Kỹ thuật trồng rau muống - Giáo sư Đường Hồng Dật

Rau muống là loại rau ăn lá. Trong 100g rau phần ăn được cho ta 23 KCal, 32g protit . 380 microgam vitamin A, 2.3g vitamin C. Rau muống thích ứng rộng, để trống. Thời gian thu hoạch dài: từ tháng 3- 1 năm sau, góp phần giải quyết rau giáp vụ. Rau muống có thể dùng ăn sống, luộc, xào, nấu canh. Mỗi năm thu hoạch 8-10 lứa. Nàng suất trung bình đạt 20- 30 tán/ ha.Rau muống yêu cầu nhiệt độ cao. Nhiệt độ thích hợp từ 25- 30°C. Rau này không kén đất. Yêu cầu cây có đủ nước cây mới phát triển tốt.
Hiện nay ở nước ta có hai giống rau muống được tổng phổ biến: Rau muống đỏ và rau muống trắng.

Kỹ thuật trống và chăm sóc rau muống

Trồng rau muống cạn

Đất cày bừa kỹ, nhỏ. Bón lót cho Tha: 15-20 tấn phân chuồng hoai mục + 150-160kg N + 20-30kg P2O5 + 15-20kg K2O.
Khi luống rộng 1,2-1,3m, cao12-15cm. Khi trống rạch hàng theo chiều rộng luống Khoảng cách giữa các hàng là 15-20cm. Trên hàng cây cách cây 10-15cm. Mỗi cây (khóm) trống 2-3 ngọn. Khi trồng chọn giống bánh tẻ, dài 20-25cm, đặt hơi xiên. lấp đất sâu 3-4 đốt nền chặt và tưới nước.
Chú ý là ngọn giống đem trồng phải còn đủ sinh trưởng và sau khi trống phải giữ ẩm thường xuyên cho rau muống. Nếu trống bằng hạt thì đánh rạch ngang trên mặt luống cách nhau 20cm. Gieo hạt xong lấp đất kín hạt. Tưới đủ ẩm.
Lương hạt cần 5-10g/m’. Nếu tỷ lệ nẩy nhầm của hạt thấp, có thể tăng lượng hạt lên 10-12g/m .
Sau khi trồng 20-25 ngày có thể thu lứa dầu. Khi hái cần để lại 2-3 đốt. Nếu số đốt để lại nhiều, mặc dù có nhiều mầm nhưng cảnh yếu, năng suất không cao.

Trồng rau muống ruộng

Rau muống nước thường trống ở những ruộng trũng. Cách làm đất giống như làm đất lúa. Bón lót lượng phân và thành phần phân giống như đối với rau ở ruộng cạn. Trên ruộng chia đất thành từng băng rộng 1,5- 2,0m. Trên bảng trống rau muống thành hàng. Các hãng cách nhau 25cm. Trên hàng các nhóm cách nhau 15cm. Mỗi nhóm cấy 2-3 ngọn rau. Lượng ngọn rau giống cho 1ha là 6000- 8000kg.

Trồng rau muống bè

Thả rau muống bè ở các ao hồ đám có nhiều màu.Dùng xơ rau muống thả nổi trên mặt nước. Khi tuổi xơ được 50-60 ngày, cất xơ ủ thành đống trong 2-3 ngày cho nhiệt độ lên cao, kích thích các mầm nách phát triển, lá cũ rụng gần hết. Sau đó đem xơ rải đều trên mặt nước. Dùng cọc cắm giữ cho các xơ rau muống kết thành bè và bè không bị xô đi. Sau khi thả 20 - 25 ngày thì được thu hoạch lứa đầu.

Thời vụ

Gieo hạt từ tháng 2 đến tháng 8 hàng năm. Có thể gieo vãi trên luống hoặc rải theo rạch. Lượng hạt gieo cho 1 ha là 45-50 kg. Nếu gieo hàng thì hàng nọ cách hàng kia 15 cm. Nếu gieo vãi thì sau khi rắc hạt xong, dùng cào trang hạt cào nhẹ để hạt rau lẫn vào đất. Sau đó phủ ra lên rồi tưới giữ ẩm.

Chăm sóc

Khi rau gieo hạt mọc lên, cao 2-3 cm thì dùng đất nhỏ vun phủ gốc để giữ cho cây con khỏi bị đổ và ra rễ ở đốt trên, cho cây bám chắc vào đất, hút được nhiều chất dinh dưỡng, bốc nhanh. Khi cây có 4-5 lá thật thì tỉa để cấy. Nhổ tỉa cây để cấy và chừa lại trên luống những cây phát triển thành ruộng rau muống tạo thành hàng, các hàng cách nhau 10-12 cm, trên hàng các cây cách nhau 10 cm.
Rau muống được tỉa ra có thể đem trồng ở ruộng cạn hoặc cấy ở ruộng nước.
Cấy được 10-15 ngày thì bón thúc. Ở ruộng liền chân (rau muống gieo hạt còn chừa lại) thì sau khi nhổ tỉa xong, tiến hành bón thúc. Có thể dùng phân lợn ngâm nước hoặc phân đạm hoà vào nước để bón thúc. Cứ 4-5 ngày tưới thúc phân 1 lần. Lượng phân đạm để thúc cho 1 ha trong 1 lứa rau muống là 35-40 kg urê. Cần giữ ẩm thường xuyên cho đất rau.

Phòng trừ sâu bệnh

Đối với rau muống người ta ít chú ý đến bệnh hại. Do đặc điểm của cây và kỹ thuật canh tác, cho nên bệnh hại rau muống thường gây hại lẻ tẻ, ít khi phát sinh thành dịch.
Các loại sâu hại rau muống chủ yếu là: sâu khoang, sâu ba ba... Các loại sâu này thường tập trung phá hại nặng từ tháng 3 trở đi.
Phòng trừ:
- Khi phát hiện thấy sâu, cần tháo nước vào ruộng rồi lùa vị vào. Vịt bắt ăn hết sâu khoang cũng như sâu ba ba.
- Dùng sào, gậy đập nhẹ vào cây cho sâu rơi xuống nước sau đó rắc vôi bột và bồ hóng vào để diệt sâu. Các chất này vừa diệt được sâu vừa làm cho rau muống phục hồi nhanh.
- Có thể dùng các loại thuốc bảo vệ thực vật để trừ sâu hại rau muống theo hướng dẫn của cán bộ bảo vệ thực vật.

Để giống rau muống

Rau muống đỏ và rau muống trắng đều có thể cho quả và hat.
Tuy nhiên, người ta thường để lấy hạt đối với rau muống trắng, vì loại này thường được dùng để trồng rau muống cạn. Loại rau muống đỏ chủ yếu được để giống bằng xơ, bằng mầm để cấy xuống ruộng hoặc thả bè.

Để giống lấy hạt

Rau muống để giống được trồng cấy vào tháng 8 đến đầu tháng 9. Chăm sóc tương tự như đối với rau muống trồng để ăn, nhưng không thu hái. Đến tháng 11 rau sẽ ra hoa kết quả. Khi quả có màu vàng thì thu hái, đem về phơi cho vỏ quả hơi khô, cho vào cối giã hoặc cối xay cho vỏ quả vỡ ra. Sàng lấy hạt, làm cho hạt sạch các chất lẫn tạp, đem phơi hạt thật khô kiệt rồi cất giữ để gieo ở vụ sau.
Chú ý khi rau muống bò dài, nên cắm giàn thấp để cho rau leo, hoa quả sẽ đậu nhiều, năng suất hạt sẽ cao. Có thể thu từ 1 ha rau muống 600-800 kg hạt.

Để giống lấy xơ

Trên các chân rau muống ruộng có nước, để 3-4 tháng không thu hái, cho rau già bò dài ra, không cần chăm bón, gọi là rau để cọ. Khi rau đã già thì nhổ đi. Rau muống già được gọi là xơ, nhổ xơ được gọi là rút xơ để thả. Khi rút xơ xong, nhặt cỏ, lấy dao phát cho đều, rồi bón thúc. Sau đó có thể thu hái, hoặc để lấy xơ tiếp.

Để giống lấy mầm

Trên chân ruộng rau muống cạn, sau khi thu hoạch lứa cuối vào tháng 11, lấy bùn ao, hồ, sông… đổ lên một lượt. Đợi cho se bùn, đem su hào hay cải bắp (thường là su hào nhớ) cấy vào, với khoảng cách 40 × 40 cm hoặc 40 × 50 cm. Rau muống vào lúc này do thời tiết lạnh cho nên rạc đi, nằm im trong bùn. Người ta tiến hành chăm sóc su hào, cải bắp, đồng thời cũng là giữ ẩm cho đất.
Sang tháng 1, tháng 2, thu hoạch su hào, cải bắp. Tiết trời ấm dần lên, rau muống lại mọc mầm. Tiến hành làm cỏ và bón thúc để rau muống mọc nhanh. Có thể thu hái để sử dụng làm thực phẩm hoặc để hơi quá lứa một chút, thu về làm rau giống cấy ra ruộng vào đầu tháng 3.

Tác giả bài viết
Đường Hồng Dật