Các phương pháp kiểm tra chất lượng mối hàn - PGS.TS.Hoàng Tùng

CÁC PHƯƠNG PHÁP KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG MỐI HÀN

Quan sát bằng mắt

Phương pháp này dùng để phát hiện các khuyết tật bề mặt của mối hàn. Phát hiện trực tiếp bằng mắt thường hoặc có thêm kính lúp với độ phóng đại tối đa 10 lần.

Chiếu xạ xuyên qua mối hàn

Theo tiêu chuẩn của GOST 7512-75. Dựa trên khả năng của các tia Rơnghen (hoặc Gama) xuyên qua được chiều dày kim loại ta chiếu chúng qua vật hàn lên tấm phim đặt ở phía sau của mối hàn. Ở những chỗ có rỗ khí, lẫn xỉ hoặc hàn không ngấu trên phim sẽ hiện thành các vết sẫm.

Phương pháp siêu âm (GOST 14782-76)

Dựa trên khả năng của chùm tia siêu âm phản xạ lại theo hướng khác khi đi vào kim loại mối hàn có chứa khuyết tật

Phương pháp phát quang và chỉ thị màu (GOST 3241-69)

Tại vùng có khuyết tật, ta bôi dung dịch phát quang hoặc chất chỉ thị màu. Sau đó bề mặt sẽ cho biết khuyết tật xuất hiện ở đâu.

Phương pháp thẩm thấu bằng dầu hỏa

Dùng phương pháp này để xác định độ rỗ, nứt, rò rỉ của kim loại mối hàn có bề dày nhỏ hơn 10 mm. Bằng cách quét dầu hỏa trên một phía mối hàn; phía còn lại quét vôi trên vùng đường hàn và để khô. Dầu hỏa sẽ thẩm thấu qua vùng khuyết tật và được phát hiện. Phương pháp này có thể xác định các khuyết tật tới 0,1 mm.

Thử bằng thủy lực tính (GOST 3845-65) và có áp suất (GOST 1999-60)

Phương pháp này dùng thử độ bền và độ kín của các bình, bể chứa các dụng cụ chứa khí và các loại bình khác.

Thử mẫu công nghệ

Phương pháp này dùng để xác định sự liên kết của kim loại, đặc trưng bàng sự phá hỏng của liên kết (ở kim loại cơ bản hay ở mối hàn). Sự phá hỏng tồn tại của chỗ không hàn ngấu hay là ở các khuyết tật khác ở bên trong.

Xác định tính nhạy của mối hàn đối với sự ăn mòn tinh giới. (GOST 6032-58)

Dùng phương pháp này để kiểm tra các mối hàn từ thép hợp kim austenit.

Thử kim tương (GOST 3242-69)

Dùng phương pháp này để kiểm tra tổ chức thô đại và để xác định chiều sâu ngấu của mối hàn, chiều rộng vùng ảnh hưởng nhiệt, các khuyết tật bên trong.

Thử cơ tính (GOST 6996-66)

Đây là phương pháp xác định độ bền mối hàn. Các mẫu cũng được hàn bằng cùng chế độ với vật thật hoặc được cất tạo mẫu từ các sản phẩm.
Thử kéo và uốn (cho các ống có đường kính Φ < 100mm ) là bắt buộc. Thử độ dai va đập chỉ đối với các sản phẩm nhất định (như các vật chịu va đập).
Thử cơ tính còn dùng để thử tay nghề của thợ hàn và xác định cơ tính của vật liệu hàn cũng như chế độ công nghệ hàn đã lựa chọn.

Tác giả bài viết
Hoàng Tùng