳng thậm chí còn gây ra nhiều rắc rối trên dây chuyền lắp ráp tự động: có nghĩa là nếu một chiếc vít bị bung ra thì sẽ tốn nhiều thời gian và có thể sẽ làm chậm quá trình sản xuất. Giải pháp bắt đầu bằng đơn xin cấp bằng sáng chế vào năm 1932 của John P Thompson – một người thợ cơ khí ô tô sống ở Portland Oregon. Thiết kế mới của Thompson là sử dụng một hình chữ thập giống như vít đầu vuông. Đây không phải là một ý tưởng mới nhưng một lần nữa các bằng sáng chế tương tự trước đó sử dụng đầu hình chữ thập như ông đã giải thích trong ứng dụng đã đẩy kim loại về phía trước dụng cụ và làm xáo trộn lên bố cục của kim loại khiến và khiến cho đầu vít trở nên cực kỳ dễ vỡ. Thế nhưng giải pháp của Thompson gần giống như của Robertson bằng cách thuôn nhọn đầu vít. Có thể sử dụng khuôn hình sao mà không làm biến dạng kim loại, việc làm lại thiết kế làm cho kim loại thực sự chắc chắn hơn. Ngoài ra, bằng cách thuôn nhỏ vít như vậy có thể sử dụng bộ điều khiến nếu nó không có kích thước chính xác và một lần nữa vít đầu hình chữ thập mới sẽ ăn khớp với khuôn của tua vít làm cho nó, làm cho nó ít bị bung ra hơn so với vít đầu dẹt.

Thompson đã giao quyền sáng chế cho Phillips

Nguồn tham khảo

Trong quá trình tìm hiểu thông tin để hoàn thiện bài viết này, chúng tôi có tham khảo một số dữ tiệu theo đường link dưới đây. Chúng tôi xin chân thành cám ơn các tác giả (tên được in đậm ngay sau tên tư liệu). Chúng tôi cũng không chịu bất cứ trách nhiệm gì nếu nội dung tham khảo bị thay đổi bởi bên thứ ba sau khi chúng tôi đăng bài viết này.

• 1. Phillips screw and driver , nguồn Oregonencyclopedia.org
• 2. History of Screwdrivers, f-rom the Beginning till Now , nguồn Ronixtools

Tác giả bài viết
Lưu Thị Luyến