Kỹ thuật trồng ớt cay lai F1 - Tiến sĩ Ngô Quang Vinh

Ớt cay là loại cây trồng phát triển tốt ở vùng khí hậu ấm áp, thời gian sinh trưởng và thu hoạch kéo dài nếu điều kiện chăm sóc tốt và phân bón đầy đủ. Cây ớt có r hat hat e cạn và bất định vì vậy dễ dàng đổ ngã do gió mạnh. Đất cát, cát pha thịt, đất phù sa ven sông có nhiều mùn, thoát nước tốt, pH trung bình từ 5, 5 - 6, 5la điều kiện để cây phát triển tốt.

CHUẨN BỊ ĐẤT TRỒNG

Đất trồng ớt phải được luân canh với lúa, bắp, đậu... Tối thiểu 3 năm không trồng cây thuộc họ cà như: ớt, cà chua, cà tím... để phòng sâu bệnh lây lan. Đất phải được cày, bừa tơi xốp, sạch cỏ và thoát nước tốt. Mùa mưa cần phải lên liếp cao, kích thước trung bình: mặt liếp rộng 1 mét, cao 20 - 30 cm và có mương thoát nước rộng 40 cm.

NGÂM Ủ HẠT GIỐNG

Lượng hạt giống cần cho 1 ha tùy thuộc vào giống và tỷ lệ nảy mầm, trung bình khoảng 150 - 200g/ha.

Ngâm hạt giống trong nước từ 6 - 12 giờ, sau đó ngâm ớt với thuốc trừ nấm Funomyl (1 gam thuốc pha với 1 lít nước) trong 15 phút, vớt lên rửa sạch để ráo nước, lấy khăn ẩm gói hạt giống lại và cho vào bao nylon cột kín miệng để hạn chế bốc thoát hơi nước. Sau cùng đem gói giống ủ ở nhiệt độ từ 27 - 28 deg * C Hầu hết các giống ớt bắt đầu nảy mầm sau 48 giờ. Đem gieo những hạt đã nứt mầm, đừng để hạt ra rễ quá dài, cây mầm sẽ lên yếu và khi gieo dễ bị gãy mầm.

CHUẨN BỊ GIEO HẠT

Thường gieo hạt vô bầu đất, bầu thường làm bằng nylon hay lá chuối. Thành phần đất vô bầu thông thường theo tỷ lệ như sau:

Đất mặt tơi xốp: 60%
Phân chuồng hoai mục: 29%
Tro trấu: 10%
Phân lân: 0, 5 - 1%
Vôi: 0, 2 + 0, 3%
Trộn đều thành phần trên và sàng kỹ để loại bỏ rác và cục đất to trước khi vô bầu.
Sau khi gieo hạt vào bầu, rải một lớp mỏng phân chuồng hoai đã sàng kỹ để lấp kín hạt; rải một lượt thuốc Basudin hạt đề phòng kiến và dế, sâu đất phá hại (khoảng 10 - 15 hạt thuốc/bầu). Tưới đẫm nước, giữ ẩm để hạt dễ nảy mầm... Chăm sóc cây con phải phòng trừ sâu bệnh tốt, nếu cây thiếu phân có thể tưới NPK, DAP, và Urê bổ (pha loãng 30 g (1 muỗng canh/10 lít nước)). 

TRỒNG

Khi cây con đã được 4 lá thật (lá nhám), chọn những cây phát triển tốt, không bị nhiễm sâu bệnh, đem trồng. Mật độ khoảng cách trồng tùy thuộc vào giống, đất đai và khí hậu. Mật độ cao quá cây sẽ cạnh tranh ánh sáng, phân bón, nhiều sâu bệnh ảnh hưởng đến năng suất.Khoảng cách trồng - mật độ:
Vào mùa nắng (mùa khô): hàng đôi cách hàng đôi 1,2 - 1,4 mét, hàng cách hàng của hàng đôi 0, 5met cây cách cây trên hàng 0,5 mét. Mật độ trung bình từ 2.000 - 2.100 c hat ay / 1.000 m ^ 2 .
Vào mùa mưa: Hàng đơn, hàng cách hàng từ 1 - 1,2 mét, cây cách cây trên hàng 0,5 mét. Mật độ trung bình từ 1.666 - 2.000 cây/1.000 m.
Lưu ý:
Ngừng hoặc hạn chế tưới nước cây con vài ngày trước trồng (5-7 ngày - NQV ) .
Phun phân bón lá Mymix (công ty Trang Nông) hoặc 12 - 9 - 6 (công ty Chiatai) kết hợp với thuốc phòng trừ sâu bệnh (như Nockthrin + Thane M ở liều nhẹ) 3 ngày trước khi đem trồng.
Một ngày trước khi trồng phải cung cấp đủ nước để giúp cây con phát triển tốt ngoài đồng.
Trồng cây con sao cho mặt đất bầu ngang bằng với mặt đất ngoài đồng.

TƯỚI NƯỚC

Tùy thuộc vào dạng đất, độ ẩm của đất và thời vụ (mùa mưa hay mùa nắng).
Tưới thấm là tốt nhất vì nước cũng có thể mang nhiều mầm bệnh truyền qua thân lá, do đó cần tránh nước tiếp xúc vào thân lá khi tưới phun mưa.
Trong thời gian cây ra hoa và kết trái cần cung cấp đủ nước để ngăn ngừa rụng bông rụng trái. Tưới quá ẩm hay để quá khô hạn dễ xảy ra các trường hợp sau:
+ Rụng hoa, rụng trái.
+ Cây phát triển kém.
+ Giảm số bông, giảm chất lượng trái, năng suất thấp.

BÓN PHÂN

Trước khi quyết định sử dụng loại, lượng phân bón nào cần phải căn cứ vào dạng đất trồng, hoa màu trồng vụ trước, điều kiện khí hậu và những yếu tố khác. Bón phân cân đối đạm và kali là điểm quan trọng nhất. Thí dụ sau đây là lượng, loại phân bón trung bình trên đất xám miền Đông Nam Bộ (đất xấu) có thể gồm: 1.100 kg NPK (16-16-8), 100 kg KCl, 30m ^ 3 phân chuồng hoai và

500 kg vôi cho 1ha.

TT	Thời gian bón phân	Vôi (kg)	Phân chuồng (m³)	NPK 16-16-8 (kg)	KCI (kg)	Phân bón lá	Ghi chú
1	Bón lót	500					Rải vôi đều lên luống 10 ngày trước trồng
2	Bón thúc lần 1 (10 ngày sau trồng)		10	100	10	Mymix, 12 - 9 - 6	Rải phân quanh gốc, cách gốc 10 cm
3	Bon thúc lần 2 (20 ngày sau trồng)		10	200	20	Mymix, 12 - 9 - 6	Rải phân mép ngoài của hàng đôi và giữa hai cây trên hàng cách gốc 15 cm.

Ghi chú:
Kết hợp làm cỏ, vun gốc mỗi lần bón thúc phân.
Các lần sau cứ cách 20 ngày bón 1 lần với loại, lượng phân như bón thúc lần 2 (trừ phân chuồng). Có thể ngâm phân, pha loãng với nước tưới gốc theo hàng.
Lần bón thúc thứ 3 rai phân giữa 2 hàng đôi lấp phân.
Lần bón thúc thứ 4, 5, 6..lặp lại thứ tự như lần bón thứ 2, 3,...
Khi cây con còn nhỏ hoặc giữa 2 lần bón thúc, tưới NPK hoặc DAP với lượng pha loãng 0,3% với nước vào gần gốc nếu cần.
Khi trái ớt bắt đầu lớn, phun định kỳ CaCl, nồng độ 0,4% nửa tháng một lần để phòng bệnh thối đuôi trái (do thiếu vôi).

CẮM LE (đỡ cây tránh đổ ngã)

Cây ớt mang nhiều trái gặp gió mạnh dễ đổ ngã: nên cắm le (cây le dài khoảng 1 mét) chống đỡ. Mỗi cây ớt cắm một cây le, cắm xiên buộc vào thân chính, có thể dùng dây nylon giăng dọc theo hàng để đỡ cành mang trái, hạn chế cành bị gãy khi mang trái nặng.

Tia bỏ những cành nhỏ bên dưới và những nụ hoa gần gốc để tạo thông thoáng - hạn chế sâu bệnh phát triển - cho năng suất cao.

PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH

Bệnh

TT	Tên bệnh	Triệu chứng	Phòng trừ	Ghi chú
1	Bệnh héo rũ cây con do nấm: Rhizoctonia solani Fusarium spp Pythium spp	Nấm tấn công làm cây con chết rũ ngang gốc thân hay phần tiếp giáp giữa thân với mặt đất làm cây con chết nhanh và chết hàng loat	Không để đất vườn ươm quá ẩm Phun Funomyl, Metazeb, Fusin M. Validamycine...	Nền đất vườm ươm phải cao, thoát nước tốt, che mưa nếu có mưa nhiều...
2	Bệnh héo xanh do vi khuẩn Pseudomonas solanacearum	Bệnh thường xuất hiện trên cây trưởng thành và nặng nhất khi cây mang nhiều trái non. Ban đầu lá họ cà bên dưới bị héo, sau vài ngày, toàn bộ cây đột nhiên có triệu chứng héo xảy ra. Khi cây chết lá, thân vẫn còn xanh	Trồng luân canh lúa, bắp, đậu...  ít nhất 3 năm không trồng cây họ cà 10g Forwanil +10g Metalaxyl +8 lít nước	Đất phải thoát nước tốt. Nhổ những cây có triệu chứng nhiễm bệnh đem ra xa ruộng tiêu hủy. Rải với nơi cây bị bệnh. Trồng giống lai F1 kháng bênh
3	Bệnh thán thư, đốm quả do nấm Collectotrichum spp	Vết bệnh trên trái có các đường viền xếp đồng tâm lõm sâu, có màu vàng hay nâu đậm. vết bệnh lan rộng nhanh chóng nhất là ẩm độ không khí cao, bệnh nặng các vết bệnh nối kết nhau hóa khô gây rụng trái có thể thiệt hại làm giảm năng suất 70 - 80%.	10 g Forwanil + 10g Metalaxyl 8 lít nước Score Carbendazim Benlat C	Mùa mưa trồng mật độ thưa, tạo thông thoáng, làm giảm ẩm độ không khí. Phun thuốc định kỳ 5 - 7 ngày/lần. Trồng giống lai F1 kháng bệnh.
4	Bệnh sương mai do nấm Phythopthora sp.	Lá có những đốm tròn, xanh đen, thân màu xám đen và trái có màu nâu nhạt, mềm, bị thối.	Funomyl Carbenrazim Aliette Metalaxyl + Forwanil Kasudan	Bón phân cân đối N P, K.
5	Bệnh chết nhánh do nấm Choanephora cucurbitarum	Nấm bệnh xâm nhập trên các đoạn phân cành dần dần lan ra phần trên cây gây ra chết từng nhánh	Metalaxyl 10g Forwanil + 10g  Metalaxyl + 8 lít nước

Sâu

Bọ trĩ, rầy mềm, rầy đen tập trung chích hút nhựa cây chúng phá hại ở lá non, đọt non, bông và trái non làm cho lá bị quăn queo, đọt non không phát triển được và cây bị truyền virus. Phòng trừ bằng các loại thuốc Oncol, Confidor, Nockthrin, Admire...

Sâu xanh, sâu ăn tạp, sâu cắn phá bông trái và lá non, phòng trừ bằng các loại thuốc: Nockthrin, Polytrin, Lannate, Decis, Regent.

THU HOẠCH

Thu hoạch trái trước khi chín đỏ, khi trái già chuyển màu có vết đỏ (bắt đầu chín). Thông thường từ 35 - 40 ngày sau khi đậu trái là bắt đầu chín và cho thu hoạch. Nếu chăm sóc tốt, bón phân đầy đủ, ớt có thể cho nhiều đợt trái, năng suất đạt 30 - 45 tấn/ha hoặc cao hơn.
Các giống ớt lai F1 không nên để giống lại cho vụ sau vì sẽ giảm năng suất, dạng trái không đồng đều và không kháng sâu bệnh.

Tác giả bài viết
Ngô Quang Vinh