Kỹ thuật trồng rau bí ngô - Khang Việt

Hiện nay có những loại rau ăn quả đã cải tiến giống để phát triển làm rau ăn lá, phổ biến như ngọn rau bí, ngọn rau su su... Ở đây chúng tôi xin nêu ra kỹ thuật trồng rau bí lấy lá giúp bà con nông dân tham khảo và làm phong phú nhóm rau ăn lá.

Đặc điểm

Ngọn bí ngô dùng làm rau ăn: Xào hay nấu canh. Có tính thanh nhiệt, nhuận tràng nhờ chất xơ kích thích nhu động ruột.

Món chay ngọn bí ngô nấu với cà chua. Ngọn bí và cà chua đều thanh nhiệt, nhuận tràng. Đây là một kết hợp đồng vận vì cả hai đều có tính chống oxy hoá, tăng tính trị liệu cũng tăng khẩu vị. Khi trời nắng nóng nên ăn món này.

Thời vụ

Có thể trồng quanh năm, nhưng tập trung vào 2 vụ chính: Đông xuân trồng tháng 11 để cắt ngọn tháng 2, tháng 3, thu quả tháng 4, tháng 5: hè thu trồng tháng 7 để cắt ngọn bán vào tháng 9, tháng 10.

Làm đất

Bí ngô ưa đất tốt, giàu mùn, tơi xốp, có cấu tượng nhẹ, dễ thoát nước. vì vậy nên chọn những chân đất cao ráo, đất thịt nhẹ pha cát như đất phù sa ven sông, suối.

Có thể tận dụng các bờ lô, bờ thửa, bờ ruộng để trồng, trồng xen canh trong vườn cây ăn quả khi chưa khép tán những cách gốc các loại cây này khoảng 1m. Cũng có thể tranh thủ trồng một vụ luân canh với lúa mùa sau khi thu hoạch nhưng phải lên luống, khơi rãnh để tránh bị úng ngập dễ bị bệnh thối gốc, thối cây. Với đất bãi, đất vườn chỉ cần cày bừa, lên luống rộng 2m; với đất lúa mùa chỉ cần cày lật, lên luống rồi đặt đất mới vào trong cây đã gieo qua bầu rồi xăm xới đất trong quá trình chăm sóc sau này.

Mật độ và cách gieo trồng

Có thể ngâm hạt trong nước ấm, vớt ra ủ trong khăn ẩm cho nứt nanh rồi đem gieo trực tiếp trên hố hoặc gieo vào bầu chăm sóc thành cây giống cứng cáp rồi đem trồng. Mỗi sào nên bón lót khoảng 400 – 500kg phân chuồng loại có nhiều chất độn. Càng nhiều phân chuồng thì khi bón thúc mới có thể bón được đạm để cây bí sinh trưởng, phát triển khỏe, thu hái được nhiều lứa, bền cây. Kinh nghiệm nhiều nơi cho thấy, với đất bãi, đất vườn thì nên gieo thẳng cây sẽ sinh trưởng khỏe hơn. Mỗi hốc gieo 2 – 3 hạt, khi đã mọc thì chọn giữ lại một cây khỏe mạnh còn nhổ bỏ hoặc để trồng dặm cho những hốc không mọc hoặc mọc
yếu. Với đất ruộng nên trồng bằng cây bầu giống là tốt nhất. Vì là bộ để cắt ngọn nên phải trồng dày với khoảng cách như sau: Hàng cách hàng 2m, cây cách cây 30 - 40m Mỗi sào có thể trồng được 500 - 600 cây cao gấp 3 - 4 lần so với trồng để lấy quả.

Chăm sóc, thu hái

Khi cây đã bén rễ, hồi xanh nên tưới nhử 3 ngày/lần hàng nước giải hoặc nước phân chuồng pha loãng. Khi bí đã có 3 - 4 lá thật, cây sắp ngả ngọn thì cần vun gốc kịp thời để cho bí có ngọn to, bụ bẫm, non mới bán được giá. Khi ngọn đã bò dài 50 - 60cm thì bắt đầu thu hoạch bằng cách cắt tất cả các ngọn bí cách gốc 10 - 15cm Nhổ sạch cỏ, rạch hàng cách gốc 20cm, bón thúc đạm với lượng 2, 5 - 3kg / sào lấp đất rồi tưới nhẹ. Khi các chồi gốc đã nảy mầm, chọn giữ lại mỗi gốc 2 - 3 chối khỏe nhất, còn thì ngắt bỏ cho ngọn to. Các lứa thu hái tiếp theo cũng làm như vậy khi ngọn đã dài 60 – 70cm, cắt ngọn gần sát gốc và tiếp tục bón thúc, vun gốc và tưới nước đủ ẩm thường xuyên. Bí ngô cần lượng nước rất lớn để duy trì được năng suất và sản lượng chất xanh cao, vì vậy cần tưới nước thường xuyên, đảm bảo độ ẩm cho cây mới có năng suất cao, chất lượng tốt. 

Phòng trừ sâu bệnh

Bí ngô hay bị các loại sâu ăn lá, nhện đỏ, rệp hại ngọn, hại lá... cần chú ý phát hiện, phun trừ kịp thời bằng các loại thuốc sâu, thuốc trừ sâu vi sinh như Bt, NPV và đảm bảo thời gian cách ly, hạn chế sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học để tránh ngộ độc cho người mua.

Như vậy có thể thấy, ý nghĩa của cây rau là rất đa dạng, nó không chỉ có giá trị cung cấp duy nhất mà có thể vừa cho thu hoạch lá, vừa cho thu hoạch quả. Một số loại vừa cho ăn lá vừa cho ăn củ. Tùy vào mục đích sử dụng mà bà con nông dân có cách khai thác và lựa chọn giống cho hợp lý.

Tác giả bài viết
Khang Việt (biên soạn)